قتل غیرعمد و مجازات آن

باید بدایند که طبق قانون مجازات اسلامی قتل به دو نوع عمد و غیر عمد تقسیم می شود . که قتل غیرعمد هم ,
خود ممکن است به دو صورت رخ دهد که شبه عمد و خطای محض نام دارد . در این مطلب به قتل های ناموسی ,
اشاره شده است که جزء قتل های غیر عمد محسوب شده اند و نحوه برخورد قانون با آین نوع قتل بیان شده است .
در ادامه با پرشین وی همراه باشید .

قتل غیرعمد

قانون مجازات اسلامی در یک تقسیم بندی کلی، قتل را به ۲ قسم قتل عمدی و قتل غیرعمد تقسیم کرده که ,
قتل غیرعمد نیز خود به ۲قسم شبه عمد و خطای محض تقسیم می شود. ملاک و مبنای این نوع تقسیم بندی,
علم و اراده مرتکب است.

همچنین نوع عمل مرتکب در تعیین مصداق نوع قتل تاثیر اساسی دارد. قتل های ناموسی ای که موضوع این بحث است،
در چارچوب تقسیم بندی ناشی از انگیزه مجرم طبقه بندی می شود، اما این نوع طبقه بندی یا نامگذاری,
در قانون مجازات اسلامی منعکس نشده است,

مجازات قتل غیرعمد

و تنها ممکن است اثبات وجود انگیزه ای بویژه در جانی از عوامل مخفف یا مشدد مجازات محسوب شود.
قتل های ناموسی را می توان از حیث مجنی علیه (شخص هدف جنایت) به ۲ گونه تقسیم کرد.

در این گونه موارد، مقتول در مظان اتهام های اخلاقی قرار می گیرد و این اتهام موجب برانگیختن احساسات,
وابستگان مذکر خونی و عاطفی او می شود. عکس العمل مردان نیز مستقیما به آستانه تحریک پذیری,
او که خود تابعی از هنجارهای فرهنگی تاریخی هر کس است، بستگی دارد.

جایگاه این جرم در قانون مجازات اسلامی

مجازات قتل عمد

اما از حیث جایگاه این جرم در قانون مجازات اسلامی می توان گفت: از آنجا که شارع مقدس کیفر اصلی قتل عمد را,
قصاص تعیین کرده است، میان قتل های ناموسی با دیگر انواع قتل قائل به تفکیک نشده است و به این ترتیب,
رسیدگی به آن و مجازات آن تابع اصول کلی و قواعد عام حاکم بر قتل عمد است.

اما بر این قواعد عام به موجب مواد ۲۲۰ و ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی دو استثنائ وارد شده است که هر دو مستقیما ,
از قول اتفاقی فقهای شیعه استخراج شده اند:

۱ – قتل فرزند از سوی پدر ۲- قتل در فراش اجنبی که ما در این سخن به مقوله دوم (قتل در فراش اجنبی) می پردازیم.

ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی می گوید: هر گاه مردی همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند,
و علم به تمکین آن داشته باشد، می تواند در همان حال آنها را به قتل برساند و در صورتی که زن مکره باشد،
فقط مرد را می تواند به قتل برساند.

نحوه برخورد قانون با قتل غیرعمد

روشن است که دلیل بررسی این ماده در این مبحث آن است که چنین قتلی نوع بسیار خاصی از ,
قتل ناموسی است.

صرف نظر از مبانی فلسفه و عقلی وضع این حکم، نکته قابل توجهی در این ماده، یقینی بودن جرم واقع شده ,
از سوی زانی و زانیه است که بی هیچ واسطه ای در مرئی و منظر همسر زن رخ می دهد ,
و در این صورت قتل بر مبنای حدس و گمان و شایعات واقع نمی شود.

