گردش در پارک کوهستانی صفه اصفهان ؛ بام اصفهان، مقصدی برای همه فصول

کوه صفه، با ارتفاع تقریبی ۲۳۰۰ متر، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شهر اصفهان و یکی از بلندترین ارتفاعات این شهر است. این کوه که در جنوب غربی اصفهان واقع شده، از گذشته‌های دور همواره مورد توجه مردم بوده و به عنوان یک مکان تفریحی، ورزشی و زیارتی شناخته می‌شده است. جاذبه های دیدنی پارک کوهستانی صفه اصفهان را در پرشین وی ببینید.

 پارک کوهستانی صفه اصفهان

این بوستان باصفا از شمال به جاده کمربندی می‌رسد و از غرب نیز به کوه‌های تخت رستم و دره خان ختم می‌شود. قسمت شرقی به شهرک‌ها و مجتمع‌های مسکونی و قسمت جنوبی نیز به خط آهن و اراضی محدود می‌شود.

پارک صفه امکانات سرگرم‌کننده بسیاری دارد، همین امر باعث شده تا به پاتوق عالی برای تفریح تبدیل شود. اگر به بازی‌های هیجانی علاقه‌مندید تله‌کابین و شهربازی این پارک منتظر شماست. اگر عاشق ورزش و کوهنوردی هستید جاده منحصربه‌فرد این پارک را برای کوهنوردی انتخاب کنید. شاید هم بخواهید در باغ‌وحش بخش غربی پارک از حیواناتی همچون شتر، پرندگان، گراز و قوچ‌های کوهی دیدن کنید.

کوه صفه دارای دو قله شمالی و جنوبی است. قله جنوبی ارتفاع بیشتری از قله شمالی دارد؛ با این‌ وجود قله شمالی چشم‌انداز بهتری از شهر اصفهان را به نمایش می‌گذارد. دورنمای این کوه عظیم از بسیاری از نقاط شهر اصفهان، قابل‌مشاهده است. با استفاده از تله‌کابین یا مسیرهای کوهنوردی می‌توانید خود را را به بام اصفهان برسانید. در ارتفاعات کوه، تپه‌های هزار دره با خاک سرخ‌رنگ و همچنین شاه کوه و دلیجان اصفهان قابل‌مشاهده است. پس از صعود به قله، قلعه تاریخی مستحکمی را مشاهده می‌کنید که نشان می‌دهد کوه صفه از دیرباز پایگاه و پناهگاهی برای مردم شهر بوده است.

جاهای دیدنی کوه صفه

کوه صفه جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری دارد که در میان آن‌ها می‌توان از قلعه تاریخی شاه دژ، چشمه‌های جوشان، غارها، پل رنگین‌کمان و آبشار مصنوعی نام برد.

جاهای دیدنی کوه صفه

قلعه شاه دژ

«قلعه شاه دژ» یا «قلعه دیو» در بلندای کوه صفه و در قسمت شمال غربی آن قرار دارد. نام قلعه دیو در افسانه‌های ایران باستان بارها تکرار شده است. کارشناسان باستان‌شناسی قلعه کوه صفه را همان بقایای قلعه دیو می‌دانند. این قلعه عظیم و مستحکم با ساختار صخره‌ای، به‌منظور جلوگیری از نفوذ دشمن ساخته شده است. بخش‌هایی از آن در محاصره دیوارهای طبیعی کوه قرار دارد و نفوذ به آن بسیار مشکل است.

طبق منابع تاریخی مکتوب، قلعه شاه دژ در زمان ملکشاه سلجوقی احداث شده است؛ اما کاوش‌های باستان‌شناسی و آثار به‌دست‌آمده، شاه دژ را به‌عنوان یک قلعه ساسانی معرفی می‌کند؛ این احتمال وجود دارد که این قلعه در زمان ساسانی ساخته و در زمان سلجوقیان بازسازی شده باشد. قلعه شاه دژ یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم اصفهان به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه شاه دژ مساحتی در حدود ۱۵ هکتار دارد و شامل ارگ مرکزی، ۲۰ برج نگهبانی، ۶ دروازه، انبار اسلحه‌ و انبار آذوقه می‌شود. این قلعه سنگی به‌منظور حفاظت از ارگ مرکزی به‌صورت لایه لایه ساخته شده است؛ این لایه‌ها از بیرون به داخل شامل دیوار بزرگ دفاعی، برج‌های دیده‌بانی و دو لایه برج و بارو می‌شود. از مصالح به‌کاررفته در ساخت قلعه می‌توان از سنگ لاشه، ملاط خاک و گچ و سنگ‌های تراش‌خورده نام برد.

