بیرجند و گردش در جاذبه های تفریحی و تاریخی بی نظیر آن
ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم شما عزیزان را با یکی از
شهرهای تاریخی و زیبای خراسان جنوبی به نام بیرجند آشنا کنیم
این شهر تاریخی دارای جاذبه های گردشگری فراوانی بوده است ما
در ادامه با جاذبه های گردشگری بیرجند بیشتر آشنا خواهیم شد
جاذبههای گردشگری بیرجند
بیرجند شهری است با دیدنیهای فراوان مانند ارگ بهارستان، آبشار گیوک و ….
در قسمت قبل با برخی از دیدنیهای بیرجند آشنا شدید.
بیرجند دیدنیهای و آثار تاریخی فراوانی دارد و برای سفر به این شهر و بازدید از تمام جاذبههای گردشگری
آن، باید یک هفتهای را مد نظر داشته باشید.
در ادامه معرفی جاذبههای گردشگری شهر بیرجند همراه ما باشید.
ارگ بهارستان
ارگ بهارستان که در بیرجند به باغ زرشکی نیز شهرت دارد از آثار دوره افشاریه است.
این ارگ در استان خراسان جنوبی و در خیابان منتظری شهرستان بیرجند قرار دارد.
از جمله رویدادهای تاریخی این بنا پناهنده شدن لطفعلیخان زند و دیگر همراهان وی در این ارگ بوده است.
بنای تاریخی ارگ بهارستان یکی از بزرگترین و باشکوهترین باغهای ایرانی بوده که متاسفانه سالها قبل از شناسایی و ثبت
آن در فهرست آثار ملی بخش گستردهای از آن توسط نهادهای مختلف دولتی و نیمهدولتی مجزا شد و آنچه از
این باغ باشکوه باقی مانده کوشکی نیمه ویران و فضاهای مخروبه است.
ارگ بهارستان در سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۶۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آبشار گیوک
آبشار گیوک در انتهای درهای سرسبز واقع شده و در سالهای اخیر به دلیل ایجاد سد گیوک از زیبایی آن
کاسته شده است.
این محل دارای سد و آبشاری زیباست که با تابلوهایی مشخص شده است.
آبشار گیوک در نزدیکی روستای گیوک در پنج کیلومتری جاده بیرجند به کرمان واقع است.
این محل دارای سد و آبشاری زیباست که با تابلوهایی مشخص شده است.
باغات زرشک، بادام، توت، انگور و زردآلو در این مسیر خودنمایی میکنند.
بند دره از جاذبه های گردشگری بیرجند
قدمت این سد به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه میرسد.
این بند چون آب آن از دره بالا و پایین عبور میکند به این اسم مشهور گشته است.
این بند که مهمترین بند تاریخی و بزرگترین بند کوهستانی شهر بیرجند محسوب میشود، به دستور امیر شوکتالملک در سال
۱۲۹۴ قمری ساخته شده است.
بند دره در سال ۱۳۸۱ با شماره ۴۸۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
باغ امیرآباد
باغ و کوشک امیرآباد در ۵ کیلومتری غرب بیرجند واقع است و به امیرمعصومخان شیبانی تعلق داشته است.
قدمت آن به اوایل دوره قاجاریه بازمیگردد.
در ساخت این بنا، موتیفها و تزئینات سنتی ایرانی کار شده است.
هماکنون این باغ و عمارت در اختیار اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفته و بخشهایی از آن به
کتابخانه، دانشگاه، موزه، سفرهخانه و چایخانه سنتی اختصاص یافته است.
مدرسه شوکتیه
این بنا ابتدا در سال ۱۲۶۹ هجری شمسی تحت عنوان حسینیه شوکتیه توسط محمدابراهیم خان علم (شوکت الملک
دوم) ساخته شد و در ۱۲۸۲ هجری شمسی تبدیل به مدرسه گشته و پس از دارالفنون و رشدیه تبریز، آموزش
به سبک جدید را در ایران آغاز کرد.
بنای این مدرسه از اجزا و عناصر معماری ایرانی از قبیل ورودی، هشتی، دهلیزها، ایوان، حجرههای اطراف صحن، شاهنشین و
حمام تشکیل شده است.
