پنج شنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳
درخواست تبلیغات

با سروش و جشن سروشگان آشنا شوید

اشتراک:
فرهنگ و هنر و شعر
سروش و جشن سروشگان در اوستا به صورت sraoša- یا seraoša-و در فارسی میانه مانوی به صورت به معنی ” شنیدن “Ösrõšahrãy یا srõšãw آمده است.این واژه از ریشه ی sru اشتقاق یافته است و در اوستا هم به معنی ” فرمانبرداری ” به کار رفته است و هم نام یکی از ایزدان است. سروش […]

سروش و جشن سروشگان

در اوستا به صورت sraoša- یا seraoša-و در فارسی میانه مانوی به صورت به معنی ” شنیدن “Ösrõšahrãy
یا srõšãw آمده است.این واژه از ریشه ی sru اشتقاق یافته است و در اوستا هم به معنی ” فرمانبرداری
” به کار رفته است و هم نام یکی از ایزدان است.
سروش ایزدی است که زمزمه کردن (نیایش) را به مردم آموخت.او ایزدی است که قبل از طلوع آفتاب بانگ زده
و مردم را برای نیایش پروردگار فرا می­خواند.
او از ایزدان بزرگی است که بر نظم جهان مراقبت دارد.بنا بر روزهای ایرانیان باستان،هفدهمین روز از هر ماه به
نام ایزد سروش نامیده شده است و جشنی به نام جشن سروشگان در این روز برگزار میشود.روز سروش در
ماه فروردین از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده و جشن سروشگان گرفته می­ شده است.ایرانیان در این روز به عبادت و
نیایش پروردگار پرداخته و به معابد می­رفتند.

ایزد سروش بر فراز کوه البرز کاخی دارد، با یک‌هزار ستون که به خودی خود روشن است و ستاره‌نشان (یسنه
۵۷، بند ۱۰).گردونهٔ او را در آسمان،چهار اسب نر درخشان و تیزرو با سم‌های زرین می‌رانند.هیچ موجودی از ایشان پیشی
نمی‌گیرد و بدین‌گونه است که او دشمنان خود را در هر کجا که باشند، دستگیر می‌کند.سروش همیشه بیدار است و
هرگز به خواب نمی رود و مخلوقات مزدا را پاسبانی می کند و برای محافظت نوع بشر هر روز و
هر شب،سه بار به دور زمین می گردد.نماد مادی سروش خروس نام نهاده شده که با بانگ بامدادی خود مردم
را از پی ستایش خداوند بخواند.در مجموعه ی یشت ها، یشت یازدهم برای سروش است.برخی از صفات سروش در اوستا
به قرار زیر است: قوی بازو ،چست و چالاک ، چابک ترین در میان جوانان ، شهریار جهان، دارنده ی
سلاح سخت ، دارای سلاح آخته ، دارای ابزار مینوی یعنی “اهونور”، “یسنوکرتی” و “فشوشومانتره”،”تنومانتره” یعنی دارای پیکری با کلام
مقدس ، پاک ترین و رد (:سرور) پاکی ، دارای اندیشه ای والا ، خوش سخن ، نگهبان آفریدگان، پاسبان
سرار گیتی و پناه دهنده ی بینوایان .
سروش در میان ایزدان نخستین کسی است که زبان به ستایش خداوند و نیایش امشاسپندان گشود.
نخستین کسی که مراسم مذهبی به جای آورد و پنج گاتهای زرتشت را بسرود.ایزد سروش بر آن است تا نیروهای
اهریمنی چون “خشم”، “کنده یا مستی” ، “بوشاسپ یا خواب و تنبلی” (و مهمتر از همه ” دروغ” را از
میان ببرد.سروش نابود کننده ی دیو آز و خشم است و به همراه مهر و رشن (دو ایزد باستانی ایرانیان)
اعمال انسان ها را سنجیده و به نیکو کاران پاداش و به بدکاران کیفر می دهد.
او فرمانروا و دهبد جهان است .
بر تمامی ارزه (کشور غربی) و سوه (کشور شرقی) فرمانروایی دارد.
او نگهبان تن در جهان است و برای نگهبانی آفریدگان،همواره بیدار و هوشیار بر گرد جهان می گردد.هفدهمین روز هر
ماه به نام ایزد سروش به عنوان پیام آور غیب و پیک ایزدی شناخته می شود(dot) ابوریحان بیرونی می نویسد:سروش
اولین کسی است که مردم را برای ستایش پروردگار به زمزمه کردن امر کرده است.در این روز دعا و عبادت
کردن و به معبد رفتن بسیار نیک است(dot) ز گیتی برآمد سراسر خروش به آذر بد این جشن روز سروش
.
فردوسی

