دیروزتان را امروز در « ایذه» ببینید

ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم برای شما عزیزان
به معرفی مکان های تاریخی ایذه بپردازیم تا انتهای این مطلب همراه
ما باشید ایذه یکی از شهر های زیبا و بسیار تاریخی در استان خوزستان است
که دارای مکان های بسیار خاص و زیبا است

مکان های تاریخی ایذه

برای بسیاری از گردشگرانی که علاقه‌مند به بازدید از مکان‌های تاریخی و محوطه‌های باستانی کشور هستند، شاید بارها این سوال
پیش آمده باشد که تاریخ و قدمت زندگی متمدن در این سرزمین به چه زمانی بازمی‌گردد؟ مسلما نمی‌توان عدد و
تاریخ دقیقی را در پاسخ به این پرسش عنوان کرد، اما آثار برجای مانده و شواهد باستانی نشان می‌دهد زمان
زندگی مردمانی که از نظر صنعت، هنر و فرهنگ به مراحل بالایی از پیشرفت دست یافته بودند، چه در شرق
و چه در غرب ایران، به بیش از ۶ هزار سال می‌رسد.

یکی از مناطقی که می‌توان رد پای این تاریخ را در آن دنبال کرد، شهر باستانی ایذه در استان خوزستان
است که با داشتن سنگ‌نگاره‌های فراوان به شهر نگارکنده‌های سنگی و صخره‌ای ایران شهرت یافته است.
ایذه در شمال شرقی استان خوزستان و ۲۰۵ کیلومتری شهر اهواز قرار گرفته، اما از آنجا که منطقه‌ای کوهستانی است
آب و هوایی مطلوب دارد و به همین علت در دوره‌های مختلف تاریخی همواره مورد توجه بوده است.

همه می‌دانیم که نخستین زندگی‌های متمدن بشری در کنار رودها شکل گرفته‌اند، (مثل تمدن بین‌النهرین در میان رودهای دجله و
فرات یا تمدن بزرگ مصر در کنار رود نیل) در جنوب غربی ایران نیز وجود رودهای پرآبی چون کارون و
دز مهم‌ترین دلیل شکل‌گیری زندگی در نزدیکی آن و در شهر باستانی ایذه است.

مکان های تاریخی ایذه

آشنایی با مکان های تاریخی ایذه

نام ایذه در روزگار عیلامیان «آیاپیر»، در زمان هخامنشیان «آنزان» (انشان)، در دوره اشکانیان «الیمایی» و در دوره ساسانی «ایذه»
بود که با ورود اعراب به صورت «ایذج» درآمد، در زمان اتابکان به آن «مالمیر» یا «مالامیر» گفتند و از
دهه ۱۳۳۰ بار دیگر نام ایذه را برای آن در نظر گرفتند.
جالب آن است که در این منطقه از تمام دوره‌های یاد شده آثار ارزشمندی وجود دارد که برای علاقه‌مندان به
مقوله‌های فرهنگ، تاریخ و باستان‌شناسی بسیار شگفت‌انگیز است و البته صحبت از همه آن‌ها در اینجا امکان‌پذیر نیست.
برای معرفی این آثار بهتر است ابتدا به سنگ‌نگاره‌های بر جای مانده از دوره عیلامی‌ها اشاره کنیم.

آیاپیر

بزرگ‌ترین کتیبه خط میخی

اشکفت سلمان، در اصل نام تنگه‌ای در کوه الهک واقع در شمال غربی ایذه
است که ۴ نقش برجسته از دوره عیلامیان را در خود جای داده است.
اشکفت سلمان در زمان عیلامی‌ها و حتی تا هزاره‌های بعد از آن نیز مکان مقدس و نیایشگاه بوده است.
برای همین به آن نیایشگاه «تاریشا» هم گفته می‌شود که برگرفته از نام یکی از ایزدبانوهای عیلامی است.
از میان ۴ سنگ‌نگاره این منطقه دوتای آن‌ها درون غار و دوتای دیگر بیرون از غار اشکفت شکل گرفته‌اند و
همه آن‌ها متعلق به یکی از شاهان محلی عیلام به نام «هانی» (۲۷۰۰ پیش از میلاد) است.

