جعل سند | تغییر در فتوکپی یا عکس

مجازاتی که برای جعل سند در نظر گرفته شده است زندانی با جزای نقدی می باشد . گاهی پیش می آید که فردی,
از سندی کپی گرفته و در کپی گرفته شده اقدام به تغییر نوشته یا ارقام می کند و در صورتی که مرجع مربوطه ,
متوجه نشود آن را با کپی برابر اصل می کند که در مطلب زیر به این موضوع پرداخته ایم.

جعل سند

در قوانین ایران هر تغییری در اسناد جرم نیست بلکه تغییر با حیله و نیرنگ و باعث ضرر به دیگری جعل سند محسوب,
می‌شود. مواد ۵۲۳ تا ۵۴۲۲ قوانین مجازات اسلامی درایران مجازات‌هایی را برای جاعلین اسناد ,
در نظر گرفته‌است .

این مجازات‌ها شامل مجازات‌های نقدی و زندان می‌شود و در مواردی از جمله جعل دستخط رهبر و دیگر مقامات ایران،
جعل چک ویا اسناد ادرات حکومتی ویا مدارک تحصیلی اعمال می‌شود.

حال به سوال زیر توجه کنید:

چنانچه شخصی از یک سند رسمی فتوکپی تهیه نموده و در فتوکپی شماره سند را تغییر داده و یا کلمه‌ای را حذف ,
یا اضافه یا الحاق کند و سپس از فتوکپی یاد شده کپی تهیه و آن را به همراه اصل سند جهت برابر با ,
اصل کردن تحویل مرجع ذی‌صلا‌ح کند,

مجازات جعل سند کردن

و مرجع مزبور هم بدون توجه به تغییرات صورت گرفته در فتوکپی آن را برابر با اصل کرده و تصدیق نماید،
‌آیا اتهام وی جعل سند و استفاده از سند مجعول است؟

پاسخ:

الف) نظر اکثریت:با عنایت به این که فتوکپی صرفاً تصویر و عکس سند است و مادام که مصدق نشده، دارای ارزش ,
و اعتبار نیست، بنابراین بزه جعل و استفاده از سند مجعول در فرض پرسش تحقق نیافته و عدم توجه ,
مرجع تصدیق کننده فتوکپی به تحریف در فتوکپی نیز مؤثر در مقام نیست.

نظر اقلیت درباره جعل کردن کپی

ب) نظر اقلیت:با توجه به این که اقدامات و عمل ارتکابی متهم متقلبانه بوده و اقدام به سندسازی کرده، بنابراین,
اتهام وی جعل و استفاده از سند مجعول است و نظریه شماره ۶۵۹۸/۷ مورخ سوم آذر ۱۳۸۳ اداره ,
حقوقی قوه قضاییه نیز مؤید این مطلب است.

با عنایت به این که فتوکپی صرفاً تصویر و عکس سند است و مادام که مصدق نشده، دارای ارزش و اعتبار نیست،
بنابراین بزه جعل و استفاده از سند مجعول در فرض پرسش تحقق نیافته و عدم توجه مرجع تصدیق کننده,
فتوکپی به تحریف در فتوکپی نیز مؤثر در مقام نیست.

ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی در تعریف سند مقرر داشته است:«سند عبارت است از هر نوشته‌ای که در مقام دعوا ,
یا دفاع قابل استناد باشد.» فتوکپی برابر با اصل سند عادی که مورد استناد خواهان تقدیم‌کننده دادخواست است،

برابر ماده مرقوم و نیز مستفاد از ماده ۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی اعتبار سند را تا اثبات خلا‌ف صحت آن دارد.
چنانچه اقدامات مزورانه استفاده‌کننده از سند مجعول محرز شود، مورد از مصادیق ماده ۵۲۳ قانون,
مجازات اسلا‌می‌بوده و جرایم ارتکابی مشمول مواد ۵۳۳، ۵۳۵ و ۵۴۰ قانون مرقوم به نحو تعدد محقق است ,

