گبه و راهنمای خرید آن

جالب است بدانید گبه هیچ گونه طرح و نقشه ثابتی ندارد بلکه بافنده آن طرح هایی که زاییده ذهن خود چه از ,
حیوانات و چه از منظره می باشد می بافد . بزرگترین اندازه برای خرید گبه چهار و نیم متر می باشد .
در یکی از فیلمهای سینمایی دهه ۷۰ بود که گبه سوژه فیلم شد و بیشتر خودنمایی کرد و در آن سال قیمت آن ,
به مقدار زیادی بالا رفت به طوری که از فرش هم گران تر شد .بد نیست بدانید گبه با پشم گوسفند بافته می شود.

خرید گبه

گبه نوعی قالی است؛ یعنی به غیر از تاروپود، پرز هم دارد اما فرش‌فروشان موقع تقسیم‌بندی انواع قالی گبه را به,
عنوان قالی حساب نمی‌کنند و آن را یکی از انواع فرش‌ها معرفی می‌کنند؛ شاید چون ضخامت پرز و طول گره آن ,
نسبت به پرز انواع قالی، بسیار کلفت‌تر و بلندتر است.

گبه دست‌بافتی مخصوص عشایر بوده و البته امروز به شکل سفارشی در کارگاه‌های قالی‌بافی شهری هم تولید می‌شود.
گبه نقشه ندارد و طرح‌هایش ذهنی است؛ یعنی بافنده، براساس ذهن خود یا منظره‌ای که می‌بیند، نقش حیوان، آدم ,
و درخت یا حتی اشکال هندسی را می‌بافد.

هنر زیبای گبه

اندازه گبه معمولا از یک و نیم تا چهار و نیم متر است و بزرگ‌تر از این متراژ را تقریبا نمی‌توانید در بازار پیدا کنید.

گبه به دلیل داشتن پرز کلفت و بافت درشت آن، فرش سنگینی است و چون گره‌هایش هم شل بافته می‌شود دارای ,
پرزهای نرم است.

از اواسط دهه ۱۳۷۰ به خاطر سوژه شدن گبه در چند فیلم سینمایی، تب گبه بازار را گرفت و قیمت آن حتی از بعضی ,
قالی‌های کاشان و اراک گران‌تر شد اما بعد از طی آن دوره، در حال حاضر تب گبه سرد شده و قیمتش به حالت,
تعادل رسیده است.

در ضمن یکی از هنری‌ترین انواع گبه، گبه‌ای است که پرز آن از پشم گوسفند تهیه شده باشد؛ یعنی بافنده با پشم ,
گوسفند تابیده‌شده‌ای که رنگ نشده باشد، گبه را بافته باشد.

این نوع گبه در برابر رطوبت بسیار مقاوم است و تابش مستقیم آفتاب منجر به تغییر رنگ آن نمی‌شود و البته خیلی هم زیباست.

نحوه صحیح جمع کردن فرش

موقع خرید گبه ابر مرطوب همراهتان باشد

۱- انواع فرش‌ها را باید به صورت لوله‌ای جمع کرد.

بدترین نوع جمع کردن یک فرش، تا کردن‌اش است؛ هر چند با این روش جای کمتری را اشغال کند. با این روش –
یعنی لوله کردن – احتمال شکستن فرش خیلی کم می‌شود.

۲- اگر گرد و غبار و خاک مدت زیادی زیر و داخل ریشه‌های فرش بماند و تمیز نشود، فرش را,
سفت می‌کند و باعث شکسته شدن‌اش می‌شود.

نکاتی برای خرید گبه

۳- با وجود جاروبرقی در زندگی‌های امروزی، دیگر خیلی کم‌ مشکل بیدخوردگی برای انواع فرش به‌وجود نمی‌آید,
اما اگر قرار است برای مدتی گلیم، گبه، زیلو و… را در کمد یا گوشه‌خانه نگه دارید، برای جلوگیری از,
بیدخوردگی حتما لابه‌لای آن نفتالین یا تنباکو بگذارید.

۴- گلیم‌های بزرگ و گبه‌ها را اگر با شامپو فرش بشویید، هم سالم می‌مانند و هم خوب تمیز می‌شوند ,
اما گلیم‌های ظریف و هنری و کوچک را بهتر است با شامپو -آن هم با دست -بشویید و اگر می‌خواهید,
آن را در ماشین لباسشوییبیندازید،

یادتان باشد که همراه لباس‌های دکمه‌دار و زیپ‌دار، داخل ماشین نیندازیدشان و در ضمن،

از پودرهای رختشویی هم استفاده نکنید بلکه به جایش از مایع شوینده مخصوص لباس‌های رنگی استفاده کنید؛
ضمنا حرارت آب هم بالا نباشد؛ یعنی زیر ۳۰ درجه باشد.

