دیدنیهای آلاشت سرزمین کهن؛ زادگاه رضاشاه پهلوی (قسمت دوم)
دیدنیهای آلاشت
دیدنیهای آلاشت ، موزه مردم شناسی شهرستان آلاشت علاوه بر اشیا موزهای موجود نشان از نوع زندگی و فرهنگ زیستی
این منطقه دارد، موقعیت ساختاری و تاریخی خود بنا نیز سندی از رجال ویا حوادث تاریخی کشورمان است که دارای
ارزش تاریخی – فرهنگی میباشد.
مردمشناسی یا انسانشناسیفرهنگی در واقع تحقیقات مردمشناسان دربارهی زندگی اقوام مختلف، شواهد جالب و قابل استنادی از زندگی
اجتماعی انسان را بدست میدهد ، روانشناسان اجتماعی و جامع شناسان از حاصل این مطالعات کمک بسیار میگیرند.
موزههای مردمشناسی از گروه موزههای تاریخ هستند که به طور مثال، به دورانی از تاریخ یک کشور و یا فرهنگ
زیستی مردم دریک منطقه میپردازد.دیدنیهای آلاشت موزههای انسان شناسی فرهنگی مستقر در مکانهای مختلف از جاذبهی بسیاری برخوردارند، باعث شناخت
اقوام مختلف از بخشی از محیط زیست انسانی خود شده ، احترام به آن و پایداری فرهنگها و سنتها و
زنده نگه داشتن آنها میشود.
بسترهای فرهنگی و طبیعی بسیار کمک کننده هستند تا یک موزه از موقعیت بهتری برخوردار باشد ، یکی از موزههای
مردم شناسی فرهنگی در ایران موزه مردم شناسی آلاشت است.
پیشینه و تاریخچه موزه مردم شناسی آلاشت (خانهی زادگاه رضاشاه)
این خانه متعلق به پدربزرگ رضاشاه، معروف به مرادعلیخان (کشته شده در جنگ هرات در سال ۱۸۵۶ میلادی) ،
بوده که بعدها این عمارت در اختیار مصطفیخان برادر عباسعلیخان پدر رضاشاه قرار میگیرد.
طبقه دوم ساختمان موزه مردم شناسی آلاشت در سال ۱۳۳۶ هجری خورشیدی بر اثر زلزله تخریب شده و در سال
۱۳۴۸ خورشیدی، وزارت فرهنگ و هنر به دستور وزارت دربار خانه پدری رضاشاه را خریداری کرده و در همان سال،
هم محله قدیمی روستای آلاشت (که بعدها شهر شد) به عنوان تنها بافت تاریخی استان، با شماره ۸۶۷ ثبت ملی
میشود.
دیدنیهای آلاشت از سال۱۳۴۹ تاسال ۱۳۵۳، طبقه دوم موزه مردم شناسی آلاشت را بر اساس بافت قدیمی بازسازی کرده، البته
در بافت آن تغییری ایجاد نشد ودر (سال۱۳۵۳ خورشیدی) خانهی زادگاه رضاخان، به عنوان یک ساختمان فرهنگی و با عنوان
موزهی رضاشاه پهلوی احیا و تا سال ۱۳۵۸ فعال بوده است.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی یک سال به عنوان دبیرستان استفاده میشود ، در این سال بدترین تخریبها در
موزه مردم شناسی آلاشت اتفاق میافتد.
عکسی قدیمی از موزه مردم شناسی آلاشت (خانه مصطفی خان)
در سال ۱۳۵۹ ساختمان به وزارت آموزش و پرورش سپرده میشود.
پس از آن به کتابخانه عمومی آلاشت تبدیل میشود.
در سال ۱۳۸۲ خورشیدی شهردار وقت طرحی میدهد که با کمک رئیس سازمان میراث فرهنگی، این ساختمان برای موزه مجددا
آماده شود که متاسفانه این تلاشها به جایی نمیرسد تا اینکه در سال ۱۳۸۷ با کمک شهرداری و اهالی، ساختمان
به عنوان نمایشگاه مردم شناسی کار خود را آغاز میکند و بعد از سفر رییس جمهوری وقت ، به عنوان
یکی از مصوبههای دولت نهم در تجهیز موزه مردمشناسی آلاشت، اقداماتی صورت گرفت و در سال ۱۳۸۸ به عنوان «موزه
مردم شناسی شهر آلاشت» رسماً افتتاح میشود.
مشخصات و معماری موزه مردم شناسی آلاشت
این عمارت در دو طبقه در زمین به ابعاد ۱۸ در ۱۸ متر بنا شده است، این عمارت
با خرپای چوبی و سقفی از چوب بنا شده بود.
که بعدها سقف شیروانی شد و با توجه به معماری مناطق شمالی ، با تزئیناتی از شیرسرهای چوبی
در زیر شیروانی و سقف چوبی بی نظیر با تزئینات کار شده در برخی از بخشهای ایوان چشم نواز است.
وجود دو ایوان که در دو طبقه وجود دارد زیبایی دو چندان به این بنا بخشیده است.
