چه چیزهایی وضو را باطل میکند
وضو از مهم ترین بخش های طهارت قبل از نماز است و بدون وضو نماز باطل است و مورد قبول خدا قرار نمی گیرد . محل های وضو باید به گونه ای باید از موانع به دور باشد و باید بتوانیم وضویی صحیح بگیریم و نمازی صحیح بخوانیم. با مبطلات وضو در پرشین وی اشنا شوید.
اشنایی با مبطلات وضو
سئوال: برای چه اعمالی باید وضو بگیریم؟
جواب: برای شش چیز وضو گرفتن واجب است: ۱٫برای نمازهای واجب غیر
از نماز میت.۲٫
برای سجده و تشهد فراموش شده.۳٫
برای طواف واجب خانهی کعبه.۴٫
اگر نذر یا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد.۵٫
اگر نذر کرده باشد که جائی از بدن را به خط قرآن برساند.۶٫
برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده و…
(توضیح المسائل دوازده مرجع, م۳۱۶)
سوال: در دین اسلام آمده مستحب است فرد مسلمان قبل از خواب با وضو باشد تا بستر او حکم معبد را داشته باشد، در حالیکه در رسالهی احکام آمده است که خواب وضو را باطل میکند. آیا با وضو رفتن به بستر با مبطل وضو بودن خواب تناقض ندارد؟!
اگرچه خواب در ظاهر وضو را باطل میکند و دیگر نمیتوان با آن نماز خواند
و… ، اما آثار معنوی باطنی آن همچنان ادامه خواهد یافت؛ زیرا خواب از ضروریات طبیعت انسان است و هر آنچه
انسان در زمان هوشیاری و قدرت بدان اقدام میکند، هنگام ناهشیاری و ناتوانی نیز پاداش آن لحاظ خواهد شد؛ از
اینرو است که در مورد شخص روزهدار در ماه رمضان میفرماید: «…
نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَه»؛[۱]
بررسی احکام مبطلات وضو
خواب روزهدار عبادت است، در حالی روزهدار هنگام خواب کاری در ارتباط با روزه انجام نمیدهد، اما
از آنجا که شخص روزهدار در حال بیداری به عبادت مشغول است و دستورات الهی را اطاعت میکند، آن حالت
در زمان خواب نیز برایش محاسبه میشود.یا بیماری که نمیتواند عباداتی را که در دوران سلامت بدن انجام میداد به
جا آورد، خداوند پاداش زمان صحت را برای او لحاظ میکند: «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام): عَنِ النَّبِیِّ(ص) فِی حَدِیثٍ
قَالَ: إِذَا مَرِضَ الْمُوْمِنُ، وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکاً یَکْتُبُ لَهُ فِی سُقْمِهِ مَا کَانَ یَعْمَلُ مِنَ الْخَیْرِ فِی صِحَّتِهِ حَتَّى
یَرْفَعَهُ اللَّهُ وَ یَقْبِضَه»؛[۲] امام باقر (علیه السلام) میفرماید: انسان با ایمان، وقتی به بیماری دچار میشود، خداوند فرشتهای را
بر او میگمارد تا هرآنچه را که در حال صحت و سلامتی انجام میداد، در حال بیماری نیز برایش محاسبه
کند تا هنگامی که از دنیا برود.
یا در روایت دیگر از امام کاظم (علیه السلام) آمده است: «إِذَا مَرِضَ الْمُوْمِنُ أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ…
إِلَى صَاحِبِ الْیَمِینِ أَنِ اکْتُبْ لِعَبْدِی مَا کُنْتَ تَکْتُبُهُ فِی صِحَّتِهِ مِنَ الْحَسَنَاتِ»؛[۳] مومن وقتی بیمار میشود خداوند به فرشته
سمت راستش دستور میدهد، همانطور که در زمان سلامت برایش حسنات را مینوشتی در زمان بیماری او نیز همان خوبیها
را برایش محاسبه کن.
مبطلات وضو کدامند؟
بنابر این، چون با وضو بودن ملازم طهارت روحی و معنوی است، انسان مومن قبل از خواب این طهارت را
همراه دارد و با این طهارت روحی به بستر میرود و حتی اگر وضویش در ظاهر، باطل شود اما پاداش
باوضو بودن برای او همچنان نگاشته خواهد شد.