در اطراف قلعه شاه دژ حفره‌هایی سنگی به چشم می‌خورد که یادآور استخوان‎‌دان‌های زرتشتی است که در بسیاری از نواحی باستانی ایران دیده می‌شود. تاسیسات آبی باقی‌مانده در اطراف قلعه نشان از مهندسی دقیق آن دوره دارد. در آن زمان برای ذخیره آب باران از آبگیر، بند، حوض‌ها و حوضچه‌ها استفاده می‌شد و تنبوشه‌ها (لوله‌های سفالی) در هدایت آب به بخش‌های مختلف قلعه به کار می‌رفت.

ساده‌ترین راه برای دسترسی به قلعه، استفاده از تله‌کابین است. ایستگاه پایانی تله کابین، قلعه شاه دژ است. اگر به کوهنوردی و پیاده‌روی علاقه دارید، می‌توانید از مسیر مارپیچ‌شکل ایجادشده در دامنه شرقی کوه استفاده کنید. این مسیر را ادامه دهید تا به چشمه گل زرد برسید؛ حال کوه را دور بزنید. کمی جلوتر قلعه شاه دژ را در جبهه غربی کوه مشاهده می‌کنید.

گردش به پارک کوهستانی صفه اصفهان

گردنه باد

در جنوب کوه صفه، دره‌ای به نام «گردنه باد» وجود دارد. ارتفاعات کوه صفه و کوه دیگری مشرف به سپاهان شهر، شمال و جنوب این دره را احاطه کرده است. از آنجا که بادهای اصفهان در جهت شرقی – غربی می‌وزد، جریان باد در دره متمرکز می‌شود و در تمام فصول سال به‌ویژه در پاییز و بهار شدت وزش باد کاملا محسوس است. در گردنه باد، توربین‌هایی به‌منظور تامین انرژی با استفاده از نیروی باد قرار داده شده است.

چشمه‌های کوه

برخلاف آب‌وهوای گرم و خشک شهر اصفهان، کوه صفه دارای آب‌وهوای خوب و پوشش گیاهی مناسبی است؛ از علل مهم آن می‌توان به وجود چشمه‌های متعددی اشاره کرد که در نقاط مختلف از دل کوه جوشیده است.

از چشمه‌های مهم کوه صفه می‌توان از موارد زیر نام برد:

چشمه پاچنار

چشمه پاچنار در ارتفاع ۱,۸۵۰ متری کوه صفه قرار دارد. وجود این چشمه، سرسبزی و نشاط را برای این ناحیه به ارمغان آورده است؛ ازاین‌رو گذشتگان نام پاچنار به‌معنای «مکانی با درختان سرسبز» را برای آن برگزیده‌اند.

چشمه خاچیک یا چشمه درویش

چشمه خاچیک، خاجیک یا چشمه درویش در ارتفاع تقریبی ۱,۹۰۰ متری کوه صفه و در فاصله ۱۰۰ متری شرق چشمه پاچنار قرار دارد. در محل جوشش این چشمه، حوضچه‌ای طبیعی و مسقف، در شکم یک حفره سنگی بزرگ جای گرفته و با سبزه احاطه شده است.

محیط پیرامون چشمه خاچیک، تفرجگاه و استراحتگاهی برای گردشگران به شمار می‌رود. نام‌گذاری این چشمه داستان جالبی دارد. گفته می‌شود در گذشته، درویشی ارمنی به نام خاچیک، در این محل دکه فروش خوراکی داشت و نام او بر این چشمه باقی ماند. در سال‌های اخیر در کنار چشمه خاچیک، پناهگاهی برای کوهنوردان احداث شده است.

سفرنامه «تاورنیه»، اثر «ژان باپتیست تاورنیه» (Jean-Baptiste Tavernier)، جهانگرد فرانسوی، قدیمی‌ترین منبعی است که در آن از چشمه خاچیک نام برده شده است. تاورنیه جهانگرد و بازرگان فرانسوی است که در عصر صفوی بارها به ایران و مشرق زمین سفر کرد. تاورنیه در سفرنامه خود این طور می‌نویسد:

در طرف شرق، یک غار در سنگ دیده می‌شود که دست طبیعت و صنعت هر دو در ایجاد آن شرکت داشته‌اند. یک چشمه آب بسیار خوب از آن بیرون می‌آید و پیرمردی هم در آنجا منزل دارد.

چشمه چاه درویش یا چشمه گچی

چشمه چاه درویش یا چشمه گچی در ارتفاع ۱,۸۰۰ متری و در فاصله حدود ۷۰۰ متری از چشمه درویش قرار گرفته است. زمانی که چشمه‌ پاچنار و چشمه درویش کم‌آب باشند، در این چشمه آب وجود دارد؛ از این‌رو به چاه درویش معروف است. چشمه درویش مسیر ناهمواری دارد و کوهنوردان به‌دلیل ساختار آهکی چشمه، آن را به نام چشمه گچی می‌شناسند.

