همه چیز راجع به نذر و نذردادن

نذر کردن به معنی عهدی است که بین فرد با خدا میبندد تا به حاجت خود برسد. در ضمن نذر انسان مجبور و یا کسی که مثلاً از روی عصبانیت و بی اختیار نذری می‌کند، صحیح نیست، فواید نذر دادن در این است که با خدای خودت در برابر رفع گرفتاری و براوردن حاجات معامله ای میکنی. آداب و رسوم نذری دادن را در این بخش ببینید.

فواید نذر دادن

نذر در زبان عربی به معنای وعده است.بنابراین نذرکننده به امری معین وعده می دهد که در آینده به تحقق برساند و وعده ی او منوط و مشروط بر انجام آن کار است.برای مثال فرد نذرکننده می گوید: اگر این کار عملی شود، چنین خواهم کرد و گاهی هم می گوید: در هر حال این کار را انجام می دهم.در کتاب لسان العرب این چنین آمده است «نذر (نحب) چیزی است که انسان نذر می کند و آن عهدرا به طور واجب بر عهده می گیرد.» (لسان العرب، ابن منظور، ج ۷، ص ۶۶۳) از دیدگاه فقه، نذریعنی اینکه نذرکننده برای انجام کاری فقط در راه رضای خداوند، خود را به انجام کاری ملزم نماید و یا برای ترک کاری، باز هم برای جلب رضای خداوند، خود را موظف کند.

احکام نذر و عهد

نذر را به «نحب» نیز تعبیر کرده اند و از آن جمله، گفته ی خداوند متعال در قرآن کریم است که می فرماید: «من المومنین رجالٌ صدقوا ما عاهدواالله علیه فمنهم من قضی نحبه و منهم من ینتظر و مابدّلوا تبدیلا» (سوره احزاب، ۲۲ )برخی از آن مومنان، بزرگ مردانی اند که به عهد و پیمانی که باخدا بستند کاملاً وفا کردند پس برخی پیمان خویش گزاردند و بر آن عهد ایستادگی کردند تا رد راه خداشهید شدند…در تفسیر آمده است که «نحب» همان «نذر» یا عهد است.

 حقیقت نذر

در حقیقت نذر همان التزام انسان به انجام عملی است که شخص بر خود واجب کرده تا برای پروردگارش انجامدهد؛ یعنی نذر، ارتباط و عهدی با خداوند متعال است.هنگامی که انسان در برابر مشکلی قرار می گیرد، مصیبتی بر او وارد می شود، راههای گشایش کارها بر اوبسته می شود و رسیدن به آرزوها برایش غیرممکن می گردد، در آن زمان است که پناه می آورد به
خدایی که از هر چیز بی نیاز است و همه چیز در دست اوست.به درستی که انسان اطمینان و باوردارد به اینکه پروردگارش، کسی را که به او امید دارد، ناامید نمی کند و برای همین هم او را
می خواند، فقط از او درخواست یاری کرده و به او متوسل می شود و تضرع و زاری می کند.امام صادق علیه السلام می فرمایند: من کراهت دارم از اینکه مرد برای خودش، فعل سختی را واجب کند

خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است:«امن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء و یجعلکم خلفاء الارض أًءِلاه مع اللهقلیلا ما تذکّرون.» فواید نذر دادن آن کیست که دعای بیچاره مضطر را به اجابت می رساند و رنج و غم آنان رابرطرف می سازد و شما را جانشینان اهل زمین قرار می دهد؟ آیا با وجود خدای یکتا خدایی نیست؟ اندکیمتذکر هستند.(نمل، آیه ۶۲ )پس در حقیقت نذر نوعی پیمان با خداوند متعال است و نذر در التزام شخص نسبت به خداوند متعال برای انجام یا ترک کاری، با پیمان و قسم مشترک است.

در نذر: متعهد به انجام کار یا ترک آن است.

در پیمان: متعهد به انجام کار یا ترک آن است.

در قسم: متعهد به انجام کار یا ترک آن است.

در احکام فقه، میان این امور سه گانه، اشتراکی بزرگ وجود دارد که از مهمترین آنها التزام وفای به عهدو وعده است.