باغ اکبریه از جاذبه های گردشگری بیرجند
باغ اکبریه بیرجند در انتهای خیابان معلم، روستای اکبریه، واقع در استان خراسان جنوبی قرار گرفته است.
این باغ در سال ۱۳۷۸ با شماره ۲۳۲۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.تاریخ احداث آن به اواخر
دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه برمیگردد.
این باغ بهعنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار میگرفت، بهطوری که در لهجه محلی به
(کلاته سرکار امیر) شهرت یافت.
هماکنون بخشهای مختلف این باغ و عمارت مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی است.
بخش احداث شده در اوایل دوره قاجار، بهعنوان کتابخانه و دانشکده هنر دانشگاه بیرجند فعال است.
عمارت کلاهفرنگی
کلاهفرنگی بیرجند یا ارگ حسامالدوله، منسوب به امیر حسن خان شیبانی، در مرکز شهر بیرجند در استان خراسان
جنوبی قرار دارد.
این بنا که امروزه با نام ارگ کلاهفرنگی شناخته میشود به نامهای دیگری هم داشت، از جمله ارگ حسامالدوله، قصر
بیبی عروس و ارگ سرکار.
این ارگ متعلق به امیر علم خزیمه بوده که ایشان آن را به فرمانداری بیرجند اهدا نمود و سازمان میراث
فرهنگی این بنا را بهعنوان یک ساختمان قدیمی به ثبت رسانده است.
این ارگ به شکل ششضلعی و در راس به شکل مخروط و به رنگ سفید است.
این اثر تاریخی که زمانی مقر حکومتی بود از یادگارهای اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار است.
بازار بیرجند از جاذبه های گردشگری بیرجند
بازار بیرجند دارای کوچههایی تنگ و در پارهای از اماکن آن معماری سنتی قدیمی است که این معماری
نشان از اصالت و قدمت دیرینه این بازار دارد.
همچنین این بازار دارای کاروانسراهای قدیمی است.
بهطوری که سابقه این کاروانسراها به بیش از ۳۰۰ سال پیش میرسد.
همجواری این بازار با مرزهای کشورهای پاکستان، افغانستان و حتی هندوستان آن دوران باعث تبدیل شدن این بازار به بازار
شاخص منطقه و شرق کشور شده است.
در آن دوران بازرگانان هندی به بیرجند میآمدند و ادویه هندی را وارد بازار بیرجند میکردند.
باغ شوکتآباد
باغ شوکتآباد در ۱۰ کیلومتری شرق بیرجند، در کنار راه بیرجند به زاهدان در روستای شوکتآباد استان خراسان
جنوبی قرار دارد.
این باغ با شماره ۲۳۶۳ در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این باغ از املاک امیر اسماعیلخان شوکتالملک بوده و بهعنوان سکونتگاهی ییلاقی استفاده میشده و به دلیل آنکه وی وارث
و فرزندی نداشت اموال او به برادرش محمدابراهیم خان رسید و بعدها توسط اسدالله علم، وزیر دربار وقف شد.
از بخشی از این باغ بهعنوان موزه تاریخ طبیعی و حیاتوحش بیرجند استفاده میشود و بخشی دیگر به رستوران سنتی
تغییر کاربری داده است.
قلعه فورک از جاذبه های گردشگری بیرجند
قلعه فورک در روستایی به همین نام در ۵ کیلومتری بخش درمیان و در شرق شهرستان بیرجند قرار
دارد.
این قلعه بعد از قلعه الموت مهمترین مقر حضور اسماعیلیان بهحساب میآمده و در این محل فداییان مطلق را تحت
تعلیم و آموزشهای مخصوص قرار میدادند.
این قلعه تاریخی از سنگ، خشت و ملات گل ساخته شده است.
همچنین بر بلندای حصار و برجها، سازههای کنگرهداری وجود دارد و منافذی (تیرکش) جهت دیدهبانی و دفاع دیده میشود.
آخرین مرحله معماری آن مربوط به دوره افشاریه است که حصار فعلی قلعه و هشت برج مدور آن یادگاری از
این دوره است.
برج چشمه مولید
برج چشمه مولید مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان بیرجند، روستای چشمه مولید واقع شده
و این اثر در ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ۴۷۹۳ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از دیگر دیدنیهای بیرجند میتوان به موارد زیر اشاره کرد: منطقه شکار ممنوع درح، منطقه حفاظت شده آرک و کرنگ،
پارک جنگلی بیرجند، روستای بویک، روستای گازار، بازارچه صنایعدستی بیرجند.
