با کودکان لجباز چکار کنیم؟
بعضی از کودکان نسبت به سایرین لجبازتر هستند. همه کودکان گاهی
لجبازی میکنند و این رفتار میتواند علل گوناگونی داشته باشد لجبازی کردن کودکان یک امر اجتناب ناپذیر است که افراد را با خود درگیر
خواهد کرد ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم به بررسی دلایل
لجباز شدن کودکان و و طرز برخورد صحیح با کودکان لجباز بپردازیم.
کودکان لجباز
ویژگیهای کودکان لجباز
نیاز شدیدی به توجه و شنیده شدن حس میکنند؛
میلِ تندخویانهای به مستقل بودن دارند؛
بیشتر از همسالان خود کجخلقی میکنند؛
در انجام آنچه مورد پسندشان است وظیفهشناس ظاهر میشوند؛
رئیسمآبانه رفتار میکنند؛
کارها را با سرعت دلخواه خودشان پیش میبرند.
راهنمای برخورد با کودکان لجباز
خواباندن کودک لجبازی که در تختش بند نمیشود راحت نیست؛ غذا دادن به کودک ناآرامی
که قاشق و چنگالش را عمدا زمین میاندازد و اجازه نمیدهد غذا را دهانش بگذارید
طاقتفرساست؛ متقاعد کردن کودک یکدندهای که فقط جیغ میکشد و پا میکوبد
تا مدرسه نرود صبر و حوصلهی خیلی زیادی میطلبد. این قبیل لجبازیها میتواند
ریشهی ژنتیکی داشته باشد، اما در بسیاری موارد این خودِ والدین هستند که با
برخورد ناصحیح باعث لجباز بار آمدن کودکشان میشوند. در هر صورت اگر از
سروکله زدنِ بینتیجه با کودک لجباز خود خسته و ناامید شدهاید،
پیشنهاد میکنیم از این پس در برخورد با لجبازی فرزند دلبندتان به توصیههای زیر عمل کنید:
۱. به او فرصت شنیده شدن بدهید
برقراری ارتباط یک مسیر دوطرفه است. اگر میخواهید کودک لجباز شما به
حرفتان گوش کند، اول از همه باید حرف او را بشنوید. کودکان لجباز اگر
احساس کنند که قرار نیست حرفشان را بشنوید، ممکن است فورا حالت تدافعی
به خود بگیرند. پس هروقت کودکتان روی انجام دادن یا ندادن کاری لجبازی کرد،
بهجای اینکه بلافاصله حکم صادر کنید و فرصت شنیده شدن را از او بگیرید، با
نرمی و ملایمت به کودک خود نزدیک شوید و به یک گفتوگوی سالم دعوتش کنید تا او نیز بتواند علت مخالفتش را توضیح بدهد.
نکات مهم پیرامون برخورد کودکان لجباز
۲. با او ارتباط نزدیک برقرار کنید
وقتی کودک خود را به انجام کاری مجبور میکنید، خودتان باعث میشوید که نافرمانی
کند و دقیقا به انجام همان کاری که نهی کردهاید ترغیب شود. این مقاومت کودک در
واقع یک واکنش غریزی در پاسخ به اجبار است که البته محدود به ردهی سنی خاصی نیست و در بزرگسالان نیز اتفاق میافتد.
مثلا اگر از وقت خواب کودک ششسالهتان گذشته است و او هنوز اصرار دارد که
کارتون تماشا کند، نباید با اجبار به سمت تختخواب هدایتش کنید. در عوض کنارش
بنشینید و خودتان را به کارتونی که تماشا میکند علاقهمند نشان بدهید تا با
مشاهدهی ابراز همدلی شما نرم شود و راحتتر به حرفتان گوش کند. کودکانی
که با والدین یا پرستار خود ارتباط خوبی دارند، تمایل بیشتری به مشارکت و
فرمانپذیری نشان میدهند. به گفتهی سوزان اِستیفلمَن (Susan Stiffelman)
در کتاب «تربیت بدون مبارزهی قدرت» (ترجمهی این کتاب توسط انتشارات
مِهرویستا با همین عنوان چاپ شده است)، برقراری رابطهی محکم با کودکان نافرمان کمک میکند راحتتر با یکدیگر کنار بیایید.
