کودکان کار زیر چتر قانون؟

کودکان کار

کارشناسانی که طی سال‌های اخیر که موضوع به‌کارگیری کودکان در مشاغل پررنگ‌تر شده است، این موضوع را مورد پیگیری قرار
داده‌اند بر این باورند که تعریف کودک در ایران با تعریف کنوانسیون حقوق کودک تفاوتهایی دارد و شاید همین تفاوت
سنگ‌بنای تفاوت رفتاری با این قشر جامعه باشد.

کنوانسیون حقوق کودک، افراد زیر ۱۸ سال را کودک اعلام کرده است.
مثلا به‌کارگیری اطفال زیر ۱۲ سال در یک کارگاه، آزار تلقی می‌شود و مجازات تعیین‌شده‌ای دارد.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که قوانین ما کامل و کافی نیستند و این موضوع می‌تواند منجر به افتراق دیدگاه‌ها و
عملکردها باشد.

البته در ایران سن مسوولیت کیفری وجود دارد و افراد زیر ۱۸ سال که مرتکب تخلف می‌شوند در کانون اصلاح
و تربیت نگهداری می‌شوند.
قانون در موضوع کودکان کار به این پدیده از دو زوایه نگریسته است؛ کارهایی که به صورت علنی انجام
می‌شوند مثل فروختن فال، گل و …
و اشتغال در کارگاه‌ها یا خانه‌ها به شکل سازمان یافته‌تر.

چالش قانونی که در این نقطه ایجاد می‌شود بحث عدم نظارت بر کارگاه‌های زیر ۱۰نفر است که این امر خلأ
بزرگی در مورد اشتغال کودکان محسوب می‌شود زیرا مسائل بسیاری می‌تواند در همین دسته از کارگاه‌ها صورت بگیرد.
موضوع به رسمیت شناختن کودک کار نه فقط برای آن دسته که در خیابان مشغول کار هستند، بلکه در مورد
کودکانی که در هر جایی هستند نیز ضرورت دارد که سازوکارهای بیشتری برای آنها لحاظ شود.

بر اساس قانون کار، سن قانونی کار ۱۵ سال تمام است و کمتر از آن به‌عنوان کار کودکان منع قانونی
دارد ولیکن بر پایه قانون استخدام کشوری سن قانونی کار ۱۸ سال تمام است

حقوقدانها بر این اعتقادند که چنانچه
قوانین جلوگیری از کار کودکان به درستی اجرا شوند، کودکان در شرایطی قرار می‌گیرند که نباید کار کنند.

حال با توجه به نگاهی که اسلام به حقوق افراد دارد و مخصوصا توجه ویژه‌ای که به حفظ کرامت
مخصوصا در کودکان دارد نباید حمایت از کودکانی که به هر دلیلی تن به کار در سنین غیر متعارف می‌دهند،
کار سختی باشد.
اینکه روزانه هزاران کودک به بهانه‌های مختلف تن به کار می‌دهند خلاف قوانین ایران و جهان است.
اصول کنوانسیون حقوق کودک که در زمینه حمایت از حقوق کودکان جایگاه ویژه‌ای در بسیاری از کشورهای دنیا دارد شامل
تمامی کودکان جهان می‌شود.
به‌طور کلی حقوق مندرج در کنوانسیون را می‌توان به اصول حقوق بنیادین و اساسی، حق مشارکت و آزادی‌های مدنی، حق
حمایت و حق تأمین دسته‌بندی کرد.

البته تناقض قوانین در ایران بسیار بارز است تا جایی که برخی منابع برای بلوغ دختران سن ۹ سالگی و
برای بلوغ پسران سن ۱۴ سالگی را قائل شده است.
در حالی که قوانین کار ایران می گوید کار کودکان بین ۱۵ تا ۱۸ سال بلامانع است.بر اساس قانون کار،
سن قانونی کار ۱۵ سال تمام است و کمتر از آن به‌عنوان کار کودکان منع قانونی دارد ولیکن بر پایه
قانون استخدام کشوری سن قانونی کار ۱۸ سال تمام است.

برای تحقق حقوق کودکان در کشور و برخورد با هر گونه پدیده ای که منجر به تضییع حقوق آنها شود
باید قانون‌گذاران با نگاهی بازتر و کمی سخت‌گیرانه به موضوع نگریسته و این قشر را زیر چتر حمایتی خود قرار
دهند.

با وجود تمام خلأهای قانونی برای حمایت از کودکان کار اما همین قانون نیز اجرایی نمی‌شود چراکه اگر اجرایی می‌شد
هر روز پشت چراغ‌های قرمز، معابری عمومی و پارکها شاهد فعالیت کودکان کار نبودیم و این افراد زیر چتر
قانون با اطمینان در چارچوب تعریف کودک در سرتاسر دنیا قرار گرفته و از کودکیشان لذت می‌برند.
اینکه آیا برای ناظران بر اجرای قانونی یافتن افرادی که این کودکان را به کار می‌گمارند و مجازات آنها کار
سختی یا خیر موضوعی است که باید به صورت ویژه‌تری به آن پرداخت.

اینکه حتی در صورت لزوم، کودکان کار باید چند ساعت به کار گمارده شوند و رفتار موجود مصداق سوءاستفاده از
کودکان هست یا خیر نیز موضوع مهم دیگری است که قانون‌گذار باید به آن توجه ویژه داشته باشد.
نوزادانی که این روزها مادرانشان را پشت چراغهای قرمز برای کار همراهی می‌کنند چه جایگاهی در قانون دارند؟ و آیا
به کارگیری این افراد برای تسهیل کار مصداق نقض حقوق کودکان نیست؟

برای تحقق حقوق کودکان در کشور و برخورد
با هر گونه پدیده ای که منجر به تضییع حقوق آنها شود باید قانون‌گذاران با نگاهی بازتر و کمی سخت‌گیرانه
به موضوع نگریسته و این قشر را زیر چتر حمایتی خود قرار دهند.

تبیان