قتل خانوادگی و مصادیق آن

از مصادیق قتل های خانوادگی می توان قتل شوهر توسط زن و یا قتل زن توسط شوهر را نام برد که در آمارهای موجود,
جزء بالاترین قتل ها می باشند .بد نیست بدانید که اگر مردی زن خود را در حالتی نامناسب با مرد غریبه ببیند قصاص,
برای او در نظر گرفته نمی شود و این قتل عمدی حساب نمی شود . با پرشین وی همراه باشید تا بیشتر ,
با موضوع قتل خانوادگی آشنا شوید.

آشنایی با مصادیق قتل خانوادگی

غالب ترین مصادیق قتل خانوادگی ، قتل زن توسط شوهر و برعکس است که از قتل های خانوادگی با آمار بالا محسوب می شود,
و از نظر عرفی و لغوی نیز به محض طرح قتل خانوادگی  ، این نوع از قتل به ذهن متبادر می گردد و در واقع ,
رایج ترین نوع قتل خانوادگی است.

براساس ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی اگر مرد همسر خویش را در فراش با مرد اجنبی ببیند و آنها را به قتل برساند ،
قصاص و دیه از وی ساقط می شود البته این مهدورالدم بودن مقتولان نسبت به شوهر باید با شرایط ,
خاصی به اثبات برسد( قتل در فراش / دکتر محمد جعفر حبیب زاده) که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.

از آنجا که شارع مقدس کیفر اصلی قتل عمد را قصاص تعیین کرده است، بین قتلهای ناموسی با دیگر انواع قتل,
قائل به تفکیک نشده است و به این ترتیب رسیدگی به آن و مجازات آن تابع اصول کلی و قواعد عام ,
حاکم بر قتل عمد است.

مصادیق قتل خانوادگی

اما بر این قواعد عام به موجب مواد ۲۲۰ و۶۳۰ ق.م. ا دو استثناء وارد شده است که هر دو مستقیماً از قول اتفاقی,
فقهای شیعه استخراج شده‌اند: ۱- قتل فرزند توسط پدر. ۲- قتل در فراش اجنبی.

در حقیقت می‌توان ادعا کرد که تنها مواردی که بطور غیرمستقیم انواع خاصی از قتلهای ناموسی موضوع,
قانون قرار گرفته است همین دو مورد است .

قتل در فراش

ماده ۶۳۰ قانون مزبور راجع به قتل در فراش است که هم دارای حکم فقهی است و هم قضایی و موضوع آن,
در ماده ۱۷۹ قانون مجازات عمومی سابق نیز مورد حکم قرار گرفته بود، هرچند قانون مجازات اسلامی,
سال ۶۲ و ۷۰ به این موضوع اشاره ای نداشت,

اما در مصوبه های بعدی این ماده به مواد قانون مجازات اسلامی افزوده شد . به موجب ماده۶۳۰ قانون ,
مجازات اسلامی : هرگاه مردی همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند و علم به ,
تمکین زن داشته باشد میتواند درهمان حال آنان را به قتل برساند,

و در صورتی که زن مکّره باشد، فقط می تواند مرد را به قتل برساند. حکم ضرب و جرح نیز در این مورد مانند,
قتل است ، همان طور که میدانیم این ماده بر اساس قول مشهور فقها وضع شده است.

به موجب ماده۶۳۰ قانون مجازات اسلامی : هرگاه مردی همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند ,
و علم به تمکین زن داشته باشد میتواند درهمان حال آنان را به قتل برساند و در صورتی که زن مکّره باشد،

فقط می تواند مرد را به قتل برساند. حکم ضرب و جرح نیز در این مورد مانند قتل است ، همان طور که میدانیم,
این ماده بر اساس قول مشهور فقها وضع شده است.

اصولا از دیدگاه قانون ، ۱۹ مورد سقوط قصاص وجود دارد ، برابر ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی,
و وجود شرایط موجود در آن ، قتل در فراش نیز یکی از موارد سقوط قصاص برای مرد است .

