مسائل حقوقی در ازدواج موقت

ازدواج موقت

افراد بسیاری هستند که در روابط و تعاملات اجتماعی به دلیل عدم آگاهی از قوانین درگیر مشکلاتی می شوند که
توان رهایی و یا مقابله با آن را ندارند و یا اگر امکان رهایی و یا مبارزه باشد، رد پا
و اثر آن تا پایان عمر گریبانگیر وی می شود.
یکی از روابطی که اقدام ناآگاهانه در آن موجب مخاطراتی در وضعیت افراد می شود، عقد موقت است که در
جامعه به صیغه معروف است.
در مورد عقد موقت آن چه مورد بحث است، آثار حقوقی این عمل و بیان موضوع به زبان ساده است
تا کسانی که اقدام به انعقاد ازدواج موقت می کنند از سوء استفاده احتمالی جلوگیری نمایند.

• اصولا عقد ازدواج دو نوع است: عقد دایم و موقت

۱- در عقد دایم که بنیان جامعه بر اساس آن پایه ریزی شده است، زن و مرد پیمان می بندند
و متعهد می شوند که تا پایان عمر در کنار یکدیگر زندگی کنند و در غم وشادی هم شریک، در
سلامتی و بیماری یار هم باشند و با امضای خویش در سند ازدواج این پیمان را تایید و تاکید می
کنند.
این عقد به دلیل این که برای طرفین تعهد و تکلیف ایجاد می کند و از سوی دیگر اطمینان خاطر
برای زن فراهم می کند که عقد پایانی ندارد و اتمام مدت آن، مرگ زوجین خواهد بود.
بنابراین با طیب خاطر در کنار همسر زندگی می کند و فرزندان حاصل از این پیوند را پرورش می دهد.
این عقد از جهت حقوق و تکالیف زوجین مانند نفقه و تمکین و اقامت گاه، تابع شرایط مقرر در قانون
مدنی است.

۲- در عقد موقت یا عقد منقطع، زن و مرد برای مدتی پیمان می بندند که تا میان آنها رابطه
محرمیت برقرار شود و این رابطه دایمی و پایدار نیست بلکه برای مدتی است که در عقد معلوم می شود.

• ارکان عقد موقت:

مطابق قانون مدنی در عقد موقت دو مساله دارای اهمیت زیادی است؛

۱- میزان مهر ۲- مدت عقدالف) تعیین مهربرخلاف
عقد دایم که اگر مهر قبل از عقد و یا در زمان عقد مشخص نشود عقد باطل نمی شود بلکه
بعد از عقد نیز می توان برحسب مورد، مهریه را تعیین کرد ولی در عقد موقت اگر مهر تعیین نشود
عقد باطل است.
به این معنا که در زمان عقد لزوما باید مهر معلوم و میران آن مشخص باشد.
کم یا زیاد آن بستگی به توافق و تراضی طرفین عقد دارد.
مهریه باید مال معینی باشد و مالکیت داشته باشد و قابل تملک باشد و متعلق به مردی باشد که قصد
اجرای صیغه عقد را دارد یا اگر مربوط به دیگری است با اجازه وی باشد به طوری که زن بتواند
آن را تحت مالکیت خود قرار دهد.

با توجه به اینکه عقد موقت برای مدت معینی است، اگر در مدت زناشویی موقت، زن فوت کند مهر او
بر عهده شوهر باقی است و ورثه زن می توانند مهر او را از شوهر موقت مطالبه کنند، زیرا آن
چه در زمان حیات در مالکیت فرد باشد، بعد از فوت به عنوان ارث به وراث یا ورثه او منتقل
می شود.

همچنین اگر شوهر قبل از زناشویی تمام مدت را ببخشد باید نصف مهر را به زن بدهد.
به عنوان مثال اگر زن و مردی برای مدت شش ماه با یکدیگر ازدواج کرده باشند و شوهر قبل از
پایان مدت مثلا یک ماه از عقد گذشته بدون زناشویی مابقی مدت را به او ببخشد، باید نیمی از مهریه
را به او تسلیم کند.
اگر خودداری کند زن می توان از طریق دادگاه خانواده نسبت به مطالبه آن اقدام کند.

• تعیین مدت

مطابق قانون، عقد ازدواج وقتی منطقع است که برای آن مدتی تعیین شده باشد یعنی رابطه زناشویی پس از مدت
تعیین شده قطع می شود و زن و مرد دیگر به هم محرم نخواهند بود.