چشمه گل زرد

چشمه گل زرد یکی از مشهورترین چشمه‌های کوه صفه است که در فاصله ۲۰۰ متری چشمه درویش و بعد از یک مسیر صعب‌العبور قرار دارد. اغلب کوهنوردان حرفه‌ای در مسیر صعود به قله در کنار این چشمه زیبا استراحت می‌کنند.

چشمه نقط

چشمه نقط در غرب چشمه درویش قرار دارد و در واقع سنگ‌آبی است که آب قطره‌قطره از بالای کوه در آن می‌ریزد.

غار های کوه صفه

کوه صفه بیش از ۱۴ غار کوچک و بزرگ را در خود جای داده است که برای بازدید از آن‌ها باید وسایل غارنوردی به‌همراه داشته باشید. بازدید از برخی از غارها مسلتزم مهارت غارنوردی و کوهنوردی است.

از میان غارهای کوه صفه می‌توان از این موارد نام برد:

غار کسری: واقع در گردنه باد در کنار دستگاه توربین بادی

غار بیدستون یا غار انجیری (انجیلی): واقع در جبهه غربی کوه صفه

غار هفت چشمه: واقع در جبهه جنوبی کوه صفه و در کنار مجموعه‌ای از چند چشمه

غار قنبر: دارای بزرگ‌ترین دهانه در میان غارهای کوه صفه، واقع در جبهه شرقی کوه و بالاتر از چشمه خاچیک

غار کفتار: واقع در دره دوزخ

غار دستکند چکاد: ‌کنده‌شده توسط گروهی به نام چکاد

غار گنگ آباد

غار سیمرغ: واقع در ارتفاع ۲,۰۰۰ متری از سطح دریا، کشف‌ در سال ۱۳۹۱ خورشیدی، توسط تیم غارشناسی اصفهان

طرح یادمان شهدای گمنام در کوه صفه اصفهان با تصویب شورای شهر توسط شهرداری اصفهان با صرف اعتباری بالغ بر سیصدمیلیون تومان به اجرا درآمده و فضایی بسیار دیدنی، معنوی و با صفا را در دل پارک کوهستانی صفه اصفهان به نمایش درآورده است.

طرح یادمان شهدای گمنام

پل رنگین‌کمان

«پل رنگین‌کمان» از جاهای دیدنی کوه صفه است. برای دیدن این پل سنگی با گذر از پیچ‌وخم کوه، خود را به جبهه غربی در پشت کوه برسانید. هنگام عبور از روی پل، چشم‌انداز زیبای شهر شما را خیره می‌کند.

آبشار مصنوعی

برای زیباسازی‌ بیشتر فضای پارک صفه، یک آبشار مصنوعی در دل کوه تعبیه شده است. آب این آبشار پس از طی مسافتی در حدود ۱۰۰ متر، در حوضچه‌ای جمع‌آوری می‌شود و برای آبیاری فضای پارک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفریحات پارک کوهستانی صفه اصفهان

در کوه صفه امکانات تفریحی متنوع و هیجان‌انگیزی برای گردشگران احداث شده است که از میان آن‌ها می‌توان به تله‌کابین، شهربازی، باغ وحش، زیپ‌لاین، پل معلق، سالن بولینگ و سالن بیلیارد اشاره کرد

تله کابین کوه صفه

«تله‌کابین» یکی از تفریحات پرطرفدار کوه صفه به شمار می‌رود و دارای دو خط است. خط اول از پارکینگ تله‌کابین در دامنه کوه آغاز می‌شود و مسافران را تا ایستگاه گردنه باد بالا می‌برد. طول این مسیر حدود ۱,۸۵۰ متر است. طی مسیر می‌توانید از طبیعت زیبای کوهستان لذت ببرید. زمانی که به ایستگاه گردنه باد می‌رسید، دمای هوا کاهش می‌یابد و خنک‌تر می‌شود؛ از این‌رو تله‌کابین صفه در فصل تابستان بسیار پرطرفدار است.

خط دوم تله‌کابین، حدود ۷۰۰ متر طول دارد، از ایستگاه گردنه باد آغاز می‌شود و تا قله کوه ادامه دارد. در ایستگاه پایانی می‌توانید از قلعه تاریخی شاه دژ بازدید کنید. این تله‌کابین در زمان وزش بادهای شدید، فعالیت ندارد.

