علت مشکی بودن پارچه کعبه چیست؟

از زمانیکه کعبه توسط حضرت ابراهیم علیه السلام و فرزندش اسماعیل بازسازی شد تا کنون حوادث مختلفی بر خانه خدا گذشته است از حمله ابرهه به خانه خدا گرفته تا آتش زدن خانه خدا توسط سربازان یزید بن معاویه . اما امروز می خواهیم به بررسی علت مشکی بودن پارچه کعبه و مکعب بودن آن بپردازیم برای آشنایی بیشتر با ما همراه باشید.

علت مشکی بودن پارچه کعبه

چرا پارچه دور خانه خدا فقط به رنگ مشکی است؟
پارچه مشکی رنگی که امروزه با آن کعبه را می پوشانند پیراهن یا پرده کعبه یا جامه کعبه نامیده می شود.
این پوشش در قرون اخیر به رنگ مشکی بوده و آیات قرآن به رنگ طلایی با خط بسیار زیبایی بر آن بافته
می شود. اما قبلا از رنگ های دیگری برای این پوشش استفاده می شده است.

ابن اسحاق گوید:” در عصر رسول خدا، بر کعبه پارچه سفید رنگ بافت مصر مشهور به “قباطی” می آویختند
و سپس از بردهای یمانی برای آن استفاده می کردند. پس از پیامبر، عمر، عثمان،
حجاج و ابن زبیر بر کعبه پارچه قباطی و پرده دیبا پوشانیدند.[۱] ”
این پرده ها گاهی به رنگ سبز و گاهی قرمز بوده و گاهی با دو یا چند پرده بر روی هم کعبه را می پوشانیدند.

علت مشکی بودن پارچه کعبه چیست؟

در زمان ناصر عباسی، ابتدا پرده ای به رنگ سبز برای کعبه آماده شد و پس از آن، از اواخر خلافت وی،
به رنگ مشکی تهیه گردید. پس از آن زمانی که سلاطین مصر تهیه پرده کعبه را بر عهده داشتند
همه ساله پرده ای به رنگ قرمز برای کعبه ارسال می کردند .[۲]

علت مشکی بودن پارچه کعبه چیست؟

در زمان ملکشاه سلجوقی، که ایرانیان افتخار تهیه پرده کعبه را داشتند پرده هایی که برای کعبه آماده می شد
به رنگ زرد بود. ابن بطوطه در سفر نامه خود (رحله) می گوید: پیراهن خانه کعبه را
در شهر شوشتر خوزستان، ایران از دیبای خالص می بافتند و به کعبه می فرستادند.

در سال ۱۲۲۱ تا ۱۲۲۹ که اهل حجاز افتخار تهیه پرده را داشتند. نخست پرده را
از حریر سرخ تهیه کردند و سپس در سال های بعد آنرا به حریر سیاه تبدیل کردند… [۳]”

در موسم حج بخصوص در روزهای نزدیک به تعویض پرده اندک اندک آنرا بالا می برند
و بر می چینند و به جای آن پرده سفیدی می پوشانند و پس از انجام مراسم حج پرده نو بر آن می پوشانند .[۴]

بنا بر این مشکی بودن رنگ پرده (جامه) دلیل خاصی ندارد و به انتخاب تهیه کنندگان مربوط می شود.

راجع به مکعب بودن خانه خدا بیشتر بدانید

چرا ساختمان کعبه مکعبی شکل است؟

حضرت ابراهیم(ع) به دستور خداوند خانه کعبه را ساخته است؛ از این‌رو نمی‌توان علت خاصّی برای ساختن
آن به شکل مکعب پیدا کرد. اما در روایتی به شرح زیر حکمتی معنوی برای آن بیان شده است:
از امام صادق(ع) سؤال شد: براى چه کعبه، کعبه نامیده شده است؟ آن‌حضرت فرمود: «زیرا چهارگوش می‌باشد».
سؤال کننده پرسید: براى چه چهارگوش می‌باشد؟ امام(ع) فرمود: «زیرا محاذى و برابر بیت المعمور[۱] است
و آن چهار گوش می‌باشد». سائل پرسید: براى چه بیت المعمور چهار گوش است؟ امام(ع):
«زیرا محاذى عرش است و آن چهار گوش می‌باشد». محضر مبارکش عرض شد: چرا عرش مربّع است؟
آن‌حضرت فرمود: «زیرا کلماتى که اسلام بر آن بنا شده چهار تا است و آنها عبارتند از:
«سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر».[۲]

