آثار خواندن نماز شب و نافله صبح
خواندن نماز شب از جمله نمازهایی است که توصیه فراوانی به خواندن آن شده است. نافله شب کمک می کند که در دل شب از خواب بیدار شویم و پرودگار خود را بخوانیم و او را ستایش کرده و از گناهان خود استغفار کنیم. ثواب خواندن نماز شب را در پرشین وی ببینید.
ثواب خواندن نماز شب
و اصبر لحکم ربّک فانّک باعیننا و سبّح بحمد ربّک حین تقوم، و من اللّیل
فَسَبِّحهُ و ادبار النّجوم.در طریق ابلاغ حکم پروردگارت صبر و استقامت کن چرا که تو در حفاظت کامل ما قرار
دادی و هنگامی که برمیخیزی پروردگارت را تسبیح و حمد گوی و (همچنین) به هنگام شب او را تسبیح کن
و به هنگام پشت کردن ستارگان و طلوع صبح.
«طور ، ۴۸ و ۴۹»
در این آیه پیامبر را در مقابل این همه کارشکنیها و تهمتها و ناسزاها دعوت به صبر و استقامت میکند،
میفرماید: (در طریق ابلاغ حکم پروردگارت صبر و شکیبایی و استقامت کن.
اگر تو را کاهن و مجنون و شاعر میخوانند صبر کن و اگر آیات قرآن را افتراهایی میپندارند که به
خدا بسته شده است شکیبایی نما و اگر در برابر این همه براهین منطقی باز به لجاج و عناد ادامه
میدهند استقامت به خرج ده، مبادا دلسرد و یا ضعیف و ناتوان شوی.
و از آنجا که راز و نیاز با خدا و نیایش و عبادت او و تسبیح و تقدیس ذات پاک
او، به انسان آرامش و نیرو میبخشد به دنبال دستور صبر میفرماید:
و سبح بحمد ربک حین تقوم.هنگامی که برمیخیزی
تسبیح و حمد پروردگارت را بجا آور.
آشنایی با ثواب خواندن نماز شب
هنگامی که در سحرگاه برای عبادت و نماز شب برمیخیزی و هنگامی که از خواب برای ادای نماز واجب برمیخیزی
و هنگامی که از هر مجلس و محفلی برمیخیزی، حمد و تسبیح او کن.مفسران در این آیه تفسیرهای گوناگونی دارند
ولی جمع میان همه اینها نیز ممکن است، چه در سحرگاه برای نماز شب، و چه بعد از خواب برای
ادای فریضه، و چه بعد از قیام از هر مجلس باشد.
آری روح و جانت را به تسبیح و حمد خدا نور و صفا ببخش، زبانت را به ذکر او خشبو
کن، از یاد او مدد بگیر و برای مبارزه با کار شکنیهای دشمن آماده شو.
در روایات متعددی آمده است که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ هنگامی که از مجلس برمیخاست تسبیح
و حمد به جا میآورد و میفرمود:
انّه کفّاره المجلس.
این تسبیح و حمد کفاره مجلس است![۱]
و من اللّیل فسبّحه و ادبار النّجوم.
همچنین در شب او را تسبیح
کن و به هنگام پشت کردن ستارگان و طلوع صبح.
بررسی برکات خواندن نماز شب
بسیاری از مفسران جمله (و من اللّیل فسبحه) را به (نماز شب) تفسیر کردهاند، (و ادبار النجوم) را به دو
رکعت نافله صبح که در آغاز طلوع فجر و به هنگام پنهان شدن ستارگان در نور صبح انجام میشود.
به هر حال عبادت و تسبیح و حمد خدا در دل شب و در آغاز طلوع فجر لطف و صفای
دیگری دارد و از تظاهر و ریا دورتر است و آمادگی روحی برای آن بیشتر میباشد چرا که کارهای مشغول
کننده زندگی روزانه تعطیل است استراحت شبانه به انسان آرامش بخشیده، قال و غوغا فرو نشسته و در حقیقت همزمان
با وقتی است که پیامبر به معراج رفت و در مقام (قاب قوسین) در آن خلوتگه راز قرار گرفت و
با خدای خود به راز و نیاز پرداخت.
و به همین دلیل در آیات مورد بحث روی این دو وقت تکیه شده است.
و در حدیثی از پیغمبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ میخوانیم:
رکعتا الفجر خیر من الدّنیا و
ما فیها.
خواندن نماز شب
نماز شب مجموعاً یازده رکعت است:
هشت رکعت که مانند نماز صبح خوانده میشود یعنی چهار تا دو رکعتی به نیت نماز شب است.
رکعت اول: یک بار سوره حمد یک بار سوره قل هو الله احد رکوع سجده
رکعت دوم: یک بار سوره حمد یک بار سوره قل هو الله احد قنوت رکوع سجده تشهد سلام.
دو رکعت نماز شفع
بهتر است در رکعت اول آن بعد از حمد، سوره ناس و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره فلق خوانده شود.
یک رکعت نماز وتر
بعد از حمد سه بار سوره توحید و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس بخوانیم و میتوان یک سوره تنها خواند، سپس دستها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم.
برای چهل مؤمن دعا می کنیم؛ چهل بار بگویید ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ ) و طلب مغفرت می کنیم و هفتاد مرتبه میگوییم: «استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه».
از پروردگار خود طلب آمرزش و مغفرت می کنیم و به سوی او بازگشت مینمایم.
آن گاه ۷ بار می گوییم «هذا مقامُ العایذٍٍِ بکَ منَ النّارِ»؛ (این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می برد) و بعد از آن ۳۰۰ مرتبه میگوییم: «العفو» و سپس میگوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّکَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم». و سپس رکوع سجده تشهد سلام.
در پایان نماز شب تسبیحات فاطمه زهرا (س) (۳۴ مرتبه، الله اکبر، ۳۳ مرتبه، الحمد لله و ۳۳ مرتبه، سبحان الله) را میگوییم.
دو رکعت نافله صبح برای تو بهتر است از دنیا و آنچه در دنیاست.[۲]
[۱].
تفسیر المیزان، ج ۱۹، ص ۲۴٫
[۲].تفسیر نمونه، ج ۲۲، ص ۴۶۷ الی ۴۶۹٫
اندیشه قم ـ باشگاه خبرنگاران جوان