سقفی برای مهریه
سقف مهریه
حجت الاسلام و المسلمین سید مصطفی طباطبایی نژاد( عضو کمیسیون حقوقی قضایی مجلس ) فکر نمی کنید در شرایط کنونی
به دلیل کمبود قانون حمایت از زنان، زنان مهریه را ابزاری برای فشار بر مرد می دانند.
به نظر شما بهتر نیست قوانین در این زمینه تغییر کند به گونه ای که هم از زنان حمایت شود و هم زنان از مهریه به عنوان یک اهرم فشار استفاده نکنند؟
طباطبایی نژاد:ما ۲۴ ماده قانونی برای حمایت از زنان و مهریه در قانون اساسی داریم.
در ماده ۱۸۸۳ آمده که اگر زن مهریه خود را درخواست کند و مرد توان پرداخت نداشته باشد باید
به طور اقساطی یا مدت دار پرداخت شود و مطابق همین ماده اگر پرداخت نشود به زندان می رود.
مهریه یا حال است یا موجل.حال فی المجلس یعنی باید مهریه پرداخت شود و زوجه به محض جاری شدن
عقد نکاح، مالک نیمی از مهریه می شود و نیم دیگر را بعد از اولین رابطه زناشویی مالک خواهد شد.
اما باید دید آیا این آمادگی را مرد دارد؟ اما اگر ندارد که موجل است و چیزی به گردن ندارد.
عطار:باید در موضوع مهریه به فلسفه وجودی آن و هدف شارع مقدس که در قرآن هم آمده توجه داشت چون
فقها و قانونگذاران به شان نزول در قانونگذاری توجه می کنند.متاسفانه فلسفه وجودی مهریه در طول زمان تغییر کرده و
با فرهنگ غربی که وارد کشور ما شده وسیله ای برای چشم و هم چشمی شده است.
بنابراین من تصور می کنم ما در این باره ضعف قانونی نداریم و مشکل ما در نحوه اجرا است چون
زنان برای جدایی از همسرشان اولین کاری که می کنند مهریه را اجرا می گذارند و با این کار قصد
انتقام گیری دارند.
در حالیکه نباید هیچ شخصی را برای بدهی حالا چه چک باشد چه مهریه به زندان انداخت چون به لحاظ
شرعی و آسیبهای اجتماعی به مصلحت نیست.
متاسفانه مطابق همان قانونی که شما اشاره کردید اکثر مردان در زمان پرداخت ادعا می کنند که مالی ندارند؟
طباطبایی نژاد:این موضوع امروز به راحتی قابل اثبات است و با مراجعه به اداره ثبت می توان فهمید مرد چقدر
دارایی دارد.اما بحثی که ما داریم زندان رفتن به خاطر عدم پرداخت مهریه است و چند ماه قبل روحانیون مجلس
با عظام قم دیدار کردند و اولین سوالی که عنوان شد برای زندانیان مهریه بود.عظام قم همه تاکید کردند که
نباید کسی را به خاطر مهریه زندانی کرد.
قرار بود مجلس حد نصابی را برای مهریه انتخاب کند اما اعلام شد که این موضوع خصوصی است و نباید
توسط مجلس تبدیل به قانون شود.به نظر من می توان برای مهریه هم مانند دیه سقفی تعیین کرد و همانطور
که با توجه به شرایط تورمی دیه سال به سال عوض می شود نرخ مهریه هم تغییرکند.
به هرحال پرداخت مهریه به گردن مرد است و اگر زندان نباشد شما چه راهکاری برای پرداخت آن پیشنهاد می کنید؟
طباطبایی نژاد:اگر مرد به زندان برود که دیگر امکان پرداخت مهریه برای زن وجود ندارد چون مردان ادعا می کنند
باید بیرون باشند و کار کنند تا بتوانند بدهی خود را بپردازند.در زمان تعیین مهریه ها خانواده ها باید به
این موضوع توجه کنند که مهریه معلوم باشد چون متاسفانه برخی مهریه ها مجهول هستند مثلا در بازدیدی که من
از زندان داشتم یک فردی به خاطر مهریه گل رز زندان بود.
تعداد شاخه های گل یادم نیست اما می دانم قیمت آن بالا بود و مرد توان پرداخت آن را نداشت.
ساری: قوانین ما نیاز به بازنگری دارد چون زندان رفتن برای مهریه اشکال اشکال شرعی دارد و زندان رفتن همانطور
که آقای طباطبایی نژاد عرض کردند مشکلی را حل نمی کند.