در دامنه کوه صفه و در نزدیکی ایستگاه پایین تله‌کابین، یکی از شهربازی های اصفهان با ابعادی کوچک قرار دارد که با وسایل هیجان‌انگیز و متنوع، فضای مناسبی برای سرگرمی کودکان و بزرگسالان ایجاد کرده است. از وسایل تفریحی این شهربازی می‌توان از استخر توپ، هلی‌کوپتر، ترامپولین، سفینه کودک، قطار کودک، سرسره بادی، ماشین برقی، سالتو، فریزبی، رنجر، کشتی بزرگ، مری‌گراند ۶ نفره و کشتی ۱۲ نفره نام برد.

شهربازی کوه صفه از بهترین مکان های تفریحی برای کودکان در اصفهان به شمار می‌رود؛ پس اگر همراه کودکان به اصفهان سفر کرده‌اید، حتما به این شهربازی بروید.

باغ وحش کوه صفه

«باغ وحش کوه صفه» با مساحتی در حدود پنج هکتار (۵۰,۰۰۰ متر مربع)، در قسمت غربی پارک کوهستانی صفه ایجاد شده است. در این باغ وحش، تعداد محدودی از حیوانات گوشت‌خوار و علف‌خوار زندگی می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به میمون، شیر، گراز، قوچ کوهی، میش، کل، بز، خرگوش، سگ و شتر اشاره کرد.

تفریحات هیجان‌انگیز در پارک کوهستانی صفه

در گوشه‌ای از باغ وحش صفه، حوضچه‌ای وجود دارد که پرندگانی مانند اردک، غاز، قو و مرغابی در آن نگهداری می‌شود. گردش در باغ وحش صفه و تماشای حیوانات، برای کودکان بسیار جذاب است و آن‌ها را سر شوق می‌آورد.

در خرداد سال ۱۴۰۰ خورشیدی، به‌علت وضعیت بد حیوانات و پویش مردمی، بازدید عمومی این باغ وحش ممنوع شد و کاربری آن به نقاهتگاه حیوانات بی‌سرپناه و زخمی تغییر یافت؛ اما این اتفاق کمتر از دو سال دوام داشت و در اسفند ۱۴۰۱، با تغییر تابلوی «باغ وحش صفه» به «پارک آموزشی حیات وحش»، این مکان مجددا برای بازدید عموم بازگشایی شد.

«زیپ‌لاین کوه صفه» به‌عنوان اولین زیپ‌لاین دو نفره، از تفریحات هیجانی (فراورزش) کوه صفه است که در گردنه باد و در مجاورت ایستگاه دوم تله‌کابین قرار دارد.

زیپ‌لاین کوه صفه با طول مسیر ۱۶۵ متر، در ارتفاع ۶۰ متری از سطح زمین واقع شده است. استفاده از این تفریح هیجان‎‌انگیز، شرایط و محدودیت‌هایی دارد که از آن‌ها می‌توان به شرایط وزن کمتر از ۹۰ کیلوگرم و محدودیت سنی بین ۱۴ تا ۴۵ سال نام برد. استفاده از زیپ‌لاین صفه برای بیماران قلبی و بانوان باردار ممنوع است.

پل معلق کوه صفه

«پل معلق کوه صفه» طولی برابر ۱۱۰ متر دارد و ارتفاع آن از سطح زمین به ۴۵ متر می‌رسد. این پل در گردنه باد و مجاورت ایستگاه دوم تله‌کابین، در خطی موازی با زیپ‌لاین کوه صفه قرار دارد و گذر هم‌زمان ۱۰ نفر روی آن، امکان‌پذیر است.

پل معلق کوه صفه یکی از ترسناک‌ترین پل‌های معلق ایران است. بیشتر پل‌های معلق بر فراز رودخانه‌ها و جنگل‌های سرسبز ساخته می‌شود؛ اما هنگام عبور از پل معلق کوه صفه، تنها سنگ‌ها و صخره‌ها را زیر پای خود مشاهده می‌کنید. اگر به تجربه‌های هیجان‌انگیز و ترسناک علاقه دارید، این پل گزینه مناسبی برای شما خواهد بود.

«سالن بولینگ» مجموعه تفریحی صفه با مساحت حدود ۱,۰۰۰ متر مربع، دارای ۱۰ لاین مجهز به امکانات پیشرفته و استاندارد است. این سالن در طبقه زیرین ایستگاه تله‌کابین قرار دارد.

سالن بیلیارد کوه صفه

بیلیارد از بازی‌های جذاب و سرگرم‌کننده‌ای است که طرفداران بسیاری دارد. برخی‌ها آن را برای سرگرمی و گذران وقت و برخی دیگر به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌دهند. «سالن بیلیارد صفه» در مجاورت سالن بولینگ، سه میز «ایت بال» و یک میز اسنوکر در اختیار علاقه‌مندان به این بازی قرار می‌دهد.