سبک زندگانی امام علی(ع) چگونه بود؟
همانطور که میدانید اولین امام ما شیعیان حضرت علی می باشد ایشان زندگی ساده و بی الایشی داشتند و طبق دستورات دینی و قران زندگی میکردند.در این بخش قصد داریم سبک زندگی حضرت علی را برای شما بیان کنیم .جلوههایی از سبک زندگی ایشان را توضیح داده ایم که میتواند الگوی بسیار خوبی برای همه ی ما باشد .مطالب ما را در پرشین وی ببینید.
سبک زندگی حضرت علی
بر اساس آیات قرآن امامعلی(ع) نفس و جان پیامبر(ص) است.(آلعمران، آیه۶۱) او یکی از اولواالامرهایی است که اطاعت ایشان واجباست.(نساء، آیه۵۹) در آیات قرآن حضرت علی(ع) به عنوان عالم و دانای به تمام کتاب (رعد، آیه ۴۳ وروایات تفسیری)، از راسخون در علم (آلعمران، آیه۷ و روایات تفسیری)، از اهل عصمت و طهارت (احزاب، آیه ۳۳ وروایات تفسیری)، اهل الذکر (انبیاء، آیه ۷ و روایات تفسیری)، خویشان و ذویالقربایی که مودت آنان واجب است (شوری، آیه۲۳)،از ابرار و مقربان (سوره انسان و روایات تفسیری)، و دهها عنوان و دارنده فضایل بسیار دیگر معرفی شده است.
آن حضرت مجموع فضایل حتی اضداد بود.فهرست فضائلی را خداوند و پیامبر(ص) برای آن حضرت(ع) بیان میکنند که میتوان گفتهمه صفات و اسمای الهی را تجلی و ظهور میبخشید.پیامبر خدا(ص) در بیان برخی از فضایل ایشان فرموده است: هرکه میخواهد به «آدم» و علم او و «نوح» و تقوای او و «ابراهیم» و بردباری او و «موسی» وهیبت او و «عیسی» و عبادت او بنگرد، به «علیبنابیطالب» بنگرد.(ارشاد القلوب، ص۲۱۷)
ایشان پرورده دامان رسولالله (ص) است؛ چنانکهخودش میفرماید: شما خود در پیوند با رسول خدا هم به دلیل خویشاوندی و هم به سبب موقعیت ویژه من،جایگاه مرا میشناسید.او مرا از روزگاری که نوزادی بودم در دامن خود مینشاند و بر سینه میچسبانید و از عطردلپذیرش بهرهمندم میساخت، لقمه را میجوید و در دهانم میگذاشت و هرگز در گفتارم دروغی نشنید و در رفتارم لغزشو سبکسری ندید.(نهجالبلاغه، ح۱۹۲)
زندگی نامه امام علی و سبک زندگی حضرت علی
علی(ع) محرم راز پیامبر(ص) بود و پیامبر اسرارش را با ایشان در میان میگذاشت.حضرت علی(ع) دراین باره فرموده است: موقعیتی که من در محضر پیامبر خدا داشتم برای هیچ کس دیگر نبود.من هر روز سحرمحضر ایشان میرفتم.(مسند احمد، ج۱، ص۷۷-۸۵)بریده الأسلمی میگوید: هرگاه که با پیامبر(ص) به سفر میرفتیم، علی(ع) مسئول توشه بار پیامبر بود، آنها را از خودش جدا نمیکرد و هنگامی که در جایی منزل میکردیم توشه و اثاث پیامبررا وارسی مینمود و اگر نیاز به ترمیم و اصلاح داشت اصلاح میکرد و اگر کفش و نعلین پیامبر نیازبه تعمیر و دوخت داشت آن را انجام میداد.(بحارالانوار، ج۳۷، ص۳۰۳)
این انس و ارتباط و پیوند حضرت علی(ع) باپیامبر(ص) موجب میشود تا در فرصتهای مختلف، از علوم بیپایان رسول خدا بهره گیرد.پیامبر(ص) هم این جان خویش به تعبیقرآن را عزیز و گرامی میداشت و به او عنایت ویژه داشت.این گونه است که گفتنیهای بسیار و اسرار مهمیرا با او در میان میگذاشت.البته این موقعیت برای هیچ کس دیگر فراهم نبود و همین فضیلت بود که حسدبرخی بدخواهان را برمیانگیخت.
مجموعهای که ایشان از پیامبر(ص) دریافت کرد او را به گنجینه وحی مبدل ساخت.ایشان در خلوتهای خویش با پیامبر(ص) یامیپرسید یا پیامبر(ص) خود علومش را به وی انتقال میداد.امیرمؤمنان علی(ع) در این باره نیز فرموده است: هرگاه از پیامبرخدا سؤال میکردم، خواستهام را پاسخ میداد و اگر من سکوت میکردم او خود پیشگام میشد و از دانش خودبهرهمندم میساخت.(المصنف، ج۶، ص۳۶۸، ح۳۲۰۶۱)
آن حضرت(ع) چنانکه قرآن میفرماید از راسخون در علوم قرآنی و اهل ذکر است کهباید دین را از او یاد گرفت و متشابهات را فهمید؛ زیرا توان ارجاع متشابهات به محکمات را دارد وآشنای کامل به قرآن و معارف آن و قرآن ناطق است. سبک زندگی حضرت علیخود میفرماید: به خدا سوگند آیهای از قرآن کریم نازل نشده است مگر اینکه من میدانم در چه موضوعی و در کجا نازل شده است، زیرا پروردگارم بهمن دلی اندیشمند- ژرفاندیش- و زبانی پرسشگر عنایت کرده است.(انساب الاشراف، ج۲، ص۹۸ ح۲۷)
لزوم بهرهگیری از سبک زندگی امام علی(ع)با توجه به آیات و روایاتپیش گفته و غیر آنها باید گفت که هر فردی اگر بخواهد سبک زندگی قرآنی اسلامی داشته باشد، باید زندگی را از امیرمؤمنان علی(ع) بیاموزد.از نظر پیامبر(ص) هر کسی که شیعه امام علی(ع) شد و پا در جای پای ایشانگذاشت رستگار خواهد شد و وارد بهشت میشود.بنابراین، لازم است تا هر مسلمانی سبک زندگی امام را بشناسد و براساسآن رفتار نماید.