********روز سروش است که گوید سروش باده خور و نغمه ٔ مطرب نیوش
.
مسعودسعد.

سروش و جشن سروشگان-در شاهنامه اولین موجود ماوراءالطبیعى است که دربخش اساطیرى شاهنامه، یعنى داستان کیومرث به‏صورت پرى پلنگینه‏ پوش
بر کیومرث آشکار می‏شود و او را از توطئه اهریمن و خزروان دیو آگاه می‏سازد و به نبرد با اهریمن
برمی ‏انگیزد و پس از کشته‏ شدن سیامک بازهم بر کیومرث ظهور می‏کند و او را به ترک سوک یکساله
فرا می‏خواند و به نبرد با اهریمنان و دیوان، یعنى تداوم مبارزه،دعوت می‏کند.اگرچه فردوسى در این مورد به شکل سروش
اشاره نمی‏کند، اما از سیاق سخن و گفتگوى او با کیومرث چنین بر می ‏آید که سروش در پیکر انسانى
زیبا بر وى ظاهر شده است، همچنان که بر فریدون نیز به همین صورت جلوه می ‏کند و او را
از کشتن ضحاک باز مى‏دارد، اما دقیق‏ترین تغییر چهره سروش وقتى است که به هیأت انسانى خداپرست و نیکخواه با
مویى همچون مشک که تا پایش فروهشته است و رویى همچون حور بهشتى (که یادآور پرى پلنگینه‏پوش یا زیبارویى با
جامه‏اى از پوست پلنگ در داستان کیومرث است) به نزد فریدون مى‏آید و به او افسونگرى و شناخت نیک و
بد را مى‏آموزد تا او را قادر سازد که کلید بندها را بداند و افسون‏ها را بگشاید(dot) فریدون پس از
این دیدارتن خود را پرتوان و دولت خویش را بیدار مى‏یابد(dot) سروش یک بار هم در پیکر موبدى در رؤیاى
سام آشکار مى‏شود و او را به باز آوردن زال فرامى ‏خواند و در کین ‏خواهى از کشندگان سیاوش نیز
باز در خواب بر گودرز آشکار مى‏شودو او را از جایگاه کیخسرو آگاه می ‏کند و در همین اوان بر
هوم زاهد نیز جلوه مى‏کند.در هنگامى که خسروپرویز از بهرام چوبین گریخت و به کوه پناه برد و از خداوندجهان
یارى خواست، سروش به پیکر انسانى سوار بر اسبى خنگ درحالی ‏که جامه‏اى سبز برتن داشت به نزد خسروپرویز آمد
و او را از میان دشمنان عبور داد و به وى مژده سلطنت بخشید.آخرین ظهورى که از سروش در شاهنامه
وجود دارد (اگرچه فردوسى به نام سروش در این مورد اشاراتى ندارد) در داستان اسب آبى دریاى شهد است :

زدریا برآمد یکى اسب خنگسرین گرد چون گور و کوتاه لنگدوان و چو شیر ژیان پر زخشمبلند و سیه خایه
و زاغ چشم

وقتى این اسب از دریا برمی ‏آید و بر یزدگرد گناهکار آشکار می ‏شود، شبانان از گرفتن
او در مى‏مانند، ولى یزدگرد با زین و لگام به نزد او مى‏رود و اسب به‏راحتى رام اومى‏شود و دست
و پاى می ‏جنباند و شاه بر او لگام مى‏نهد، اما همین‏که مى‏خواهد تنگ براو ببندد؛ بنابرآنچه در شاهنامه آمده
است:بغرید و یک جفته زد بر سرشبه خاک اندر آمد سر و افسرشچو او کشته شد، اسب آبى چو گردبیامد
بدان چشمه لاژوردبه آب اندرون شد تنش ناپدیدکس اندر جهان این شگفتى ندید.

حافظ ، گاهی نیز “سروش” را همان “روح القدس” می خواند:

هاتف آن روز به من مژده ی این دولت
داد که بر آن جور و جفا ، صبر و ثباتم دادند

سحرزهاتف غیبم رسید مژده
به گوش که دور شاه شجاع است ، می دلیر بنوش

هاتفی
از گوشه ی میخانه دوش گفت : ببخشند گنه ، می بنوش

چه گویمت که به میخانه دوش
مست وخرابسروش عالم غیبم ، چه مژده ها داده است

عفو الهی بکند کار خویش مژده ی رحمت
برساند سروش

بیار باده که دوشم سروش عالم غیب نوید داد که عام است فیض رحمت
او مانلی مجد

گردآوری:
اخبار مرتبط:
فیلم پرشین وی
آرون گروپ
آرون گروپس