آیا به دختر بعد از عقد رسمی نفقه تعلق میگیرد؟
اگر بخواهیم یک تعریف از کلمه ی نفقه بکنیم این است که تامین هزینه های زندگی خانم توسط شوهر که حتما باید پرداخت کند . حال اینکه پس از خواندن خطبه ی عقد هزینه ای زندگی بر شوهر واجب میشود و فرقی ندارد که این دو نفر عروسی کرده باشند و زیر یک سقف رته باشند و یا نه. پس نفقه در دوران عقد بر شوهر واجب است . نحوه محاسبه نفقه زن را در نیک صالحی ببینید.
نفقه در دوران عقد
آیا به دختری که بعد از عقد رسمی، با استفاده از حق حبس، در عدم تمکین به سر میبرد،نفقه تعلق میگیرد؟ همچنین تمکین به چه صورت خواهد بود؟در عقود معاوضی از جمله بیع در صورتى که یکى از طرفینمعامله تعهد خود را انجام ندهد، طرف دیگر میتواند از انجام تعهد خود امتناع نماید که در فقه و حقوق،از آن به حق حبس تعبیر شده است.[۱]
چنانچه ماده «۳۷۷» قانون مدنى در مورد تسلیم مبیع میگوید: «هر یکاز بایع و مشترى حق دارد از تسلیم مبیع یا ثمن خوددارى کند تا طرف دیگر حاضر به تسلیم شود».اما خصوصیتى در عقد بیع موجود نیست که حق حبس را اختصاص به آن و فقط براى هر یک ازبایع و مشتری لحاظ نماید، بلکه طبیعت معاوضه چنین اقتضایی را ایجاب مینماید و بدین جهت، حکم مزبور در تمامىعقود معاوضى جارى میگردد.از جمله عقود معاوضی عقد نکاح است، موقعیت مهر از نظر فنّ حقوقى مانند موقعیت عوض درعقد معوّض است و به اعتبار رابطه عوض و معوّضی که بین مهر و تمکین به معنای خاص موجود است
قاعده حبس نیز بین این دو جریان داشته و بهترین ضمانت اجرای مهر، همین حق حبس و امتناع از تمکینقبل از گرفتن مهر است که شرع مقدس و قانون آنرا برای زن در نظر گرفتهاند که زن با استفاده از این حق و امتناع از تمکین، ناشزه نشده و حق نفقه او ساقط نمیگردد؛ زیرا در این عدم تمکیناز طرف شرع مقدّس مجاز است.[۲]
پرداخت نفقه بعد از جاری شدن عقد
از اینرو، قانونگذار در ماده «۱۰۸۵» قانون مدنی میگوید: «زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفى که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود».البته مراد از وظایف در ماده ذکر شده تمام وظایف زن مانند حُسن معاشرت، سکنای در منزل شوهر، اطاعت از شوهر و…، نیست، بلکه فقط تمکین خاص و روابط زناشویی میباشد.نظریه مشهور فقهای امامیه و اطلاق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، گویای این مطلب است که اگر مهر، حال باشد زن در هر صورت میتواند از حق حبس استفاده کند، چه اینکه شوهر توانایی در پرداخت مهر را داشته باشد یا توانایی در پرداخت را نداشته و معسر باشد.[۳]
موارد سقوط حق حبس به استناد بخشاخیر ماده مذکور، و به استناد ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی، در دو صورت حق حبس زن ساقط میشود و زننمیتواند از این حق استفاده نماید:۱٫در صورتی که مهر، مؤجل باشد؛ یعنى موعدى براى پرداخت آن بین زوجین قرار دادهشده باشد، مانند آنکه شرط شود که پس از دو سال مهر به زوجه داده شود، زن دارای حق حبسنمیباشد.۲٫
در صورتی که زن قبل از استفاده از حق حبس و گرفتن مهریه با اختیار خود در مقابل شوهرش تمکیننماید و اقدام به پذیرش وظایف زناشویی نماید.دلیل سقوط حق نیز این است که زن با موافقت قرار دادن موعدى براى تسلیم مهر، و ایفای وظایف زناشویی در حال اختیار، اعلام ضمنی عملی به اسقاط حق حبس خویش نموده است.[۴]
اسلام کوئست