مدت عقد و ازدواج موقت باید حتما معین باشد، این مدت می تواند یک ساعت، یک روز باشد، یک سال
و یا نود و نه سال، به هر حال مدتی است که طرفین بر سر آن با یکدیگر توافق کرده
اند.
آنها در قبال یکدیگر پیمان وفاداری برای مدت معینی بسته و متعهد شده اند که در طی آن مدت رابطه
زوجیت «زناشویی» داشته باشند و پس از پایان مدت این زندگی زناشویی و تعهد نیز خاتمه می یابد و باید
دقت کنیم طولانی بودن مدت نکاح موقت عقد موقت را به عقد دایم تبدیل نمی کند و همان قانون مربوط
به عقد موقت را دارد مثلا زن حق نفقه ندارد مگر این که در عقد شرط کرده باشد و زن
و مرد از یکدیگر ارث نمی برند و ..
بنابراین توصیه اکید می شود به الفاظ صیغه نکاح در زمان اجرای عقد کاملا دقت شود که اگر کسی قصد
ازدواج دایم را دارد صیغه نکاح موقت را جاری نسازند.

• ثبت ازدواج موقت

اگر چه مطابق قانون هر ازدواجی باید در یکی از دفاتر ازدواج ثبت شود ولی قانونگذار تنها ثبت نشدن واقعه
ازدواج دایمی را جرم و مردی را که ازدواج دایم خود را به ثبت نرساند مستوجب مجازات دانسته است و
به همین دلیل است که بسیاری از ازدواج های موقت به ثبت نمی رسد.
عدم ثبت واقعه ازدواج موقت به هر دلیلی که باشد مشکلاتی را به دنبال دارد که در مربته اول دامنگیر
زن می شود که ناآگاهانه به آن تن داده است.
چنانچه اگر مهر خود را مطالبه کند، بدوا لازم است که اثبات زوجیت کند.

به عبارت ساده تر باید ثابت کند که همسر شرعی مرد است و صیغه توسط کسی دیگر و یا
خود مرد جاری سده است و در مواردی که با انکار شوهر خود مواجه شود با توجه به اینکه نه
سند ثبتی در دست است که ثابت کند عقدی در میان بوده و نه حتی سند عادی یا تکه ای
کاغذ که این رابطه را ثابت کند و نه شهودی که شاهد و ناظر رفت و آمد این زن و
شوهر باشند، در قدم اول با مشکلی مواجه می شود که حل آن ساده و آسان نیست و علاوه برآن
چنانچه این رابطه منجر به تولد فرزند یا فرزندانی شود، اثبات این که طفل متعلق به این پدر است.
زمانی طولانی در پی خواهد داشت و در صورتی که پدر رابطه ابوت (پدر و فر زندی) را نپذیرد از
طریق آزمایشات پزشکی قانونی باید اقدام شود و چنانچه دسترسی به پدر طفل ممکن نباشد کسی که در این رابطه
باقی می ماند زنی تنها و بی پناه با فرزندی بدون شناسنامه و هویت است.

به هر حال مهمترین توصیه به زنانی که قصد ازدواج موقت دارند این است که ازدواج خود را ولو برای
مدتی کوتاه به ثبت برسانند و یا حتی در نوشته ای کوتاه که میزان مهریه و مدت عقد مشخص و
معلوم و به امضای هر دو طرف رسیده باشد، درج کنند تا از بروز مشکلات بعدی که دامنگیر خود و
فرزندانشان می شود، پیشگیری کنند.

• نفقه زن در عقد موقت
در عقد موقت برخلاف عقد دایم، زن حق مطالبه نفقه ندارد مگر اینکه در
زمان عقد با توافق یکدیگراین حق را لحاظ کنند و یا اینکه اصولا زن به منظور دریافت نفقه، ازدواج موقت
کند.
بسیاری از ازدواج های موقت با انگیزه خیرخواهانه صورت می گیرد ، به این شکل که به عنوان مثال زن
در شرایط اقتصادی بدی به سر می برد و مردی برای کمک به حال زن نفقه او را به عهده
می گیرد، ضمن اینکه او را به عقد خود نیز در می آورد.
در این موارد چنانچه شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند، همسر موقت او می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده
تقاضای خرجی و نفقه کند ولی در صورتی که چنین شرطی در ضمن عقد قید نشده و یا طرفین براساس
آن تن به ازدواج نداده باشند، زن نمی تواند مطالبه نفقه کند، بنابراین زنانی که به قصد تامین هزینه زندگی
خویش عقد موقت را می پذیرند باید حق نفقه را در زمان عقد شرط کنند و عقد را مشروط به
پرداخت نفقه کنند.

ایسکا نیوز