در مورد اقساط هم که ایشان فرموردند متاسفانه برخی مهریه ها به قدری سنگین هستند که وقتی قسط بندی هم
می شود حدود ۱۰۰سال طول می کشد.
و.
بنابراین باز هم تاکید می کنم که باید فرهنگ سازی شود.ما در ستاد دیه از شهردای کارهایی را شروع کردیم
چون معتقدیم خانواده ها باید فرهنگ مهریه کم را بیاموزند.
شما به مهریه مجهول اشاره کردید. به تازگی هم اعلام شده که مهریه های عجیب و غریب و به اصلاح افسانه ای ثبت نشود؟
طباطبایی نژاد: مهریه باید واجد شرایط زیر باشد: مهر باید حتما ارزش مالی داشته باشد.
بنابراین آنچه را که ارزش مالی ندارد نمی توان به عنوان مهریه تعیین کرد.
ازنظر شرع وقانون قابل انتقال ومعامله باشد.
لذا نمی توان مشروبات الکلی یا حیوانات حرام گوشت مانند خوک رابعنوان مهریه تعیین کرد.
زوج مالی را می تواند مهر قراردهد که خود مالک آن باشد بنابراین اموال عمومی یامال موقوفه رانمی توان مهر
قرار داد.
ضرورتی ندارد که مهر حتما معین باشد.
بلکه انجام عمل یا حرفه آموزی هم می تواند مهریه باشد.
مثل آموختن قرآن یا آموختن رایانه به زوجه می تواند موضوع مهر باشد.
برخی زنان ناگزیرند که مهریه خود را بگیرند چون بعد از طلاق هیچ محل درآمدی ندارند و ناگزیرند که از
حربه زندان استفاده کنند ؟
طباطبایی نژاد:این مهریه های بالا و نامتعارف نیز با این تصور نادرست از سوی زوج
و زوجه تعیین و امضاء شده است که مهریه را کی داده و کی گرفته است و در حال حاضر
شاهدیم مهریه های بالا، نامتعارف و خارج از توان مرد تعیین می شود و این مسئله آتش به کانون خانواده
زده است.
شما به موضوع اهرم فشار اشاره کردید در حالیکه برخی مردان وقتی پای همسرشان به دادگاه باز می شود دیگر
حاضر به زندگی نیستند و مهریه را پرداخت می کنند اما حاضر به زندگی نیستند و در اینصورت زنان بیشتر
اذیت می شوند.موضوع دیگر این است که گرفتن مهریه برای برخی از خانمها محل درآمد شده و از این راه
کاسبی می کنند و این موضوع در میان کسانی که کمتر اعتقاد اسلامی دارند بیشتر دیده می شود.بنابراین کسانی که
از اسلام دور هستند نمی توان با اسلام مشکلشان را حل کردبنابراین شاید اگر برخی قوانین را تغییر کنیم دیگر
مهریه موضوعی برای اهرم فشار نباشد و مانند کشورهای دیگر در هنگام طلاق اموال نصف شود تا زنانی که از
مهریه به عنوان پشتوانه برای زندگیشان استفاده می کنند تنها به مهریه فکر نکند و این راهی برای کم کردن
مهری های سنگین باشد؟
عطار:قرار بود مجلس حد نصابی را برای مهریه انتخاب کند اما اعلام شد که این موضوع
خصوصی است و نباید توسط مجلس تبدیل به قانون شود.به نظر من می توان برای مهریه هم مانند دیه سقفی
تعیین کرد و همانطور که با توجه به شرایط تورمی دیه سال به سال عوض می شود نرخ مهریه هم
تغییرکند.
اما این پاک کردن صورت مسئله نیست؟
عطار:شاید اگر شرایط طلاق را آسان کنیم دیگر زنان از مهریه به عنوان
اهرم فشار استفاده نکنند.
همانطور که متوجه شدید آقای عطار پیشنهاد محدودیت و تعیین سقف برای مهریه داد.اما با توجه به اینکه ما طبقات
اجتماعی مختلفی داریم آیا این موضوع امکان پذیر است؟
ساری:تعیین سقف دیه از طریق احکام ثانونیه امکان پذیر است.چون اگر
مجلس هم یک چنین موضوعی را تصویب کند فقهای شورای نگهبان آن را رد می کنند.به نظر من در مهریه
های سنگین پدرو مادرها مقصرند برخی خانواده ها بدون اینکه به فکر فرزندشان باشند مهریه بالا تعیین می کنند و
به قولی از جیب خلیفه می بخشند.
