حکم معامله با بانک

سپردن پول به حساب بانک‏ها و دریافت جایزه چه حکمی دارد؟

مراجع عظام تقلید در این‌باره می‌گویند: اگر هنگام گذاشتن پول شرط سود یا شرکت در قرعه کشی نشود، اشکال ندارد.(آیه
الله تبریزى، جواد، استفتاءات، س ۲۱۳۵؛ آیه ‏الله مکارم، مکارم، استفتاءات جدید، ص ۵۸۵، ج ۲، س ۱۶۹۵، صافى گلپایگانى،
لطف الله، جامع الأحکام، ج‌۲، ص ۳۰۳، س ۱۹۸۹ و ۲۰۰۴؛ آیه الله فاضل لنکرانى ره، محمد، جامع المسائل، ج‌۱،
ص ۲۷۴، سۆال ۱۰۹۸؛ آیه ‏الله خامنه‏اى، سید علی، اجوبه الاستفتاءات، س ۱۹۴۵ و ۱۹۴۶، ؛ آیه ‏الله وحید خراسانی،
حسین، توضیح‏المسائل، م ۲۸۶۲؛ امام خمینی، سید روح اللّه، توضیح المسائل، م ۲۸۵۸؛ بهجت، محمد تقى، رساله توضیح المسائل، ضمائم،
ص ۳، م ۲۲٫
آیه ‏الله نورى، استفتاءات، ج ۲، س ۴۷۶؛ آیه ‏الله سیستانى، سایت معظم له، بخش بانک).

تبصره ۱٫بین انگیزه و شرط تفاوت هست.بنابراین اگر پول را به انگیزه شرکت در قرعه کشى پس انداز کند،
اشکال ندارد و آنچه که اکنون در بانک‏ها و مۆسسه‏هاى خصوصى رایج است، به همین صورت است.

تبصره ۲٫از نظر آیت‏اللّه سیستانى، مشتریان مى‏توانند جایزه را بگیرند ولى باید نصف آن را به فقیر متدین بدهند.

گاهی مبلغی در بانک در حساب ما می ماند. بانک به صورت خودکار طبق قانونی که دارد یک درصدی به حساب ما اضافه می کند. آیا این پول سود می شود یا خیر؟

نظر اکثر مراجع عظام تقلید به شرح زیر می باشد:

اگر بانک وکیل باشد که از سوى سپرده گذار (از
طریق اجراى عقود شرعى) معامله شرعى انجام دهد، گرفتن سود اشکال ندارد، ولى اگر سپرده به صورت قرض به شرط
سود باشد، دریافت سود حرام است.(خامنه‏اى، اجوبه الاستفتاءات، س ۱۹۲۶ و ۱۹۴۰؛ نورى، توضیح المسائل، مسائل مستحدثه؛ تبریزى، استفتاءات، س
۲۱۲۰ ؛ مکارم، استفتاءات، ج ۱، س ۱۳۸۳ و ۱۳۷۷ ؛ فاضل، جامع المسائل، ج ۱، س ۱۰۹۴ و ۱۰۹۵
و ج ۲ س ۱۰۰۳ ؛ صافى، جامع الاحکام، ج ۲، س ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ ؛ بااستفاده از نرم افزار
پرسمان)

آیات عظام بهجت ره و وحید خراسانی دام ظله: گرفتن سود سپرده‏گذارى، ربا و حرام است مگر آن که
با بانک معامله شرعى [حقیقی] انجام شود.براى مثال بانک جنسى را [هر چه که باشد] به مبلغ سود سپرده به
مشترى بفروشد به شرط این که مبلغى را تا مدت معیّنى به بانک قرض بدهد.(بهجت، توضیح المسائل، م ۲۲۸۳؛ تماس
تلفنی با دفتر آیه الله وحید خراسانی دام ظله)

آیا در گرفتن وام بایستی از بانک پرسیده شود که این وام قرض است یا مضاربه و یا مشارکت؟

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

وام
گرفتن از بانک ها مانعى ندارد، و در صورتى که طبق عقود شرعیّه باشد مبلغ اضافه ای را که مى
پردازند ربا نیست، ولى باید عقدی که فیمابین طرفین بسته می شود معلوم باشد که تحت چه عنوانی واقع شده
است و وام را براى هر کارى مى گیرند باید مطابق قرارداد عمل کنند.(آیه الله سیستانی: (و چنانچه بر اساس
عقد صحیح نباشد و بانک دولتی باشد، مى توانید مبلغ را به نیت مجهول المالک گرفته سپس با اذن حضرت
آیه الله به عنوان قرض براى خود بردارید و آن را در همان جهتی که طبق ضوابط وام به شما
داده شده به مصرف برسانید)؛ استفتا از سایت دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مد ظلهم
العالی)، توسط سایت اسلام کوئیست)

فرآوری: آمنه اسفندیاری