سجده در نمازها | چرا شیعه بر مهر سجده می‌کند؟

سجده در نمازها

شخصی از امیرالمؤمنین(ع) سؤال کرد که علت دو سجده چیست؟ حضرت فرمود: پیام رفتن به سجده‌ اول این است که
من از خاک بودم و پیام سر برداشتن از سجده اول آن است که پروردگارا مرا از خاک آفریده‌ای و
پیام رفتن به سجده دوم آن است که مرا دوباره به این خاک برمی‌گردانی.

بخش عظیمی از دین مبین اسلام را فروع و درس‌های زندگی‌ساز آن تشکیل داده است و شکی نیست که بیشتر
افراد جامعه، مجتهد و فقیه نیستند تا خود بتوانند احکام الهی را از منابع غنی آن به دست آورده،‌ دیگران
را نیز از باران رحمت احکام خداوندی بهره‌مند سازد و وظیفه تقلید از فقهای جامع‌الشرایط را در زمان غیبت کبری
دارد.

همچنین احکامی که به همت سفیران نور از کلام نورانی الهی و سنت پرنور معصومین (ع) استخراج شده و در
کتاب‌های فارسی و عربی در اختیار مقلدان و پیروان آنها قرار گرفته دربرگیرنده اصطلاحات خاص و لغات متناسب با هر
بحث است که فهم آن را برای عموم مردم مشکل کرده است.

از طرفی چراها و پرسش‌های فراوانی در ارتباط با احکام مختلف مطرح است که پاسخ آنها در کتاب‌های گوناگون و
به مناسبت بحث از آن موضوع مطرح شده که دسترسی توده مردم به آنها سخت است.

حجت‌الاسلام محمد وحیدی استاد حوزه علمیه قم در کتابی با عنوان «فلسفه و اسرار احکام» به بیان برخی از فلسفه
احکام دین اسلام از جمله فلسفه نماز پرداخته است.

علت دو سجده در هر رکعت

شخصی از امیرالمؤمنین(ع) سؤال کرد که علت دو سجده چیست؟ حضرت فرمود: پیام رفتن به سجده‌ اول این است که
من از خاک بودم و پیام سر برداشتن از سجده اول آن است که پروردگارا مرا از خاک آفریده‌ای و
پیام رفتن به سجده دوم آن است که مرا دوباره به این خاک برمی‌گردانی و پیام سر برداشتن از
سجده
دوم آ‌ن است که بار دیگر مرا از همین خاک مبعوث خواهی کرد.

علت طولانی بودن سجده

مسأله: مستحب است سجده را طول بدهد.

پیامبر اکرم(ص) فرمود: سجده‌هایتان را طولانی کنید؛ زیرا هیچ عملی سخت‌تر و ناگوارتر از این نیست که شیطان فرزند ‌آدم
را در حال سجده مشاهده نماید به دلیل آن که خودش به سجده امر شد و مخالفت کرد و این
به سجده امر شده است و اطاعت خداوند را می‌نماید [و به خداوند نزدیک می‌شود].

چرا شیعه بر مهر سجده می‌کند مگر زمان پیامبر اکرم(ص) مهر بوده است؟

اولاً، زمان رسول خدا(ص) هم بعضی از اصحاب گاهی از سنگ (مهر) استفاده می‌کرده‌اند.

ثانیاً، بر فرض این که در آن زمان مهر نبوده است علتش آن است که زمین مسجد پیامبر (ص) با
شن فرش بوده و یا حصیر بوده و شیعه سجده بر شن و حصیر را جایز می‌داند و لذا نیازی
به مهر نبوده است.

