کاشت و پرورش خیار گلخانه ای چگونه است؟
نحوه کشت خیار گلخانه ای
پس از انتخاب بذر باید فکر نحوه کشت باشیم به طور کلی در مقابل ما دو راه برای کشت بذر
قرار دارد.
یکی کشت مستقیم و کشت به صورت خزانه که از این دو راه به خاطر صرفه جویی در استفاده از
امکانات گلخانه ای و مراقبت بیشتر و بهتر تا جوانه زدن٬ بهتر است از کشت در خزانه بهره گیری کرد.
برای کشت مستقیم زمین باید رطوبت کافی داشته و به اصطلاح گاورو باشد و بهتر است زیر و روی بذر
به مقدار مورد نیاز بیته موس ریخته شود.
بهترین خاک برای کشت در گلدانهای نشاء ماده ای طبیعی به نام بیته موس می باشد که در بازار انواع
خارجی و ایرانی آن یافت می شود.اگر محل قرار گرفتن سینی نشاء دارای ۳۰ درجه سانتی گراد حرارت بوده و
نور و رطوبت کافی وجود داشته باشد پس از ۵ تا ۷ روز بذر جوانه می زند و چنانچه شرایط
مناسب نبوده و عوامل نور و گرما و رطوبت به صورت دلخواه نباشد اولا در زمان جوانه زنی تاخیر ایجاد
می شود و ثانیا در جریان رشد گیاه نیز اختلالاتی پدیدار خواهد شد.
انتقال نشاء به زمین اصلی برای کشت خیار گلخانه ای
وقتی بذرها سبز شدند و رشد کافی نمودند باید آنها را به زمین گلخانه منتقل کنیم.بدین منظور حفره هایی که
با فاصله معین و بر اساس تراکم بوته در متر مربع محاسبه شده است بر روی بسترها تعبیه می کنیم
که دقیقا به اندازه حجم خاک گلدانهای سینی نشاءمی باشد.
آنگاه با احتیاط کامل نشاء را همراه با خاک گلدان از گلدانها جدا کرده و در حفره ها قرار می
دهیم.در اینجا باید مراقب باشیم تا به ریشه ها آسیبی وارد نیاید.
بعد از انتقال نشاء به زمین آبیاری را شروع می کنیم .
به یاد داشته باشیم مدت قرار گرفتن نشاء در گلدان نباید از حد معمول کند زیرا در این صورت است
که ریشه به علت حجم کم خاک دچار مشکل شده و از رشد طبیعی باز می ماند و در نتیجه
گیاه از ابتدا ضعیف خواهد بود و پس از آن هم رشد درستی نخواهد داشت.
راهنمای کشت خیار گلخانه ای
ناگفته نماند که این کار دلایل فنی و مهمی دارد که از جمله می توان میزان نوردهی و جذب مواد
مغذی خاک در فصول سرد را نام برد.پس به خاطر اینکه بوته ها از نور کافی برخوردار بوده و رشد
مناسبی داشته باشند باید به گونه ای کاشت شوند که به روی یک دیگر کمتر سایه بیاندازند و به عبارتی
دیگر موجب جلوگیری از تابش نور کافی به گیاه نشوند از طرفی در فصول سرد میزان غذا رسانی خاک به
ریشه کمتر می شود و اگر تراکم هم در چنین وضعیتی زیاد باشد طبیعی است که به ریشه مواد کافی
نخواهد رسید
آبیاری اولیه
برای آبیاری گلخانه بهتر است از سیستم تحت فشار به صورت قطره ای استفاده کنیم.در این روش
که بهترین نوع آن استفاده از نوارهای آبیاری است که از حدر رفتن آب جلوگیری می کند.
بر اساس برنامه ای منظم به آبیاری گیاه خواهیم پرداخت زیرا آبیاری به صورت سنتی ضمن بالا بردن مصرف آب
و همچنین رطوبت گلخانه مواد غذایی در خاک را شسته و دسترسی ریشه را به این مواد کم کرده.شایان ذکر
است که آبیاری گیاه بر اساس سن گیاه بافت خاک و زمان مصرف متفاوت است.