متاسفانه افزایش رشد طلاق رشد زندانیان مهریه را به همراه داشته است بنابراین باید کاری کرد که آمار طلاق کاهش
یابد و باید این موضوع در جامعه آسیب شناسی شود.
خوب است که به این موضوع هم اشاره کنم که تعداد کمی هم از زندانیان ما هم کسانی هستند که
مثلا ۳۰ سال پیش مهریه همسرشان ۵۰ هزار تومان بوده که با نرخ تورم امروز رقم میلیونی می شود و
برای همین زندان هستند
آیا میانگینی از نرخ دیه وجود دارد؟ مثلا کمترین و بالاترین نرخ مهریه که برای آن
زندانی هستند چقدر است؟
کشانی:مبالغ متفاوت است از ۳ میلیون تا تاریخ میلادی ما زندانی مهریه داریم.نمی توان به تفکیک
استانی مشخص کرد.
شماکه بالاتفاق معتقدید نباید برای بدهی مهریه به زندان رفت برای حل بحث بحران مهریه و جلوگیری از افزایش زندانیان
چه راهکاری دارد؟
طباطبایی نژاد:سیره عملی معصوم برای ما حجت است.زمانی که حضرت علی (ع) با حضرت فاطمه ازدواج می
کرد پیامبر پرسیدند برای مهریه چه داری که ایشان گفتند زره و شمشیر.
پیامبر فرموند شمشیر را که لازم داری زره را بفروش و مهر کن و بعد با پول آن پیامبر جهیزیه
دخترش را خریدند.
بنابراین پول مهریه باید خرج جهیزیه شود.ما هم قصد داشتیم که سقفی برای مهریه تعیین کنیم و در لایحه حمایت
از خانواده این موضوع را مطرح کردیم اما مخالفت شد و شورای نگهبان اعلام کرد که نمی وتوان برای مهریه
شرط گذاشت لذا آن را حذف کردیم.
بنابراین اینکه آقای عطار می فرمایند مثل دیه نرخی برای آن تعیین شود امکان ندارد،چون تعیین نرخ دیه مطابق قیمت
شتر و گوسفنداست و به صراحت هم اعلام شده است.
بنابراین ما در مجلس معتقدیم اگر به سیره اسلام عمل شود مشکلی پیش نمی آید اما متاسفانه چشم و هم
چشمی زیاد است و خانواده ها بر اساس مهریه دختر همسایه و فامیل مهریه فرزندشان را تعیین می کنند.
طباطبائی نژاد: مثلا در بازدیدی که من از زندان داشتم یک فردی به خاطر مهریه گل رز زندان بود.
تعداد شاخه های گل یادم نیست اما می دانم قیمت آن بالا بود و مرد توان پرداخت آن را نداشت
عطار: هر قانونی که تصویب می شود متاسفانه همه به دنبال راههای فرار از آن می گردند .
مثلا مجمع تشخیص مصلحت تصویب کرد که مرد بعد از طلاق باید نصف دارایی خود را که بعد از شروع
زندگی به دست آورده است به نام زن کند، مشروط به اینکه طلاق به درخواست مرد باشد و زن مطیع
همسر خود بوده و اخلاق و رفتار نامتناسب با وی نداشته باشد همچنین از او تمکین کند.
اما مردان ما راهکار فرار از این قاون را پیدا کرده اند.همچنین از طرف دیگر اگر زندان هم حذف شود
مردان راحتتر می توانند طلاق دهند و آمار طلاق وحشتناکتر می شود.
ساری: متاسفانه افزایش رشد طلاق رشد زندانیان مهریه را به همراه داشته است بنابراین باید کاری کرد که آمار طلاق
کاهش یابد و باید این موضوع در جامعه آسیب شناسی شود.
خوب است که به این موضوع هم اشاره کنم که تعداد کمی هم از زندانیان ما هم کسانی هستند که
مثلا ۳۰ سال پیش مهریه همسرشان ۵۰ هزار تومان بوده که با نرخ تورم امروز رقم میلیونی می شود و
برای همین زندان هستند.
کشانی:در زمانی که زن مهریه اش را اجرا می گذارد باید مراجع قضایی تعیین دارایی کنند که آیا مرد امکان
پرداخت آن را دارد یا نه؟به نظر من باید جنبه کیفری و زندان از مهریه حذف شود.
همچینی روند رسیدگی به پرونده ها کاهش یابد تا مشکل کمتریزن و مرد دردادگاه با هم پیدا کنند..
خبرآنلاین