ثالثاً، سجده بر زمین، مورد اتفاق همه مسلمانان است و چیزی که بر آن سجده می‌شود، باید پاک باشد و
غصبی نباشد لذا شیعه مقداری خاک را به صورت مهر در ‌آورده است و در آن سجده می‌کند چون به
دست آوردن جایی که انسان اطمینان به پاکی آن برای سجده داشته باشد به خصوص در مسافرت‌ها بسیار دشوار است
و چه کسی در عالم است که این کار را تحسین نکند که شخصی مقداری خاک پاک و مباح را
به صورت مهر همیشه همراه داشته باشد و در هنگام سجده برای خداوند از آن استفاده کند؟

و این موضوع
نیز بسیار واضح و آشکار است که زمین‌ها از نظر ارزش‌ متفاوتند به طور مثال مسجد یا غیرمسجد فرق دارد،‌
حتی مسجدها از نظر ارزش متفاوتند و انتساب به یک شیء ارزشمند چیزی را ارزشمند می‌سازد و بر همین اساس
است که شهید مقدس است و تربت او نیز مقدس است و این که شیعه سعی می‌کند از تربت سیدالشهداء
برای سجده بهره گیرد بر این اصل استوار است که شخص نمازگزار همیشه توجه به دفاع از دین خدا داشته
باشد که اگر مدافع دین خداوند شد خاک او هم مقدس می‌گردد.

البته شیعه استفاده کردن از خاک را بر بعضی از اشیاء صحیح نمی‌داند در بعضی از روایات چنین آمده است؟

هشام بن حکم می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم بر آن چه بر آن سجده جایز است و جایز نیست
مرا آگاه سازید حضرت فرمودند: سجده جایز نیست مگر بر زمین و آنچه از زمین می‌روید به شرطی که خوراکی
و پوشاکی [انسان] نباشد.عرض کردم فدایتان شوم علتش چیست [که بر خوراکی‌ها و پوشیدنی‌ها سجده جایز نیست] فرمود: چون سجده
خضوع و تذلل در برابر خداوند عزوجل است، پس شایسته نیست که بر خوردنی‌ و پوشیدنی باشد؛ زیرا اهل دنیا
در برابر خوراکی‌ها و پوشاکی‌ها کوچکی می‌‌کنند [و توجه آنان به خوراکی‌ها و پوشاکی‌ها] و کسی که سجده می‌کند در
حال عبادت خداوند عزوجل است؛ پس شایسته نیست که پیشانی در حال سجده بر چیزی باشد که مورد توجه اهل
دنیا است و موجب فریب آنها شده است و سجده کردن بر زمین برتر است؛ زیرا به خضوع و
تذلل و تواضع در برابر پروردگار نزدیک‌تر است.

آیا سجده بر مهر بت‌پرستی است؟

همه مسلمانان معتقد و متفق‌اند که سجده فقط خضوع و خشوع برای پروردگار است و سجده بر مهر و سنگ
پرستش مهر و سنگ نیست همچنان که سجده بر فرش و س جاده پرستش فرش و سجاده نیست بلکه نمازگزار برای
خداوند بر مهر و سنگ یا فرش سجده می‌کند و فرق است بین سجده بر خاک و فرش و سجده
بر خاک و فرش و….

خطاب در «السلام علیکم» در سلام آخر نماز به چه کسانی است؟

بنا بر احتیاط واجب باید قصد سلام تحیت به وسیله سلام‌های نماز نشود.به این که قصد کند سلام کردن به
امام یا مأموم‌ها یا دو ملک را بلکه نیت کند همانی که شرعاً مطلوب است من در نظر دارم؛ ولی
خطور دادن به قلب اشکال ندارد که در هنگام گفتن «السلام علیکم» اگر شخص، فردا نماز می‌خواند دو ملک نویسنده
اعمال را به ذهنش خطور دهد و اگر مأموم است آن‌ها را با مأموم‌ها و امام خطور دهد و اگر
امام است مأموم‌ها و آن دو ملک را خطور دهد و در «السلام علینا و علی عبادالله صالحین» انبیا و
امامان (ع) و ملائکه‌های حافظ اعمال را خطور دهد.

فارس