برای اینکه رابطهی خود را با کودک لجبازتان تقویت کنید، اولین قدم را همین
امروز بردارید و با یک آغوش گرم شروع کنید.
برخورد با کودک لجباز
۳. به او حق انتخاب بدهید
خیلی اوقات کودکان دوست ندارند به آنها امر و نهی شود. مثلا اگر به کودک لجباز
چهارسالهی خود امر کنید که باید رأس ساعت ۹ شب در تختخوابش باشد، تعجبی
ندارد که با یک جیغ بلند به شما «نه» بگوید یا اگر به پسربچهی یکدندهی خود
اصرار کنید که فقط و فقط باید همان اسباببازی انتخاب خودتان را بخرد، شک
نکنید که روی اسباببازی انتخاب خودش پافشاری خواهد کرد.
بهجای اینکه به کودک لجباز خود امر کنید، به او حق انتخاب بدهید. مثلا بگویید:
«خُب دیگه وقت خوابه. عزیزم دلت میخواد کدوم قصه رو برات بخونم؟» و سپس
اسم چند قصه را نام ببرید. اگر کودکتان هنوز نافرمانی کرد و گفت: «من نمیخوام
برم تو جام!»، آرامش خود را حفظ کنید و با جدیت بگویید: «اما این جزو انتخابایی
که میتونی داشته باشی نیست.» و این جمله را هر چند بار که لازم شد تکرار کنید. با تکرارِ شما کودکتان ترغیب میشود که کوتاه بیاید.
بیشتر بدانید از چرا کودکان لجباز میشوند؟
وقتی کودکان درخواستی دارند یا والدین آنها را مجبور به انجام عملی بر خلاف میلشان میکنند لجباز میشوند.
گاهی توجه زیاد والدین به رفتارهای نامناسب کودکان سبب میشود که رفتارهای
نادرست آنان تقویت شود؛ طوری که کودکان به دلیل آوردن، جروبحث کردن، نق زدن، مجادله کردن و درخواستهای مکرر متوسل میشوند.
گاهی نیز علت لجبازی کودکان این است که والدین در برابر لجبازیهای آنها رفتار ثابتی ندارند.
مثلا یک روی هیچ عکسالعملی در برابر لجبازی نشان نمیدهند و روز دیگر از آنها میخواهند مطابق با خواسته آنها رفتار کنند.
اگر همیشه با کودکان رفتار ثابتی داشته باشیم کمتر لجبازی میکنند
نکات مهم برخورد با کودکان لجباز
-نحوه دستور دادن والدین نیز بسیار موثر است؛ اگر والدین زیاد دستور بدهند،
کودکان خسته میشوند و از انجام دستورات خودداری میکنند. گاه،
کودکان برای آن دستور را اجرا نمیکنند چون کسی به آنها یاد نداده است چگونه آن کار را انجام دهند.
مثلا کودک طرز استفاده از قاشق و چنگال را نیاموخته است اما والدین توقع دارند آداب صحیح غذاخوردن را رعایت کند.
-در مورد دستوراتی که به کودک میدهید، فکر کنید.
-قوانین را مستقیم و واضح بیان کنید و به آنها در زمینه رعایت این قوانین کمک کنید. با کودک صمیمی شوید و به او توجه کنید.
-در کنار او بنشینید و به چشمهایش نگاه کنید، نام او را به زبان بیاورید و او را به انجام کار تشویق کنید.
کارهایی را که از کودک انتظار دارید به او بگویید
در خواستهای خود را به طور واضح و روشن بیان کنید؛ مثلا” لیلا موقع خواب است، برو لباس خوابت را بپوش”.
اگر میخواهید کودکتان از انجام کار خاصی خودداری کند، باید قبلا یک بار مسئله
را به او گفته باشید مثلا «علی روی مبل نپر» یا «روی صندلی بشین و تلویزیون نگاه کن.»
چطور/ مشرف