راه های قانونی دریافت مهریه

دریافت مهریه

ساقط کردن از زندگی

«تقریبا هیچ زنی هنگام ازدواج توقع دریافت مهریه را از همسر خود مطرح نمی کند و اغلب
زنانی هم که با مهریه های بالا حاضر به ازدواج می شوند، به شکل شفاهی به همسران خود قول
می دهند که تنها در زمان طلاق یا در صورت بروز مشکل حاد در زندگی مهریه خود را مطالبه
خواهند کرد.»

دسته ای از این افراد زنانی هستند که قصد به اجرا گذاشتن مهریه را دارند و دسته دیگر
مردانی که در انتظار دریافت اخطاریه حضور در دادگاه، روز را به شب می رسانند.
این که چگونه می توان مهریه را به اجرا گذاشت، موضوع مطلب این هفته است، اما پیش از طرح نکات
جزیی درباره مهریه بد نیست به این نکته اشاره کنیم هدفی که زنان از به اجرا گذاشتن مهریه دنبال می
کنند، در بیشتر مواردها به سمت و سویی ختم می شود که طی آن مرد از هستی ساقط شود.

تجربه نشان داده زنان هنگام اجرا گذاشتن مهریه رفتاری احساسی را در پیش می گیرند و می کوشند تا جایی
که ممکن است مرد را بچزانند.
به اجرا گذاشتن مهریه معمولا با توقیف تلفن همراه، خانه و…
همراه است و حالا اگر شما به عنوان مردی که مهریه ای سنگین را پذیرفته، به لحاظ شغلی شرایطی دارید
که مثلا تلفن همراه و خودرو وسیله کار شماست، بهتر است در همان زمان تنظیم عقدنامه، این نکته را در
سند ازدواج ذکر کنید و از همسر خود بخواهید رضایت خود را نسبت به این مساله که خودرو و تلفن
همراه جزو مستثنیات دین پذیرفته شده و مشمول مهریه نخواهد بود، ابراز و زیر این جمله را امضا کند.

مهریه کجا دریافت می شود؟

مهریه، مالی است که ثبت آن در سندی به نام عقدنامه، شرایط خاصی را برای پرداخت و دریافت آن ایجاد
می کند؛ البته می توان برای این مساله ۲ جنبه شرعی و قانونی تصور کرد.
ممکن است زنی از نظر شرعی مهریه خود را به همسرش ببخشد، اما از نظر قانونی این حق به قوت
خود باقی است و حتی دستخطی که مثلا مردی با اجبار یا در شرایط دیگری از همسر خود مبنی بر
بخشش مهریه بگیرد نیز دلیلی قانع کننده برای دریافت مهریه نیست و ارزش حقوقی ندارد.

از نظر قانونی، مهریه تنها در دادگاه یا محضر قابل دریافت و پرداخت است و حتی در شکل دیگر ماجرا،
اگر مردی خودرو، خانه یا شی دیگری را برای همسرش به عنوان مهریه بخرد، تا وقتی که این مساله در
عقدنامه یا محضر با عنوان مشخصی مانند ۳ دانگ از خانه بابت مهریه به همسرم داده شد، ذکر نشود آنچه
به این طریق به نام همسر می شود، در صورتی که زن نپذیرد بخشی از مهریه است، تنها در حکم
هدیه خواهد بود.

مراحل به اجرا گذاشتن مهریه

زنان نباید تصور کنند مهریه به محض ورود به دادگاه وصول و به آنها پرداخت می شود.
اگر زنان در مرحله عقد و پیش از آغاز زندگی مشترک مهریه ای دریافت نکنند، دریافت این حق مستلزم رفت
و آمد فراوان و صرف انرژی بسیار است.

مهریه از نظر برخی ویژگی ها، مثل انرژی هسته ای است.
درست است که حق مسلم زنان است، اما زنان برای به رسمیت شناختن و به دست آوردن آن، از طرفی
باید کفش آهنی بپوشند و از طرف دیگر با اتخاذ یک موضع عقلانی و به دور از لجبازی های کودکانه،
این حق خود را با دلیل و مدرک در محضر دادگاه بیان کنند.

مثلا اگر زنی زندگی خانوادگی خود را ترک کند، با زنی که همسرش سال هاست او را ترک کرده، برای
دریافت مهریه نزد قاضی تفاوت هایی با هم دارند و قاضی در پذیرش یا عدم پذیرش اعسار همسر این دو
زن، به یک شیوه عمل نمی کند.