دیدنیهای آلاشت
یک درخت گلابی وحشی در مرکز حیاط خود نمایی میکند ، پس از ورود به عمارت اتاق شماره
یک موزه در دست راست و اتاق دفتر موزه در سمت چپ واقع شده، برای بازدید بهتر است .
دیدنیهای آلاشت
دیدنیهای آلاشت
از پله های بعد از دفتر به سمت بالا مسیر را ادامه دهید و پس از
بازدید اتاقهای طبقه اول را بازدید کنید، از پلههای طبقه اول که وارد حیاط شوید ، اتاقی در سمت چپ
قرار دارد که مطبخ و انبار خانه بوده و در گوشه ضلع جنوب غربی بنا سرویس بهداشتی قرار دارد.
راهرو طبقه اول موزه مردم شناسی شهر آلاشت
شما می توانید ضمن بازدید از داخل خانهای قدیمی و سنتی، با ابزارهای زندگی سنتی اهالی قدیمی این
روستا هم از نزدیک آشنا شوید و می توانید انواع ابزارهای ریسندگی، ظرفهای فلزی و چوبی، چراغ های نفتی و
گردسوز، داس و تبر و ترازو و چرتکه و سایر ابزار زندگی مردمان مازندران را از نزدیک مشاهده کنید.
این موزه نوروز سال ۱۳۸۸ با هدف معرفی مردم شناسی و شیوههای زندگی مردم منطقه آلاشت و سوادکوه
راه اندازی شد، بخشی از اشیاء موزه را اهالی به موزه اهدا کردهاند و بخشی را نیز سازمان میراث فرهنگی
از تهران و استانهای دیگر آورده است.
آقای رستمیان ، مدیر موزه اظهار داشت: که ما با داشتههای تاریخی و طبیعی آلاشت ایجاد جذابیت میکنیم و در
عمل برای موزه تبلیغ میکنیم.
داشتههای این منطقه هنوز برای خیلی از مردم شناخته شده نیست، وقتی گردشگران به آلاشت میآیند در کنار عبور از
کوچه پس کوچههای زیبا، طبیعت بکر، گلهای وحشی، دره پر از ابر، رصدخانه ستاره شناسی آماتوری ایران و حیات وحش حفاظت شده که میتواند درختان سیاه ریشه مانند گردو، فندق و گیلاس را در خود پرورش دهد.
خانههای خشتی با سقف چوبی، موزه هم بسیار قابل بازدید است.
یکی از منبرهای چوبی موزه که در حسینه های آلاشت قرار داشته
در این موزه دو اثر شدیدا مورد توجه مردم است؛ یکی گهوارهای قدیمی و دیگری چکمهای نظامی، عوام بر این
تصورند که گهواره ، گهوارهی رضاشاه است و چکمه هم متعلق به ایشان ، در حالی که گهواره اهدایی یکی
از اهالی به موزه است و چکه هم متعلق به پسرعموی رضا شاه سرتیپ همتالله پهلوان.
در سال گذشته بالغ بر ۳۵ هزار نفر از موزه مردم شناسی آلاشت بازدید داشتهاند، اشیاء داخل موزه
مربوط به گذشته اهالی همین منطقه است.دیدنیهای آلاشت این اشیا از دوبخش تشکیل شده است، یکی مربوط به زندگی روزمره
مردمان این سرزمین که نشانی از فرهنگ زیستی آنان داشته و دیگری صنایع دستی.
از اشیاء داخل موزه میتوان به منبرهای چوبی حسینههای آلاشت و چکمههای نظامی سرتیپ همت الله پهلوان ، سماور قدیمی،
چراغ نفتی، کتری مسی، پارچ چوبی، آفتابه لگن قدیمی و دیگر اشیای چوبی موزه اشاره کرد.
قدیمی ترین شئی موزه نردبانی است قدیمی به نام «کاتی» به معنای بخش بخش که نوعی نردبان است،
۳۵۰ سال قدمت دارد و از چوب درخت گلابی وحشی ساخته شده است.
کاتی یا نردبان چوبی منطقه از چوب درخت گلابی
در این موزه اشیا بیش از همه چوبی هستند این امر برمیگردد به این موضوع که در این منطقه جنگل
راش به وفور وجود دارد، در ساخت ادوات مورد نیاز از چوب استفاده کردهاند.
در این موزه مشکی چوبی که در زبان محلی به آن (تُلُم) میگویند، قابل بازدید است تلم وسیله ای است
که تنه درختی را خالی کردهاند و برای گرفتن چربی شیر از آن به عنوان «مشک» بهره می برند.
جوله نیز پارچی چوبی است که در اندازه های مختلف در این موزه قابل رویت است.دیدنیهای آلاشت متاسفانه این اثر
که به نام “محوطه قدیمی آلاشت ثبت ملی شده و تنها و اولین اثر بافت استان مازندران میباشد، در حال
تخریب است ! صنایع دستی آلاشت و دست بافته های بانوان آلاشتی که شامل انواع جاجیم ،جوراب میباشد،شهرت جهانی دارد.
گردشگرها