اعمال مخصوص شبهای قدرچیست؟وشب قدر واقعی چه زمانیست؟
شب قدر
خداوند متعال در شب قدر حوادث یک سال را تقدیر می کند و زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چیزهایى
دیگر از این قبیل را مقدر می سازد که فرشتگان به امر پروردگار، آن را انجام می دهند و شیطان
در این شب بیرون نمیآید.
شب قدر، شبی است که در تمام سال هیچ شبی به فضیلت آن نمی رسد و عمل در آن بهتر
از عمل در هزار ماه است.در این شب برنامه های یک سال هر فرد مقدر می شود.در شب قدر ملائکه
و روح که اعظم ملائکه است به اذن پروردگار، خدمت امام زمان علیه السلام مشرف می شوند و مقدرات هر
شخص را به امام عرضه می دارند.
فضیلت شب قدر
در مورد فضایل شب قدر باید گفت که شب نازل شدن دفعی و یکجای قرآن در بیت المعمور است که
به طور تدریجی طی ۲۳ سال بر قلب نازنین پیامبر گرامی اسلام(ص)نازل شده است.همچنین عبادت و کارهای نیک، در شب
قدر، بهتر است از عبادت و کارهای نیک در هزار ماه که دارای شب قدر نباشد.
از فضائل دیگر شب قدر آنکه این شب، شب نزول و پایین آمدن فرشتگان خداوند خصوصاً بزرگترین فرشته خداوند،
به زمین است و این شب ، شب تقدیر و سرنوشت یک سال انسان است.
خداوند متعال در آن شب حوادث یک سال یعنى از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می
کند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چیزهایى دیگر از این قبیل را مقدر می سازد که فرشتگان به امر
پروردگار، آن را انجام می دهند.
در این شب، درهای جهنم بسته میشود و درهای بهشت، گشوده میشود و شیطان در این شب بیرون نمیآید تا
صبح آن طلوع کند و درهای آسمان و رحمت الهی بر روی بندگانش گشوده میشود و شب قبولی اعمال است.
نامگذاری شب قدر
«قدر» معانی متعددی همچون قدرت، تقدیر و اندازه گیرى، تنگ گرفتن، مساوی بودن یک چیز با چیز دیگر بدون کم
و زیاد دارد.
در این که چرا این شب را شب قدر نامیده اند مفسران قرآن کریم با کمک از خود قرآن و
استمداد از احادیث معصومین مطالب و دلایل زیادی آورده اند که مهمترین آنها بدین شرح است:
* شب قدر یعنی
شب بزرگ و با عظمت و چون این شب، شب شریفی است به آن شب قدر می گویند؛ یعنی شبی
که صاحب قدر و منزلت و شرافت است.از لحاظ لغوی نیز، در قرآن کریم « قدر» به معنای منزلت و
بزرگی خداوند عالم آمده است و می خوانیم: «ما قدروا لله حقّ قدره»۵٫یعنی آنان عظمت خداوند را نشناختند.همچنین، رمز بزرگی
و عظمت شب قدر در خود سوره قدر، نیز بیان گردیده و می فرماید: «شب قدر، از هزار ماه بهتر
است.
*چون در این شب، فرشتگان بسیاری به زمین می آیند زمین تنگ می گردد، لذا آن را شب قدر نامیدند،
زیرا «قدر» به معنای «ضیق و تنگی» نیز می باشد.
*یکی دیگر از معانی «قدر»، «تقدیر و سرنوشت» است و در این شب، امور بندگان تا سال آینده مقدّر می
گردد.تفسیر برهان از امام باقر (علیه السلام) روایت می کند که: «در شب قدر، هر امری از امور بندگان تا
شب قدر سال آینده معین می گردد، از خیر و شر، طاعت و معصیت، ولادت و مرگ و روزی موجودات
و هرآنچه در آن سال مقدّر گشته حتمی است و خداوند را در آن مشیت است».
*علت دیگر این نامگذاری این است که قرآن با قدر و منزلت بر پیامبر والا قدر و برای امت با
قدر و ارزش، به واسطه ملکی صاحب قدر نازل گردیده است.
علت مخفی بودن شب قدر
در اینکه چه شبی از شبهای ماه رمضان، شب قدر است اختلاف دیدگاه وجود دارد.آنچه موافق با سنت پیامبر گرامی
اسلام(ص) و روایات امامان معصوم(ع) است، اینکه شب قدر در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد و طبق نقل، یکی
از شبهای نوزدهم، بیست و یکم، و بیست و سوم است و در بین این سه شب نیز شب بیست
و سوم احتمالش بیشتر است.
برخی معتقدند علت مخفی بودن شب قدر در میان شبهای ماه مبارک رمضان این است که مردم به همه این
شبها اهمیت دهند همانگونه که خداوند رضای خود را در میان انواع طاعات پنهان کرده تا مردم بر همه طاعات
روی آورند، خشمش را در میان معاصی پنهان کرده تا از همه گناهان بپرهیزند، اسم اعظم را در میان اسمائش
پنهان نموده تا همه را بزرگ دارند.