شیوه مرسومی که تقریبا تمامی زنان برای دریافت مهریه در پیش می گیرند، مراجعه به دادگاه خانواده و به اجرا
گذاشتن مهریه است.
در این شیوه، زن پس از تنظیم دادخواستی برای دریافت مهریه و ارائه آن به دادگاه، منتظر می ماند تا
نوبت رسیدگی به پرونده اش فرا برسد.
اغلب زنان برای دریافت مهریه خود بهانه ای دارند.

زن دیگری هم ممکن است عدم پایبندی همسرش به زندگی مشترک را بهانه دریافت مهریه عنوان کند.
در مجموع، پس از آن که پرونده از نظر شعبه رسیدگی کننده بررسی و مشخص شد از نظر مدارک و
قانونی مشکلی برای رسیدگی به پرونده وجود ندارد، برای رسیدگی به خواسته زن نوبت رسیدگی تعیین و این نوبت از
طریق اخطاریه به همسر او اعلام می شود.

به این مساله توجه کنید که در بیشتر موارد، به اجرا گذاشتن مهریه با یک پیشینه طولانی دعوا و درگیری
خانوادگی و نیز تهدید به انجام چنین کاری همراه است و به همین دلیل معمولا مردان با آمادگی کامل به
استقبال این موضوع می روند و درصد کمی از آنها بر اثر به اجرا گذاشته شدن مهریه غافلگیر می شوند.

شیوه رایج آقایان این است که آنها برای رد گم کنی اقدام به واگذاری اموال و دارایی های خود به
اعضای خانواده و دوستان خود می کنند.
در چنین مواردی زنان به دادخواستی موسوم به فرار از دین متوسل می شوند.

این دادخواست که در شماره های آینده مطلبی کامل و مفصل درباره آن خواهید خواند به این معنی است که
مرد برای نپرداختن بدهی خود یا همان مهریه متوسل به حیله و فریب می شود، اما اثبات این دادخواست بسیار
سخت است و انتقال دارایی از سوی مرد، تا وقتی که دادگاه حکمی مبنی بر محکومیت مرد به پرداخت مهریه
صادر نکند، از نظر قانونی اشکالی ندارد و زن نمی تواند نسبت به این مساله ادعایی داشته باشد.

البته قانون برای جلوگیری از چنین موضوعی پیش بینی خاصی انجام داده و آن هم امکان صدور قرار تامین است
و در چند کلمه می توان آن را چنین خلاصه کرد: قرار تامین دادخواستی که زن به واسطه صدور آن
از دادگاه می خواهد پیش از صدور حکم نهایی و برای این که حق و حقوق او تضییع نشود، به
اندازه اصل مهریه یا معادل آن یا بخشی از آن، اموال شوهر را توقیف کند.
باید به این مساله نیز توجه داشت که صدور قرار تامین مستلزم این است که زن نشانی و ردپایی از
منابع مالی همسرش داشته باشد.

خودرو، خانه، حساب بانکی، طلبی که مرد دست یکی از دوستان و اقوام خود دارد یا حتی پول پیش خانه
چیزهایی است که زن می تواند در این مرحله توقیف کند؛ البته معرفی و اطلاع از این اموال معمولا کار
چندان ساده ای نیست و برخی از زنانی که برای به اجرا گذاشتن مهریه خود مراجعه می کنند حتی اطلاعی
ندارند که همسرشان چقدر درآمد یا چه اموالی دارد که این هم دلیلی جز عدم شناخت کافی نسبت به همسر
ندارد و شاید بتوان گفت نداشتن شناخت به این معنی است که زن همسر آینده خود را با دقت انتخاب
نکرده است.

اگر زن بتواند اموالی را به دادگاه معرفی کند، دادگاه به زن نامه ای می دهد تا با مراجعه به
آن محل این اموال را توقیف کند.
این شیوه کاملا بر خلاف تصور افرادی است که فکر می کنند دادگاه برای هر پرونده فردی را برای تحقیق
و بررسی اعزام می کند.

یک بیستم مهریه، به حساب دولت

پس از تنظیم دادخواست و ارائه آن به دادگاه، رسیدگی به پرونده مهریه و صدور حکم مستلزم پرداخت یک هزینه
کوچک است.
زن در این مرحله باید به میزان یک بیستم کل مبلغ مهریه، پولی را بابت نیم عشر دولتی به حساب
دادگستری واریز کند، مثلا اگر مهریه زنی ۱۰۰۰ سکه طلا باشد و قیمت سکه در روزی که او مهریه را
به اجرا می گذارد ۲۰۰ هزار تومان باشد، مبلغی که او باید به حساب دولت واریز کند تا پرونده وارد
مرحله رسیدگی شود، ۱۰ میلیون تومان است.