تاثیر آفتاب بر رنگ گلیم

۵- اگر الیاف گلیم دارای رنگ طبیعی باشد، در مقابل تابش مستقیم آفتاب چندان آسیبی نمی‌بیند اما الیافی که با,
رنگ شیمیایی رنگ شده – به‌خصوص اگر نامرغوب هم باشد– خیلی سریع در مقابل تابش مستقیم آفتاب ,
رنگ پریده می‌شود.

۶- برای تشخیص رنگ طبیعی الیاف از رنگ مصنوعی و شیمیایی یک فرش، اول به این نکته توجه داشته,
باشید که رنگ شیمیایی بسیار پررنگ و جیغ(!) است اما رنگ طبیعی پختگی دارد و کمتر به چشم می‌آید؛
دوم اینکه یادتان باشد موقع خرید حتما همراه خودتان یک تکه پارچه سفید مرطوب یا یک تکه ابرخیس داشته باشید ,

و قبل از پرداخت پول، آن را روی فرش مورد نظرتان بکشید؛ اگر رنگی شد یعنی رنگ مصنوعی است.

راهنمای خرید گبه

۷- وقتی گلیم‌تان را با شامپو فرش می‌شویید، مراقب باشید که ریشه‌های گلیم را هم خوب تمیز کنید. مراقبت از ,
ریشه‌های گلیم خیلی مهم است چون ریشه‌های پوسیده و کنده شده از ارزش گلیم می‌کاهد.

بد نیست بدانید گبه چیست؟

گبه یا قالیچه‌ خرسک گونه‌ای فرش از جنس قالی است که معمولاً در قطع قالیچه توسط عشایر و ایلات لر,
و قشقایی بافته می‌شود و دارای پرزهای بلند است. در بافت گبه از تعداد پود بیشتری استفاده می‌شود ,

که این کار در نرمی گبه تاثیر فراوان دارد. تعداد پود برخی از گبه‌ها گاهی از سه تا هشت پود در هر,
رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی متر هم می‌رسد.

گبه، در ظاهر، هیچ فرقی با سایر بافته‌های داری و به ویژه قالی ندارد و به بیان بهتر، نوعی فرش است که به ,
شیوه‌ی بافت قالی و معمولا در قطع قالیچه بافته می‌شود و تنها تفاوت محسوسش با قالی، پرزهای بلند ,
آن و تعداد پود بیش‌تری است که نرمی خاصی به گبه می‌بخشد.

ابزار بافت گبه

وسایل و ابزار کار زنان بافنده گبه، از ابزاری که سایر بافندگان به کار می‌برند، بیش‌تر نیست و عمدتا شامل,
دارهای افقی و دفتین، سیخ پودکشی، قیچی و گاه قلاب است، اما در باطن، حکم پدیده‌ای منحصر به فرد را دارد ,
و با جرات می‌توان گفت اگر میلیون‌ها گبه با هم مورد مقایسه قرار بگیرد، محال است در بین آن‌ها،
حتی دو گبه با مشخصات یکسان یافت شود.

زیرا بین بافندگان گبه، استفاده از نقشه مرسوم نیست و هر کدام از بافندگان گبه، نقش‌هایی ذهنی را که میراث ,
گذشتگان یا ابداعی خودشان است، بر فرآورده‌های خود می‌بافند و حتی در شرایطی که مشتری گبه،
طرح خاصی را در اختیارشان می‌گذارد و درخواست می‌کند شبیه آن را ببافند،

برحسب روحیه و سلیقه‌شان، نقش‌ها را تغییر می‌دهند و رنگ‌ها را با انتخاب خودشان به کار می‌برند. به این ترتیب،
در بافت گبه حتی اگر بافنده‌ای شخصا نیز بخواهد از یک محصول خود کپی‌برداری کند، موفق به ,
چنین کاری نخواهد شد.

زیرا باز احتمال دارد که گبه بافت شده از نظر نقش، رنگ، اندازه یا جای طرح، بلندی و کوتاهی پرز،
تعداد پودها و… با گبه اول تفاوت داشته باشد.

بیشتر گبه بافان یک یا چند طرح خاص را در ذهن داشته و در بافت آن دارای مهارت هستند ولی به طور کلی ,
نقش اصلی گبه‌های ایرانی را یک مربع مستطیل و یک ردیف لوزی در وسط آن تشکیل می‌دهد که رئوس هر یک از ,
لوزی‌ها، به رئوس لوزی‌های دیگر متصل است و در اصطلاح محلی “کم” نامیده می‌شود.

فرش ایرانی , انجمن دستبافت های قشقایی