سبک زندگی قرآنی و اسلامی
ابن کهمس گوید: به حضرت صادق(ع) عرض کردم: عبدالله بن ابی یعفوربر شما درود فرستاد.حضرت فرمود: بر تو و براو درود باد، وقتی پیش او رفتی سلام مرا به او برسان و بگو: جعفر بن محمد میگفت: نیک بنگرهر آن ویژگی که باعث شد تا علی(ع) به آن مقام بلند نزد پیامبر خدا برسد، خود را ملازم آنخصلت نما و یقین بدان هر مقامی که علی نزد پیامبر یافت تنها و تنها به خاطر راستگویی و امانتداریبود.(الکافی، ج ۲، ص ۱۰۴، ح ۵)
در این روایت ضمن اینکه شناخت سبک زندگی اسلامی امام علی(ع) به عنوانیک واجب برای بهرهگیری از آن مطرح شده، به برخی از ویژگیهای اخلاقی تاکید خاص و ویژهای مبذول شده است؛زیرا این فضایل اخلاقی ریشه دیگر فضایل اخلاقی است و هر کسی به اینها متخلق شود بستری برای تخلق بهفضایل دیگر فراهم میآورد.از نظر آموزههای قرآنی معیار ارزش انسانها و میزان مسلمانی بر اصول و فضایلی چون «صدق» و«امانت» است.در روایات بسیاری آمده است که به نماز و رکوع و سجود اشخاص نگاه نکنید، بلکه بنگرید که راستگوییو امانتداری او چگونه است؟ زیرا این امور است که و سبک زندگی حضرت علی شرافت و کرامت انسانی را نمایان میسازد و انسان دروغگوو خائن هرگز بهرهای از انسانیت نبرده چه رسد که بهرهمند از مسلمانی باشد و در مسیر ایمان قرار گیرد.
برخی از ویژگیهای سبک زندگی امیرمومنان(ع)
در اینجا به برخی از مهمترین ویژگیهای سبک زندگی اسلامی امیرمومنان(ع) اشاره میشود.
۱- حلالخواری و خشنودی خدا و پیامبر :
از مهمترین ویژگیهایی که یک انسان مومن را از غیر مومن متمایزمیکند همین اموری است که حضرت صادق(ع) در این حدیث فرموده است: به خدا سوگند علیبنابیطالب(ع) تا روزی که ازاین دنیا رفت مال حرامی نخورد و هیچگاه بر سر دو راهی – که هر دو راه مورد خشنودی خدا
باشد-
در مدینه آن حضرت(ع) برایمحافظت از جان پیامبر(ص) در مسجد خود را آماده مقابله با توطئهها میکرد، زیرا منافقانی درصدد ضربه زدن به آنحضرت(ص) بودند، از همین رو مراقبت و حفاظت از جان پیامبر لازم بود و امام به عنوان محافظ رسول خدا(ص)کنار ستون محرس در مسجدالنبی مینشسته و مراقب اوضاع بود.آن ستون هم در مسجدالنبی و کنار قبر حضرت رسول مشخصاست و روی آن نوشته است: «اسطوانه الحرس»
۲- پشتیبانی حق و سازشناپذیری:
از ویژگیهای آن حضرت(ع)، نداشتن سازش با مخالفان حق و عدلو برخورداری از قاطعیت انقلابی در راه انجام وظیفه بود.خود آن حضرت(ع) میفرماید: به جان خودم سوگند، در نبرد بکسی که مخالفت حق کند و راه گمراهی پیش گیرد، سبک زندگی حضرت علی نه مداهنه و سازش میکنم نه سستی.(نهجالبلاغه، الخطب: ۲۴) ودر جایی دیگر میفرماید: در تمامی زندگی من، نقطه سیاهی نیست تا عیب جویان و اشارهکنندگان با چشم و ابرواشاره کنند و سخنی گویند.خوارترین افراد نزد من عزیز است تا حق او را بستانم و نیرومند نزد من ناتواناست تا حق دیگران را از او بازگیرم.ما با تمام وجود به قضای الهی خشنود و در برابر فرمانش تسلیم هستیم.
۳- رضایت خداوند اصل اساسی در سیاست علوی :
امیرمؤمنان(ع) جز برای رضایت خداوند گامی برنداشت و بر آن بودتا با خداوند در حالت «راضیه مرضیه» با نفسی مطمئن ملاقات کند.(فجر، آیات ۲۷ تا ۳۰) اینگونه است که ددوره جاهلیت و اسلام هرگز از این اصل در هیچ یک از سیاستهایش عدول نکرد.آن حضرت(ع) درباره این راهبرد اساسیدر سیاست عمومی خویش می فرماید: به خدا سوگند، من همواره در زمره پیشتازان این حرکت بودم تا روزی کهجبهه دشمن تار و مار شد و جاهلیت از صحنه بیرون رفت، بیآنکه کمترین ضعف یا ترسی داشته باشم وامروز نیز در همان راستا قدم برمیدارم و تصمیم دارم باطل را بشکافم تا حق از پهلوی آن بیرون آید.
کیهان