این مبلغی است که پس از صدور حکم نهایی مهریه و قطعی شدن آن، از داماد اخذ و به زن
داده خواهد شد، اما به هرحال تهیه این مبلغ ابتدای دادگاه نیز کار سختی است.
دادگاه این امکان را فراهم کرده تا زنان با معرفی ۲ شاهد به دادگاه، این مبلغ را به حساب دولت
واریز نکنند و پس از قطعی شدن حکم و دریافت مهریه از مرد، دادگاه خود این مبلغ را از مرد
دریافت خواهد کرد و در آن مرحله، نیم عشر براساس قیمت روز سکه محاسبه می شود.

اما شهودی که زنان به دادگاه معرفی می کنند، در همان جلسه اول و پیش از صدور حکم قطعی باید
به این مساله شهادت بدهند که زن فاقد توانایی مالی برای تهیه این مبلغ است و امکان پرداخت آن را
ندارد.

تصمیم گیری درباره پذیرش یا رد اعسار نیز از سوی دادگاه های مختلف متفاوت است.
برخی محاکم درباره مهریه های بالا، اعسار زن را نمی پذیرند و با فرض این که «زنی که قرار است
۲۰۰میلیون تومان دریافت کند پس می تواند ۱۰ میلیون تومان هزینه کند»، اعسار را رد می کنند و زن برای
صدور حکم مهریه باید این مبلغ را به حساب دولت واریز کند.

در مقابل اعسار زنان از پرداخت نیم عشر، آقایان معمولا ۲ نوع موضعگیری دارند.
دسته اول با پذیرش اعسار همسر خود با این ماجرا کنار می آیند، اما دسته ای دیگر برای این که
با همسر خود زورآزمایی کنند، در دادگاه با خط خطی کردن اعصاب شهود یا طرح نکات مختلف، جلسه دادگاه را
به سمتی می برند که شاهدان دچار تناقض گویی شوند و در نتیجه با رد شهادت آنها، زن مجبور به
واریز این مبلغ به حساب دادگاه شود.

از این مرحله به بعد در صورت پذیرش اعسار زن، حکم محکومیت مرد به پرداخت مهریه صادر و رای جهت
تایپ و ابلاغ می رود.
این رای قابل تجدید نظرخواهی در دادگاه تجدید نظر است البته با توجه به این که محکومیت پرداخت مهریه در
بیشتر موارد بر اساس سند رسمی عقدنامه صورت می گیرد، دادگاه تجدید نظر هم حکم دادگاه بدوی را تایید می
کند و تنها موردی که می تواند مورد تجدید نظر خواهی واقع شود، بحث اعسار زن است که در اغلب
موارد رای و نظر دادگاه بدوی تایید می شود.

پس از این مرحله، در صورت رد شدن اعسار زن، او می تواند دادخواست دوباره ای با همان موضوع و
محتوا برای دریافت مهریه به دادگاه ارائه کند.
اگر هم که مرد به پرداخت مهریه محکوم شده و اعسار زن پذیرفته شده باشد، زن با مراجعه به دادگاه
و بر اساس حکم تایید شده ای که به همسرش نیز ابلاغ شده باشد، تقاضای صدور اجراییه می کند.
درباره اجراییه در مطلب مربوط به «اجرای احکام» توضیحات کاملی ارائه شد، اما در این مطلب نیز اشاره می کنیم
که مرد می تواند تا ۱۰ روز پس از دریافت این برگه به دادگاه مراجعه و مهریه همسر خود را
به زن بپردازد و شیوه ای برای پرداخت آن ارائه یا مالی را به دادگاه معرفی کند که از آن
مهریه زن پرداخت شود.

در این صورت یا در هر شرایطی که میان همسران توافقی برای پرداخت مهریه حاصل شود، مبلغ نیم عشر نصف
خواهد شد، اما اگر توافقی نباشد، مرد علاوه بر پرداخت مهریه باید نیم عشر را هم بپردازد.

در اجراییه تاکید شده اگر تا ۳ سال پس از صدور اجراییه مشخص شود که مرد قادر به پرداخت بدهی
خود بوده و این بدهی را پرداخت نکرده یا این که بخشی از اموال خود را پنهان کرده باشد، به
مجازات حبس محکوم خواهد شد.

روزنامه جام جم