بهترین و مؤثرترین نذر

 اقسام نذر:

نذر بر حسب امر به دو شکل تقسیم می شود:

اول: نذر بر اطاعت و آن این است که انسان به انجام طاعت و مستحبات اقدام نماید که به منزله ی شکر عملی برای خداوند متعال در برابر استجابت نذراست.مانند نذر امام علی علیه السلام هنگامی که امامان حسن و حسین علیهماالسلام مریض شدند.یعنی نذر مانند این است کهانسان بگوید: برای خدا بر من است اگر حاجتم برآورده شود؛ به حج یا عمره بروم یا از مالم فلان
مبلغ را انفاق کنم؛ پس در حقیقت شکر خداوند متعال است به خاطر نعمتی که به سبب برآوردن حاجت بهاو ارزانی داشته است.در حقیقت نذر همان التزام انسان به انجام عملی است که شخص بر خود واجب کرده تا برای پروردگارش انجام دهد؛ یعنی نذر، ارتباط و عهدی با خداوند متعال است

دوم: نذر زجر یا دوری کردن است و آن نذری است که انجام کار شرعی در گرو فعل حرام یا مکروهی افتد.مثل اینکه فردی بگوید: اگر فعلحرامی انجام دادم یا نماز را ترک کردم یا سیگار کشیدم برای خدا بر من است که سه روز، روزه بگیرم.

و همانند این نذر است اگر انسان کار معینی را ترک کند.برای مثال بگوید برای خدا بر من است کهغیبت یا دروغ را ترک کنم.که هدف او از این نذر این است که فعل زشتی را با توجه به
ضعف و عدم وجود بازدارنده نفسی از خود دور کند و انجام ندهد.

 صیغه ی نذر:

شرط صحت نذر این است که بین دو امر زیر انعقاد و پیوندی باشد:

۱- در تلفظ نذر انسان بهزبانش ظاهر می شود.پس اگر در قلبش نیت کند که کار معینی را انجام می دهد و آن را بهزبان نیاورد وفا به نذر بر او واجب نمی شود.

۲- نذر حتماً باید برای خداوند متعال باشد (باید حتما بگوید: برای خدا بر من است که…).

خواندن صیغه نذر به لفظ الله یا اسماء و اوصاف الهیه شرط مهم برای صحت نذر است. فواید نذر دادن یعنی نذر کننده بایدبگوید: برای خدا بر من است که…

احکام انواع صیغه ی نذر:

صیغه ی نذر دو نوع است:

۱- نذر معلق یا مشروط: و آن اینگونه است که نذرکننده نذر خودرا منوط و مشروط به چیزی کند و بگوید: برای خدا بر من است که چنین و چنان کنم، اگرچنین و چنان بدست آورم و این نذر میان مردم مشهور است.

۲- نذر تبرّعی یا غیرمشروط: و آن به این شکل است که انسان خودش را ملزم به انجام کاری کندبدون هیچ شرط و اینکه به امر دیگری منوط باشد و این چنین بگوید: برای خدا برای من است که
این کار را انجام دهم.در این نوع نذر میان فقها اختلاف نظر وجود دارد.بعضی از آنها می گویند: این نوع نذر منعقد می شودو رای مشهور است و بعضی دیگر معتقدند که این نوع نذر منعقد نمی شود.

حکم نذر

فقها بر اساس متون دینی فتوا می دهند، اگر شخص برای انجام نذر به رنج و مشقت بیافتد (ضمن آنکهخداوند متعال هم به انجام آن نذر دستور نداده باشد) آن نذر کراهت دارد.چه بسیار انسانهایی را دیده ایم که در ورطه ی نذر یا سوگندی گرفتار می شوند که از انجام آنعاجزند و نمی دانند چگونه از آن خارج شوند.بنابراین کراهت این نوع نذرها توسط ائمه علیهم السلام در دین ما
وارد شده است.بر نذرکننده واجب است که به نذر خود وفا کند و به تاخیر انداختن آن هم جایز نیست مگر با دلیل موجّه

همانگونه که امام صادق علیه السلام می فرمایند:

«من کراهت دارم از اینکه مرد برای خودش،فعل سختی را واجب کند.»و چه بسیارند افرادی که بعد از رسیدن به مراد و هدفشان از به انجامرساندن نذر خود کناره گیری کنند یعنی در انجام آن کوتاهی کنند و طفره روند تا اینکه به تضییع وتباهی آن منجر شود و البته خداوند متعال در اینگونه موارد بسیار سخت گیر است.وفای به نذربر نذر کننده واجب است که به نذر خود وفا کند و به تاخیر انداختن آن هم جایز نیست مگربا دلیل موجّه.خداوند متعال در قرآن کریم فرموده اند: «ولیوفو نذورهم» (سوره حج، ۲۹ )

بنابراین وفای به نذر توصیه و تاکید شده است.کفاره ی گناه وفا نکردن به نذراگر نذر کننده ای بدون علت یا مانعی به نذرش وفا نکرد، کفاره ای بر او واجب می شود:

۱-آزاد کردن بنده.

۲- غذا دادن به ده فقیر یا لباس پوشاندن بر آنها.

۳- نذر نوعی پیمان با خداوند متعال است و نذر در التزام شخص نسبت به خداوند متعال برای انجام یاترک کاری، با پیمان و قسم مشترک است.

تبیان