سوال: شخصی حکم مسح پا را میدانسته که از نوک پا تا برآمدگی پا است اما به مصداق نوک پا توجه نداشته و از روی انگشت مسح میکشیده.حکم نمازهای خوانده شده چیست؟
چنانچه از نوک پا و یا ابتدای هر کدام از انگشتان مسح کشیده باشد، صحیح است و اگر در این
باره شک دارد، نباید به شک خود توجه کند، ولی اگر میداند که مسح را (به جهت ندانستن حکم یا
موضوع) از نوک پا نکشیده، نمازهایی که یقین دارد با چنین وضویی خوانده را باید قضا نماید.پاسخ مراجع عظام تقلید
نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
اگر از نوک پا مسح کرده باشد، کفایت مىکند، هر چند توجه نداشته باشد
و نباید به شکهاى خود اعتنا نماید.
حضرت آیه الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در صورتی که از ابتدای انگشت مسح نموده است کفایت
میکند.
بررسی مبطلات وضو
حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
چنانچه مسح را به صورت صحیح نکشیده باشد باید نمازهایش
را اعاده کند.
سئوال: برای چه اعمالی باید وضو بگیریم؟
جواب: برای شش چیز وضو گرفتن واجب است
۱٫برای نمازهای واجب غیر از نماز میت.
۲٫برای سجده و تشهد فراموش شده
۳٫برای طواف واجب خانهی کعبه
۴٫اگر نذر یا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد
۵٫اگر نذر کرده باشد که جائی از بدن را به خط قرآن برساند
۶٫برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده و…
(توضیح المسائل دوازده مرجع, م۳۱۶)
سئوال: چه چیزهایی وضو را باطل میکند؟
جواب: هفت چیز است که وضو را باطل میکند:
۱٫بول ۲٫غائط ۳٫باد معده و روده که از مخرج غائط خارج شود(dot) 4.خوابی که به
واسطهی آن چشم نبیند و گوش نشنود(dot) 5.چیزهایی که عقل را از بین میبرد مثل دیوانگی و مستی و بیهوشی.
۶٫استحاضه زنان ۷٫کاری که برای آن باید غسل کرد.(توضیح المسائل دوازده مرجع, م۳۲۳)
چند استفتاء از آیه الله خامنه ای دام ظله درباره مبطلات وضو :
سوال: اگر هنگام وضو گرفتن دستمان به دمپایى یا شیر آب برخورد کند آیا با همین
دست مىتوان مسح کرد یا باید از اول وضو را تکرار کرد اگر آرى نمازهایى را که بدین صورت خواندهام
باید قضا کنم؟جواب: در فرض مرقوم وضو اشکالى ندارد بلى اگر مسح سر یا پا با رطوبت شیر آب یا
جاى دیگر باشد، وضو صحیح نیست.
سوال: آیا چند بار کشیدن مسح باعث بطلان وضو مىشود؟
جواب: اگر پس از خشک کردن موضع مسح باشد و
به حدّ وسواس هم نرسد اشکال ندارد.
سوال: اگر کسى ناخن مصنوعى بکارد، براى وضو و غسلش چه باید بکند؟
جواب: در صورت کاشت ناخن، براى وضو
و غسل باید مانع ـ ولو با صرف هزینه ممکن ـ برطرف گردد و چنانچه میداند امکان برطرفکردن آن نیست
و یا رفع آن با مشقّت غیر قابل تحمّل همراه بوده و یا ضرر قابل توجهى دارد، در وقت نماز
باید وضو یا غسل را انجام دهد سپس مبادرت به این کار کند و وضو و غسلهاى بعدى را باید
به صورت جبیره انجام دهد(یعنى با دست مرطوب مانع را مسح نماید)؛ اما در صورتى که امکان برطرف کردن آن
ـ ولو در روزهای بعد ـ باشد و برطرف نکند، وضو و غسل جبیره باطل خواهد بود.
تفاوت مستحبی وضوی آقایان و خانمها
در روش صحیح وضو گرفتن، تفاوت آقایان و خانمها در ریختن آب هنگام شستن دستهاست.
آقایان بهتر است آب را از پشت مفصل آرنج و خانمها آب را از جلوی مفصل آرنج بریزند که البته این تفاوت مستحبی است و اگر این موضوع رعایت نشود؛ وضو باز هم صحیح خواهد بود.
پی نوشتها:
[۱].شیخ صدوق، امالی، ص ۹۳[۲].شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، الفصول المهمه فی أصول الأئمه(تکمله الوسائل)، محقق،
مصحح، القائینى، محمد بن محمد الحسین، ج ۳، ص ۲۹۲، قم، موسسه معارف اسلامى امام رضا علیه السلام[۳].کلینی، محمد بن
یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۳، ص ۱۱۴
تبیان ـ باشگاه خبرنگاران جوان