قتل مرد اجنبی در حال زنا

قانونگذار درماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی قتل مرد اجنبی در حال ارتکاب زنا با زن شوهردار و همچنین قتل زن,
در صورت تمکین به این عمل را توسط شوهر مجاز دانسته است و به شوهر اجازه داده که به قتل ,
یا ضرب و جرح آنان اقدام کند.

اما باید توجه داشت که مجاز بودن ارتکاب قتل در این مورد مشروط به وجود شرایطی است,
و فقط در صورت اجتماع این شرایط، شوهر معاف از مجازات خواهد بود.
شرایط مذکور به شرح زیر است:

۱- وجود علقه زوجیت : مقنن حکم این ماده را ناظر به مواردی دانسته است که شخص شاهد ارتکاب زنا,
توسط همسر خود باشد ، بنابراین اگر مردی شاهد زنای زن دیگری ولو خواهر، دختر یا مادر خود,
با مرد اجنبی باشد، مجاز به ارتکاب قتل و حتی ضرب و جرح نیست,

نحوه برخورد قانون با قتل خانوادگی

و در صورت ارتکاب قتل یا ضرب و جرح، حسب مورد مجازات خواهد شد، در حالی که ماده ۱۷۹قانون مجازات,
عمومی سابق، در مورد پدر و برادری که دختر یا خواهر خود را با مرد اجنبی در یک فراش مشاهده میکرد,
و مرتکب قتل آنها میشد معافیت نسبی از مجازات قائل بود که در حال حاضر این معافیت منتفی است.

۲- مشاهده زن و مرد اجنبی در حال زنا توسط شوهر: تاکید ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی بر مشاهده زن ,
و مرد اجنبی درحال زنا توسط شوهر، دادگاه را مکلف به بررسی این ادعا میکند، یعنی باید آنها,
درحال عمل زنا بوده باشند تا قتل انجام شده توسط شوهر مجاز شمرده شود.

نحوه اثبات وقوع عمل زنا

لذا دیدن فیلم و عکس از واقعه مورد بحث مجوز مشروعیت قتل نیست و رؤیت فیزیکی همسر ملاک است،
نه دیگران. در این صورت، اثبات وقوع عمل زنا برعهده قاتل (شوهر) است ؛ فقها نیز برشرط اینکه,
مرد باید همسر خود را درحال زنا با اجنبی مشاهده کند اتفاق نظر دارند,

اما باید توجه داشت که از نظر ایشان اباحه ارتکاب قتل توسط شوهر را از مجازات معاف دارد،
او باید بتواند وقوع عمل زنا را اثبات کند.

۳-ارتکاب قتل در حین مشاهده عمل زنا : به موجب ماده مذکور شوهر صرفاً بلافاصله بعد از مشاهده جرم ارتکابی،
حق کشتن دارد و چنانچه در همان زمان اقدام نکند، بعد از جدا شدن زن و مرد اجنبی از هم چنین,
مجوزی برای او نیست ،

زن و مرد اجنبی نباید از حالت جماع خارج شده باشند . مفهوم این ماده دلالت براین امر دارد که,
فقط زمانی مرد از قصاص معاف است که بلافاصله بعد از دیدن عمل زنا توسط همسر ,
خود با مرد اجنبی اقدام به قتل کند,

و چنانچه بعد از اتمام عمل و خارج از وقت و محلی که عمل مزبور در حال انجام است مرتکب قتل شود،
یعنی بعد از اتمام عمل و خارج از وقت و محلی که عمل مزبور درحال انجام است مرتکب قتل شود،

قتل از روی انتقام

چنین قتلی جنبه انتقام دارد و مقنن ارتکاب چنین قتلی را ممنوع میداند ، اگرچه ممکن است که بتوان چنین موردی را ,
از مصادیق ماده ۲۲۶ قانون مجازات اسلامی و مهدورالدم بودن زن و مرد اجنبی دانست که البته اثبات آن هم,
محتاج دلیل است و قاتل باید استحقاق قتل آن دو را براساس موازین شرعی و قانونی در دادگاه ثابت کند .

