بررسی مختصری بر روی دعای عرفه امام حسین (ع)

شیعیان این دعا را در روز عرفه در صحرای عرفات و دیگر مناطق دیگر جهان می‌خوانند. این دعا، در بردارنده آموزه‌های عرفانی و عقیدتی ازجمله شناخت خداوند و بیان صفات الهی را در بردارد .دعای عرفه امام حسین (ع) را در پرشین وی ببینید.

دعای عرفه امام حسین (ع)

شاید بسیاری دعای عرفه را مربوط به حجه الوداع امام حسین علیه السلام بدانند و گمان کنند که این مناجاتپیش از حرکت ایشان به سمت کوفه، خوانده شده است.دعای عرفه امام حسین(ع) متعلق به آخرین سفر حج ایشان نیست.در این نوشته سعی شده است بررسی مختصری بر روی سند این دعا و زمان خوانده شدن آن توسط امام حسین(ع) انجام شود و همچنین با بررسی مقاتل و تاریخ آن امام بزرگوار(ع)، تاریخ حرکت ایشان از مکه به‌سویکوفه را بیابیم و به این سؤال پاسخ دهیم که آیا دعای عرفه در حج پایانی ایشان خوانده شده است یا خیر؟

روز عرفه برابر با ۹ ذی الحجه است و بنا بر سندی که ذکر خواهدشد، امام حسین(ع) در آخرین ساعات روز، دعای عرفه را در صحرای عرفات خواندند.در کتاب «منتهی الآمال – زندگی و مقتل امام حسین (ع)» که نوشته ی شیخ عباس قمی است، در فصل ششم درمورد حرکت  حضرت سیدالشهدا (ع) از مکه معظمه به‌سوی کربلا چنین آمده است«حضرت سیدالشهدا(ع) در سوم ماه شعبان سال شصتم هجرت، از بیم آسیب مخالفان، مکۀ معظم را به نور قدوم خود منور گردانیده و در بقیۀ آن ماه و رمضان و شوال و ذی‌القعده در آن شهر محترم به عبادتحق تعالی مشغول بودند و در آن مدت جمعی از شیعیان از اهل حجاز و بصره نزد آن حضرت جمع شدند و چون ماه ذی الحجه درآمد.

دعای عرفه

تحلیل محتوای دعای عرفه

حضرت احرام به حج بستند و چون روز ترویه (یعنی هشتم ذی الحجه)شد عمرو بن سعید بن العاص با جماعت بسیاری به بهانۀ حج به مکه آمدند و از جانب یزید مأموربودند که آن حضرت را گرفته و به نزد او برند یا آن جناب را به قتل برسانند.حضرت چون برباطن ایشان مطلع گردید احرام حج را به عمره تبدیل نموده و طواف خانه و سعی ما بین صفا ومروه به جا آورده و از مکه خارج شد و در همان روز متوجه عراق گردید.»بنابراین دعای عرفه در حج پایانی ایشان نبوده است، اما دراین که  دعای شریف در چه سالی خوانده شده، در تاریخ مطلبی ذکر نشده است.

مرحوم محدث قمی درمفاتیح آورده است: بشر و بشیر فرزندان غالب اسدی نقل کرده‌اند که: در آخرین ساعات روز عرفه در عرفات درخدمت امام حسین (ع) بودیم که آن حضرت با جمعی از خاندان و فرزندان و شیعیان از چادر بیرون آمدندو با نهایت خضوع و خشوع در طرف چپ کوه (جبل الرحمه) ایستادند و روی مبارک را به طرف کعبهگردانیده و دست را مقابل رو برداشتند و این دعای بلند عرفه را خواندند.پسران غالب اسدی که مرحوم محدث قومی از ایشان این دعا را نقل کرده‌اند چه کسانی هستند؟

شناخت ابعاد جسمی و روحی انسان

بشر بن غالب الاسدی در کتاب‌های رجالی نام او آمده است.برخی در مورد او چیزی نگفته‌اند و عده‌ای اورا مجهول دانسته‌اند.در تنقیح المقال آمده است که: شیخ (ره) او را از اصحاب امام حسین (ع) و امام سجاد-ع – دانسته و به دنبال آن آورده: ظاهر این است که بشر بن غالب الاسدی الکوفی امامی است اماحال او مجهول است.[۱] در اصول کافی از او روایت هم نقل شده است.برخی او را از اصحاب امیرالمؤمنین (ع)،اصحاب امام حسین (ع) و امام سجاد (ع) دانسته‌اند[۲] و در مورد وثاقت یا عدم وثاقت او ساکت مانده‌اند.

بررسی و تحلیل آموزه های عرفانی

بشیر ابن غالب الاسدی در مورد شخصیت وی هم کتاب‌های رجالی به طور صریح و محکم سخن نگفته‌اند.در موسوعه رجالیه آمده است: بشیر مشترکاست بین رجال حدیث، ولی هیچ کدام توثیق نشده‌اند.هم چنین آمده است: از او از امام حسین (ع) در کافیروایت نقل شده است.او کسی است که دعای عرفه را از امام حسین (ع) روایت کرده است.عده‌ای از رجالیون درمورد وثاقت یا عدم وثاقت او سکوت کرده‌اند و یا نام او را ذکر نکرده‌اند.[۳] با توجه به سندی کهبرای این دعا ذکر شد، آیا این دعا از درجۀ خود ساقط می‌شود؟! اینجا لازم می‌دانم به چند نکتهاشاره نمایم

کرب و بلا  –  علم نت