بزرگ‌ترین کتیبه خط میخی

نگاره‌های اشکفت سلمان از چند جهت دارای اهمیت هستند: یکی آن که بزرگ‌ترین کتیبه به خط میخی عیلامی
در آنجا نوشته شده است.
دیگر آن که برای نخستین بار تصویر یک زن دوشادوش نقش یک مرد در مراسم آیینی دیده می‌شود .

در این تصاویر شاه همراه با همسر و فرزند کوچکش در حال انجام مراسم دینی و ادای احترام به خدایشان
دیده می‌شوند، اما متاسفانه به دلیل فرسایش حاصل از عوامل طبیعی و انسانی و عدم محافظت صحیح، تشخیص بخش‌های زیادی
از این سنگ‌نگاره‌ها دشوار است.
با توجه به نوشته‌های میخی اطراف تصاویر چنین برمی‌آید که هانی (شاه محلی عیلام) خواسته تصاویر خود و خانواده‌اش بر
کوه مقدس، نقش شوند تا الهه تاریشا از آنان محافظت کند.

همچنین در بخش‌هایی از این کتیبه به اعمال دینی و قربانی‌هایی که برای خدایان کرده اشاره می‌کند و از
آنان می‌خواهد که خانواده و سرزمین او را در پناه خود نگه داشته و کسانی را که در آینده به
این نگاره‌ها آسیب بزنند یا اشیای ارزشمندی را که گویا در آن نیایشگاه قرار داده بوده، به سرقت ببرند، نابود
کرده و به نفرین و نیستی دچار کنند.
(ای کاش آنان که به عمد این نگاره‌ها را تخریب می‌کردند خواندن خط میخی عیلامی را بلد بودند!)با همه
آسیب‌هایی که به آثار این منطقه وارد شده است، بازهم می‌توان شکوه آیاپیر را بر سینه کوه احساس کرد و
به آن تمدن چند هزار ساله بالید.

گسترده‌ترین سنگ‌نگاره‌های صخره‌ای

محوطه باستانی دیگری که در این منطقه وجود دارد و بسیار مورد توجه گردشگران آثار باستانی قرار می‌گیرد، جایی است
به نام کول فرخ یا «کول فره» که در ۷ کیلومتری جنوب شرقی ایذه قرار دارد و گسترده‌ترین سنگ‌نگاره‌های صخره‌ای
ایران را در خود جای داده است.

کول فرخ نیز مانند اشکفت‌سلمان جایی است با مناسبات مذهبی عیلامیان با ۶ نقش‌برجسته که بیشتر آن‌ها انجام امور و
آیین‌های مذهبی را نشان می‌دهند.
یکی از این نگاره‌ها روی یک سنگ بزرگ چهارگوش نقش شده که بلندی آن نزدیک به ۳ متر است و
هر ۴ضلع آن دارای تصاویری است که اجرای مراسم آیینی و قربانی کردن را نشان می‌دهد.
در مجموع تعداد آدم‌هایی که در این نگاره تصویر شده‌اند حدود ۴۰۰ نفر است.
در بخشی از این سنگ‌نگاره مجسمه یکی از خدایان عیلامی بر دوش ۴مرد حمل می‌شود و شاه با عده زیادی
از همراهان آن‌ها را دنبال می‌کنند.

مکان های تاریخی ایذه

مجسمه این خدای عیلامی ایستاده روی تخته سنگی است و در حالی که لباس بلندی به تن دارد، دست‌هایش
را به کمر زده و بسیار مصمم بر دوش مردان به سمت قربانگاه پیش می‌رود.
هنرمندان عیلامی صحنه قربانگاه را بر ضلع شرقی این سنگ بزرگ ترسیم کرده‌اند به این صورت که در آن ۳
گاو بزرگ و تعداد زیادی غزال در حال حرکت هستند.
در این تصویر ۷ مرد عریان نیز دیده می‌شود که در ابعاد کوچک‌تری نسبت به بقیه نقش شده‌اند و نشان
می‌دهد این افراد اسیران جنگی هستند.
این سنگ‌نگاره از آثار بسیار مهم باستانی استان خوزستان به شمار می‌رود.