۴- علم شوهر به تمکین زن: برای مجاز بودن مرد در قتل همسر خود علاوه بر شرایط بالا،
او باید عالم به تمکین و رضایت زن به عمل زنا توسط مرد اجنبی باشد. این شرط,
ناشی از آن است که در مباحث فقهی زنا، فقها وجود قصد و اراده را در مرد مفروض میدانند،

لکن در مورد زن به احتمال وجوه اکراه از طرف مرد نسبت به زن تفاوت قائلند و لذا در این فرض نیز قائل به لزوم,
یقین شوهر به تمکین همسر خود برای مجاز قتل او شده اند .

۵- راه های اثبات وجود شرایط قتل مرد اجنبی و زن برای شوهر : هرچند راه های اثبات سخت,
و دشوار است اما با توجه به حوادثی که رخ داده است، می توان با توجه به مسائل,
ذکر شده دلایل را اثبات کرد:

الف) اظهارات و اقاریر شوهر ،ب) ارسال ظابطین دادگستری برای بررسی صحنه و تحقیق ج) اظهارات زن ,
(در صورتی که مکره بوده و به قتل نرسیده باشد)، د) گواهی پزشکی قانونی .

بیشتر بدانید دلایل قتل‌های جنون‌آمیز خانوادگی چیست؟

خشونت در خانواده ها

ما به ‌راستی چه عامل یا عواملی باعث بروز این‌گونه از جنایت‌ها می‌شود. این حد از خشونت و سنگدلی ,
که باعث بروز چنین رفتارهای جنون‌آمیزی می‌شود، از کجا سرچشمه می‌گیرد. آیا این پرونده‌های جنایی,
که در چند وقت بارها ‌و بارها در گوشه و کنار شهرها رخ می‌دهد،

نمودی از افزایش خشونت در سطح جامعه است که حالا در بین خانواده‌ها خودش را به عریان‌ترین شکل ممکن,
نشان می‌دهد؟

یکی از اساتید می‌گوید: «این‌گونه اقدمات جنون‌آمیز معمولا در افرادی دیده می‌شود که از مشکلات روحی و روانی,
نادیده گرفته‌ شده رنج می‌برند. جنایت به‌ عنوان بالاترین سطح خشونت به یکباره رخ نمی‌دهد.

به عبارت دیگر، عامل اصلی این حوادث مردانی هستند که سال‌ها با مشکلات و بیماری‌های روانی زندگی کرده‌اند.
به‌ طور معمول در بررسی گذشته متهمان انواع و سطوح مختلفی از خشونت دیده می‌شود.

یعنی یک پدر یک‌شبه قاتل فرزندش نمی‌شود، مردی که سال‌ها با همسرش زندگی کرده، در مدت کوتاهی ,
کمر به قتل او نمی‌بندد.

بیشتر این افراد قبل از اقدام به این عمل، بارها به اشکال مختلف خشونت داشته‌اند. خشونت در کلام؛
رفتار خشونت‌های دیگر که در بستر خانواده‌ها شکل گرفته است. اما مشکل اصلی این‌جاست,
که وقتی این مشکلات نمایان می‌شود، کار از کار گذشته و حادثه جبران‌ناپذیری رخ داده است.»

خشونت نسبت به همسر

به گفته این روانپزشک، یکی از دلایل این دیر نمایان‌ شدن در نبود ابزار حمایتی و قانونی است:
«وقتی که زنی در مدت زمان طولانی در معرض خشونت از سوی همسرش قرار می‌گیرد،

وقتی که کودکی از سوی پدرش بارها به دلایل مختلف تنبیه بدنی و آزار کلامی می‌شود و هیچ مرجع ,
قانونی هم برای بازدارنگی و اصلاح رفتار وجود ندارد. باید منتظر بروز چنین حوادثی بود.»

حقوقدانان , روزنامه شهروند