بررسی و مطالعه راجع به علت مشکی بودن پارچه کعبه

محمد تقی مجلسی(ره) در شرح این روایت و ارتباط این چهار کلمه شریف با چهار گوش خانه کعبه، چنین می‌گوید:
بیت المعمور مربّع است؛ زیرا برابر عرش است که مربّع می‌باشد و چرا عرش مربّع است؛
زیرا کلماتى که بناى اسلام بر آن نهاده شده، چهار کلمه است که به آن «تسبیحات اربعه» گویند.
ممکن است مراد از عرش در این روایت؛ علم باشد و بناى علوم و معارف حقیقی الهی بر این
چهار کلمه بناگزاری شده است؛ به این بیان: «سبحان اللَّه»؛ یعنی این‌که ذات مقدس الهى منزّه
از آن است که جسم باشد، یا از قبیل جواهر ممکن الوجود باشد، یا در جهت و یا مکان باشد،
یا دیدنى باشد، یا حلول کند در غیر خود، یا متحد با غیر شود. صفات او بزرگ‌تر از صفات ممکنات
است و صفات او جدای از ذات نیست، بلکه صفات او عین ذات او است.

دلیل مکعب بودن خانه خدا

و منزّه است از ظلم و از هر چه لایق ذات اقدس او نیست.
«الحمد للّه»؛ به معناى این است که جمیع ستایش‌ها و سپاس‌ها مخصوص ذات او است.
پس لازم است که جمیع کمالات نیز مخصوص ذات او باشد و چنین ذاتى شایسته پرستش است.
«لا اله الا اللَّه»؛ یعنی خدا، واجب الوجودی است که مستجمع جمیع کمالات و در ذات و صفات یگانه
است و او را شبیهى و نظیرى از مادّیات و مجرّدات نیست.

اطلاعاتی راجع به ظاهر خانه خدا

و به «اللَّه أکبر» معارف الهی و خداشناسی تمام و کامل می‌شود؛ زیرا بیان عظمت او است
به مرتبه‌ای که عقل‌های عقلا از معرفت ذات و صفات او عاجزند و نهایت معرفت آن است
که بدانند ممکن نیست به ذات اقدس واجب او برسند. و هر رکنى از ارکان کعبه حقیقى که ذات اقدس
او است، مشتمل است بر کلمه‌ای از این کلمات. پس وقتی بنده روى دل خود را در عبادات متوجه آن
کعبه کند، بداند که معرفت کامل آن ذات ممتنع است و رو به این ارکان اعتقادی نموده او را عبادت کند
که اگر به این نحو نداند، عبادت او نکرده است، بلکه ساخته خیالى خود را بندگى کرده است.

پی نوشت
. [۱] اصغر قائدان ، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره ، ص ۹۵
[۲] . اصغر قائدان ، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره ، ص ۹۶
[۳] . سید کباری ، سیمای مکه ، ص ۱۶۱
[۴] . سید کباری، سیمای مکه، ص ۱۶۲ـ مهدی ملتجی، فرهنگ دانستنیهای پیش از سفر به خانه خدا، ص ۲۰۱۲ ـ برگرفته از صفحه ۹۷ کتاب اخبار مکه و ما جاء فیها من الاثار، محمد ابن عبد الله بن احمد ازرقی
[۵] مجلسى، محمدتقى، لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه، ج ۷، ص ۹ – ۱۰، مؤسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق؛ و ر.ک: مجلسى، محمدتقى، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: موسوى کرمانى، حسین، اشتهاردى، علی پناه‏، ج ۴، ص ۳، مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانپور، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.