مکان های تاریخی ایذه کدامند؟

یکی دیگر از آثار ارزشمندی که نشان می‌دهد کول فرخ محلی برای انجام آیین‌های مذهبی بوده، نقش برجسته دیگری
است که در دامنه کوه و در ارتفاع ۶ متری از سطح زمین قرار گرفته است.
در این تصویر نیز شاه هانی در حال قربانی کردن نشان داده می‌شود.
او کلاه گردی به سر دارد و وزیرش همراه با مرد دیگری او را مشایعت می‌کنند.

جلوی شاه ۳ نوازنده دیده می‌شود که ۲ نفرشان سازی شبیه به چنگ و یکی سازی شبیه به دف در
دست دارند.
حضور ۳ مرد دیگر که لباس مردان دینی را پوشیده‌اند و ۳ قوچ که سر آن‌ها بریده شده در کنار
حیواناتی چون بز کوهی و گاو نر، هنوز قابل تشخیص است.
این نگاره دارای کتیبه‌ای به خط میخی عیلامی است که شاه در آن ضمن معرفی خود، می‌گوید دلیل آن که
تصویر خود را بر این سنگ‌ها بر جای گذاشته آن است که می‌خواهد خدایان حمایتشان را بر او ارزانی دارند.

در میان نقش برجسته‌های کول فرخ که از نظر محتوا و تصویر شباهت زیادی به هم دارند، نقشی دیده می‌شود
که بسیار شبیه نقوش حجاری شده در تخت جمشید است و چون پیش از نقوش تخت جمشید به وجود آمده،
آن را مادر نقوش زیبای درگاه‌های کاخ صد ستون و پلکان آپادانا می‌دانند.

بیشتر بدانید از ایذه

ایذه از شهرهای خوزستان در قسمت جنوب غربی ایران است. ایذه، شهری است
که بخش بزرگی از تاریخ ایران را در خود نهفته دارد. وجود سنگ‌نبشته‌های دوره عیلام
در این شهر نشان‌دهنده باستانی بودن شهر است. ایذه از لحاظ آب و هوا منطقه‌ای
گرمسیری محسوب می‌شود، به همین دلیل معمولا به عنوان مرکز نشین و پایتخت زمستانی بختیاری‌ها انتخاب می‌شد و یکی از مراکز زمستانی عشایر بود.

مکان زیبای ایذه

شهرستان ایذه با مساحت ۴۰۳۵ کیلومترمربع در شمال شرقی استان خوزستان
قرار گرفته است. این شهرستان از شمال به استان چهارمحال و‌ بختیاری و از شمال
غرب به شهرستان مسجد سلیمان محدود است. جمعیت شهرستان ایذه طبق سرشماری
عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، برابر با ۵۳۰ هزار و ۱۶۲ نفر بوده ‌است. ایذه در میانه کوهستان با آب و هوائی معتدل و طبیعتی سرسبز واقع است و استعداد فراوانی برای کشاورزی دارد. شغل اصلی مردمان شهرستان ایذه کشاورزی و دامداری است. آب مورد نیاز برای کشاورزی از چاه‌های نیمه عمیق تامین می‌شود. از مهم‌ترین فرآورده‌های کشاورزی این شهرستان می‌توان گندم، جو، برنج و تره بار را نام برد.

انواع فرآورده‌های دامی و لبنی از جمله تولیدات بخش دامداری شهرستان بوده و دام و فرآورده‌های‌ دامی از محصولات صادراتی این منطقه محسوب می‌شوند. مهم‌ترین منابع آبی شهرستان ایذه را رودخانه‌ها تشکیل می‌دهند؛ رودخانه‌های فرعی فراوانی در این شهرستان جاری است که از آن جمله می‌توان رودخانه‌های  آب زرک، آب سرحوض، آب سوسن، آب شلا و … را نام برد.

تبیان / کجارو