بیشتر بدانید از تاریخچه شهر بیرجند
شهر بیرجَند مرکز استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان بیرجند در شرق ایران است.
این شهر در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۵۷,۸۴۸ نفر جمعیت داشتهاست.شهر بیرجند، اولین
شهر در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان اولین
سازمان آبرسانی ایران شناخته میشود.این شهر همچنین دومین شهری در ایران است
که در سال ۱۳۰۲ و پیش از تهران، از لولهکشی آب شهری برخوردار گردید.
نام اصلی این شهر، بیرجند است که به صورتهای برجند، برجن، برکن و بیرگند نیز
در نوشته آمدهاست.پنج وجه تسمیه برای بیرجند بیان شدهاست.بیرجند یعنی نصف
شهر/نیم شهربیرجند یعنی شهر بلندبیرجند یعنی شهر چاه بیرجند یعنی شهر طوفان بیرجند یعنی برزن.
مدرسه شوکتیه این شهر، سومین مدرسه آموزش به سبک جدید، بعد از دارالفنون
و رشدیه تبریز است. به علت موقعیت سیاسی و استراتژیک شهر بیرجند، سومین
فرودگاه کشور در سال ۱۳۱۲ پس از قلعه مرغی و بوشهر، در این شهر ساخته شد
و تا پیش از جنگ جهانی دوم ، دو کنسولگری انگلستان و روسیه در بیرجند،
مشغول فعالیت بودهاند.
علاوه بر نام بیرجند که ساختار آن برگرفته از زبان پهلوی
بوده و به دوران پیش از اسلام باز میگردد، بنا به روایتی ، بیرجند، احتمالاً در اواخر
حکومت ساسانیان و توسط زرتشتیان یزدی و کرمانی به عنوان منزلگاهی در حاشیه
کویر و در مسیر عبور از کویر به سمت شمال خراسان بزرگ و ماوراءالنهر بنا شدهاست.
جاذبه های گردشگری بیرجند
اشعار حکیم نزاری، وجود محلهای در بافت قدیمی شهر، کاوشهای به عمل آمده از قلاع
دختر در “بند دره” و “قلعه دره”، و نیز کتیبه بهدست آمده از کال جنگال در روستای ریچ
از توابع خوسف، “تخته سنگ لاخ مزار” واقع در روستای کوچ ، سنگ نگاره و کتیبههای
پهلوی اشکانی در دره “استاد تنگل”، حکایت از قدمت چند هزار ساله بیرجند دارد.
همچنین علاوه بر وجود گورستانهای زرتشتیها در اغلب روستاها و نیز وجود آتشکدههای
سفلی و علیا .که دال بر قدمت تاریخی این منطقهاست، نام برخی از روستاهای اطراف
شهر بیرجند دارای ریشه پهلوی و اساطیری هستند، مانند: گیو، سهراب، ماژان، سلم آباد،
درخش، خراشاد، رودک، دستجرد، چاج، چهکند، جمشیدآباد و…
پس از اسلام قدیمی ترین اثر درون شهری بیرجند، مسجد جامع آن است که در سال
۷۵۰ هجری قمری بنا شدهاست.احتمالا یاقوت حموی اولین جغرافیدانی است که از
«پیرجند» به عنوان یکی از شهرهای منطقه قهستان یاد کردهاست. حمدالله مستوفی
«بیرجند» را از شانزده ولایت قهستان و مرکز ولایتی با توابعی چند دانسته که در آن
مقدار فراوانی زعفران, انگور, میوه و اندکی غله به دست میآمدهاست.زین العابدین
شیروانی, بیرجند را قصبهای شهر مانند از توابع خراسان و دارالملک قهستان معرفی
کرده و افزودهاست که قریب به چهار هزار خانه دارد.
آب بیرجند از کاریز تأمین میشود
و مردمش همگی شیعه اند. اعتمادالسلطنه نیز آن را از قرای قهستان دانستهاست.
برخی بیرجند را به علت کوچکی آن «برکند» ثبت کردهاند بر به معنای «نصف» و کند به معنای «شهر» در مجموع به مفهوم قصبه.
گردشگرها / بیرجند