شرط دادن مجوز قتل به مرد

حداقل عامل توجیه کننده رفتار خشونت بار مرد، تهییج ناگهانی و معمولا غیرقابل تحملی است که از مشاهده ,
چنین وضعیتی به همسر دست می دهد. مجوز قتلی که قانونگذار حق آن را به مرد یا شوهر داده است،

به این سادگی نیست و بسته و منحصر به شرایطی است و آن شرایط عبارتند از:

۱ – توطئه و تبانی قبلی نباشد.
۲ – آنها را حتما در حال زنا در یک بستر ببیند.
۳ – زن مکره باشد (در صورتی که مرد را تنها به قتل رسانده است).

راه های اثبات هرچند راه های اثبات سخت و دشوار است، اما با توجه به حوادثی که رخ داده است،
می توان با توجه به مسائل ذکر شده دلایل را اثبات کرد:

۱ – اظهارات و توجیه های شوهر زن
۲ – ارسال مامور برای بررسی صحنه و تحقیق
۳ – اظهارات زن (در صورتی که مکره بوده و به قتل نرسیده باشد)
۴ – پزشکی قانونی

بیشتر بدانید چه زمانی «قتل» غیر عمد محسوب می‌شود؟

انواع قتل

قتل به دو دسته عمد و غیر عمد تقسیم ­بندی می‌شود. تفاوت اساسی این دو دسته قتل در هدف ,
و نیت عامل یا عاملان آن است.

در قتل عمد، قاتل با هدف قبلی قصد کشتن مقتول را دارد اما قتل غیر عمد کشتن انسان بدون قصد ,
و اراده و ناشی از عدم مهارت، بی‌احتیاطی، عدم دقت، غفلت و عدم رعایت مقررات است ,

و تفاوت بعدی آنها در عنصر معنوی است چراکه در عنصر مادی یکسان هستند.

طبق ماده ۲۰۴ قانون مجازات اسلامی، قتل نفس‌بر ۳ نوع است: عمد، شبه عمد و خطای محض.

قتل عمد وقتی محقق می­‌شود که فردی با انجام کاری قصد کشتن شخصی را داشته باشد و یا کاری ,
که انجام داده نوعاً کشنده باشد و یا هرچند کارش نوعاً کشنده هم نبوده ,

ولی نسبت به‌طرف براثر بیماری و یا پیری و یا ناتوانی یا کودکی و امثال آنها نوعاً کشنده باشد,
و قاتل نیز به آن آگاه باشد.

پس قتل عمد قتلی است که عملی که در مورد مقتول انجام می­‌یابد ، آگاهانه بوده و مقصود از آن,
کشتن وی باشد.

بر اساس اعلام ستاد دیه تهران، در قتل شبه عمد فعل مرتکب نوعاً کشنده نیست و قصد ,
سلب حیات هم ندارد.

نحوه قتل خطای محض

اما در قتل خطای محض، مرتکب نه دارای قصد آن کار روی جسم مقتول است و نه قصد سلب حیات دارد اما ,
مبادرت به انجام کاری یا قصد روی شیئی یا شخصی یا موجود موردنظر خود می‌­کند ,
که اتفاقاً منجر به قتل وی می­­ شود.

در خطای محض شخص مقتول اصلاً موردنظر قاتل نیست یعنی قاتل نه می­ خواهد مقتول را بکشد و نه درصدد,
انجام عملی در مورد مقتول بوده است، در واقع مقتول را هدف می‌گیرد و در نتیجه به قتل می‌رساند.

مانند آنکه شخصی به‌قصد شکار حیوانی به‌سوی آن اقدام به شلیک گلوله می­ کند اما گلوله به انسانی,
برخورد می­ کند و سبب مرگ او می‌شود،

در اینجا مرتکب قصد تیراندازی دارد و آن را با اختیار و اراده انجام می­ دهد اما قصد اصابت گلوله,
به مقتول را ندارد و مرگ او را نیز نمی­ خواهد.

حقوقدانان , فردا