که با رعایت ماده ۴۶ قانون مجازات اسلا‌می‌در این خصوص باید تصمیم‌گیری و تعیین مجازات شود.در نتیجه,
نظریه اقلیت مورد تأیید گروه است.( مأوی نیوز، مورخ ۷/۱۲/۱۳۸۶ )

نظریه ۱۰۰۶/۷ – ۶/۳/۱۳۷۵ اداره حقوقی قوه قضائیه:«اگر کسی با اخذ فتوکپی یا عکس از سندی مشخصات ,
خود را در آن درج نماید و از آن استفاده کند مرتکب بزه جعل نشده زیرا فتوکپی فی نفسه فاقد اعتبار است,
مگر اینکه مطابقت آن با اصل از طرف مرجع صلاحیتدار گواهی شده باشد،

مصادیق جعل سند

جعل در سند ازدواج

در این حال جرم جعل و استفاده از سند مجعول هر دو متحقق خواهد بود . ضمنا” چنانچه سند مذکور در امر,
ازدواج موثر واقع شده باشد ممکن است مساله به شرط وجود جهات لازم از نظر فریب در ازدواج قابل بررسی باشد.»

آنچه باید در مورد جرم جعل بدانید

جعل به زبانی عامیانه یعنی اینکه فردی نوشته و یا امضایی را به وجود آورد و یا تغییر دهد، به صورتی که نوشته ,
و امضای جدید بر خلاف حقیقت باشد. یعنی فرد جاعل می‌خواهد دروغ را به جای حقیقت استفاده کند,
و فرد را فریب دهد.

آنچه که پایه و اساس جرم جعل را تشکیل می‌دهد امکان به اشتباه انداختن دیگری است، به نحوی که بتوان ,
او را فریب داد تا سند غیرواقعی را به عنوان سند اصلی باور کند. بنابراین امکان به اشتباه انداختن,
ملاک کار است نه شبیه بودن.

برای مثال؛ اگر شخصی زیر گذرنامه را امضا کند بدون آن که کمترین اشتباهی با امضای مسئول اداره گذرنامه,
داشته باشد، چون احتمال به اشتباه انداختن دیگری وجود دارد، جرم جعل واقع شده است,
اما اگر همین شخص به جای امضا از اثر انگشت در ذیل گذرنامه استفاده کند,

امکان به اشتباه انداختن دیگری وجود ندارد، زیرا هر شخص عاقلی می‌‌داند که رئیس گذرنامه با سواد بوده,
و از امضا استفاده می‌کند.

مصادیق جرم جعل

*مصادیق جرم جعل به زبان ساده چیست؟

ساختن نوشته یا سند

ساختن مهر یا امضای افراد

خراشیدن یا تراشیدن (خراشیدن، از بین بردن یک جزء کلمه است، مثل این‌ واژه حسین را به حسن تبدیل کند,
اما تراشیدن، از بین بردن تمام کلمه است.)

قلم بردن (تغییر دادن و تبدیل حرف ها و کلمه ها، مثلا حرف ۱ را به ۲ تغییر دهد.)

الحاق (اضافه کردن یک نوشته و یا حرف در سند)

از بین بردن یا سیاه کردن قسمتی از نوشته

تغییر دادن تاریخ سند (مثلا تاریخ چک را تغییر داده و آن را یک هفته جو بیندازد.)

الصاق نوشته ای به نوشته دیگر (چسباندن دو نوشته متفاوت.)

به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن

*اگر شکایت کیفری جعل توسط وکیل انجام شود چه مزایایی دارد؟

مدت زمان اثبات جرم جعل کمتر است.

نیازی به حضور شاکی در دادگاه نخواهد بود.

وکیل می‌تواند به جای موکل تقاضای کارشناسی و خط نگاری کند.

وکیل می‌تواند برای جبران ضرر و زیان موکل و محکومیت شخص جاعل اقدام کند.

وکیل می‌تواند رضایت و یا عدم رضایت شاکی را اعلام کند و نیازی به حضور شاکی برای اعلام رضایت نخواهد بود.
(رضایت شاکی فقط موجب تخفیف در مجازات جاعل می‌شود و کلا از بین نخواهد رفت.)

گروه وکلای ایران , باشگاه خبرنگاران