از مجموع مطالبی که از قرآن کریم و احادیث فریقین در مورد تعیین شب قدر بدست می آید، در موارد
زیر می توان خلاصه نمود:
* در اینکه شب قدر در ماه مبارک رمضان قرار دارد، هیچ گونه تردیدی نمی
توان به خود راه داد، چون از یک سو خداوند فرموده:«قرآن در ماه رمضان نازل شده» و از سوی دیگر
در سوره قدر آمده «آن (قرآن) را در«شب قدر» نازل کردیم» و اینکه «شب قدر» در ماه مبارک رمضان قرار
دارد مورد اتفاق روایات و مفسرین قرآن قرار دارد.
* شب قدر در دهه آخر ماه مبارک رمضان قرار دارد، روایات فراوان و نظریه های مفسران شیعه و اهل
سنت آن را حتمی و اجتناب ناپذیر می شمارد و در این مورد هم شک و تردیدی نمی تواند وجود
داشته باشد.
* طبق روایات فراوانی که در منابع شیعی آمده، شبهای نوزدهم، بیست و یکم و شب بیست و سوم ماه
مبارک رمضان شب های قدر معرفی شده اما امام باقر (علیه السلام) دایره آن را محدودتر نموده و در پاسخ
عبدالواحدبن مختار انصاری که خواستار تعیین یکی از آن شب ها از سوی امام (علیه السلام) بود می فرماید: «ایرادی
ندارد هر دو شب را عمل عبادت و شب زنده داری انجام دهی، بالاخره شب قدر یکی از این دو
شب (بیست و یکم یا بیست و سوم) می باشد»
چگونه به استقبال شب های قدر برویم ؟
مهمترین کار در این شب، اِحیا، زنده داری است.در این
شب به غسل، توسل، نماز، دعا، خواندن قران، دعا برای امام زمان و زیارت امام حسین تاکیدشده است.
اعمال شبهای قدر بر دو نوع است:
اعمالی که در هر سه شب انجام می شود و به اعمال مشترک
معروف است و اعمالی که مخصوص هر یک از شبهای مبارک نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم است.
اعمال مشترک شب های قدر
* غسل کردن که بهتر است مقارن غروب آفتاب غسل کرده و نماز عشا با غسل خوانده شود.* خواندن ۲
رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، ۷ مرتبه سوره توحید را خوانده و بعد از نماز ۷۰
مرتبه گفته شود: اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ.*قرآن به سر گرفتن و خدا را به ۱۴ معصوم(ع) سوگند دادن.* زیارت امام
حسین(ع).* احیا داشتن (بیدار ماندن و عبادت کردن) در این شبها.در روایات بسیاری از پیامبر(ص) و معصومین(ع) نقل شده است
هر کس شب قدر را احیا کند، گناهان او آمرزیده شود.* فضیلت و پاداش بسیار دارد که ۱۰۰ رکعت نماز
خوانده شود و بهتر است که در هر رکعت بعد از سوره مبارک حمد، ۱۰ مرتبه سوره توحید خوانده شود.*دعایی
از امام زین العابدین (ع) که در مفاتیح الجنان آمده است.
اللهم انی امسیت لک عبداً…
* قرائت دعای جوشن کبیر.*طلب آمرزش از خدای متعال و درخواست از خدا جهت نیازهای دنیا و آخرت.* ذکر گفتن
و صلوات بر محمد وآل محمد علیهم السلام.
در این شبهای مبارک، اعمال زیر نیز سفارش شده است:
* خواندن ۲ رکعت نماز برای سلامتی امام زمان(عج) و تعجیل در ظهور آن حضرت* خواندن ۲ رکعت نماز برای
شادی روح همه درگذشتگان و اسیران خاک و ۲۵ بار گفتن ذکر “اللهم اغفرلی لجمیع المومنین و المومنات و المسلمین
و المسلمات”*خواندن ۲ رکعت نماز تقدیم به اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) و خواندن دعای توسل* خواندن ۲
رکعت نماز حضرت زهرا(سلام الله علیها): در رکعت اول بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم
بعد از حمد ۱۰۰مرتبه سوره توحید*خواندن سورههای مبارک دخان و قدر
اعمال مخصوص شب نوزدهم
* صد بار ذکر ” استغفرالله ربی واتوب الیه
“.* صد بار ذکر ” اللهم العن قتله امیرالمومنین”* دعای اللهم اجعل فیما تقضی و تقدر من الامر المحتوم…
اعمال مخصوص شب بیست و یکم
*دعای اللهم صل علی محمد وال محمد و اقسم لی حلما یسد عنی باب الجهل….* لعن بر قاتل امیرالمومنین.صد بار ذکر “اللهم العن قتله امیرالمومنین”* زیارت امام علی علیه السلام.
اعمال مخصوص شب بیست و سوم
* خواندن سوره عنکبوت و روم که حضرت صادق علیه السلام قسم یاد فرموده که خواننده این دو سوره در
این شب از اهل بهشت است* خواندن حم دخان * خواندن سوره قدر هزار مرتبه* آنکه تکرار کند در این
شب بلکه در تمام اوقات دعای اللهم کن لولیک را.
علامه مجلسى رحمه الله علیه فرموده که هر مقدار قرآن که ممکن باشد در این شب بخواند و دعاهاى صحیفه
کامله را بخواند خصوصا دعاى مکارم الاخلاق و دعاى توبه و روزهاى این شبها را نیز باید حرمت داشت و
به عبادت و تلاوت و دعا بسر آورد زیرا که در احادیث معتبره وارد شده است که روز قدر در
فضیلت مثل شب قدر است.
باشگاه خبرنگاران