نکاتی درباره کشت خیار گلخانه ای
توصیه می شود در هنگام آبیاری زمین را برای مدت طولانی به حالت اشباع قرار ندهیم و حتما رطوبت ۲۵
درصدی را در فاصله دو آبیاری رعایت نمایید به عبارت دیگر برای تناوب آبیاری٬ زمانی اقدام به آبیاری نمایید که
رطوبت خاک به ۲۵٪ رسیده باشد ضمنا این را هم بدانید که گیاه خیار در زمانی که به گلدهی می
رسد نیاز بیشتری به آب دارد.
برخی از کشاورزان معتقدند بعد از اینکه گیاه جوان ۴ برگ حقیقی خود را
کامل کرد باید یک دوره تشنگی به گیاه داد.چون اعتقاد دارند ریشه گیاه در حالت تشنگی به طور طبیعی به
دنبال یافتن آب به عمق خاک نفوذ می کند و این حرکت ریشه باعث افزایش حجم ریشه می شود.
به هر حال گیاه پس از دوره تشنگی و آبیاری پس از آن رشد سریعی خواهد داشت.
در زمان رشد بوته باید نخهای گلخانه را آماده کرده و بر فراز بوته ها به سیم های مهار در
فضای سقف گلخانه متصل نمود تا در هنگام رشد سریع بوته ها به طور منظم به دور نخ ها بسته
شود برای بستن بوته ها به دور نخ ها روش های مختلفی وجود دارد می توان پائین نخ ها را
به سیم مهار در پائین گیاه بست .
یا اینکه نخ اضافه را به دور قرقره های سیمی پیچانده و
بر روی سیم مهار قرار داد و یا اینکه به وسیله کلیپس های مخصوص که به اندازه قطر ساقه گیاه
است و به انتهای نخ ها بسته می شود ارتباط ساقه و نخ را بدون گره زدن به گیاه برقرار
نمود شایان ذکر است که نباید در مرحله نخ کشی بی توجهی نمود زیرا غفلت در این کار باعث شکستن
ساقه گیاه می شود و سبب آسیب جدی به گیاه خواهد شد
آبیاری و کشت خیار گلخانه ای
آبیاری گلخانه برای خاک های سبک می تواند به روش نشتی باشد یعنی با ایجاد جوی و پشته آبیاری صورت می گیرد.
در صورت استفاده از سیستم های قطره ای که با لوله های مخصوص صورت می گیرد نیازمند یک محاسبه دقیق
هستیم زیرا معمولا وسط خط لوله از فشار آب کمتری برخوردار است و به این علت آبیاری به صورت یکنواخت
انجام نمی شود.آبیاری قطره ای باید به صورتی باشد که پیازرطوبتی بین دو قطره چکان به یکدیگر متصل شود .
همانطور که می دانید روزانه مقدار معینی اب زمین تبخیر می شود که باید در موقع مناسب تامین گردد.در صورتی
که نسبت به آب یک منطقه مشکوک باشیم با آزمایش آب تصمیم نهایی را اتخاذ می کنیم مقادیر مجاز ec
در آب براساس میلی موس تامین می شود ec کمتر از ۱ بسیار خوب ec بین ۱ تا۲ مناسب و
ec ۲ تا ۳ کمی زیاد ec ۳ تا ۴ زیاد و ec بالاتر از ۴ بسیار زیاد غیر قابل
قبول می باشد.
کشت خیار گلخانه ای و هرس اولیه
در بته خیار تا زمانی که ارتفاع گیاه به ۳۰ سانتی متر نرسیده هیچگونه
هرسی را انجام نمی دهیم.
اما پس از اینکه بوته به ارتفاع ۳۰ سانتی متری رسید شاخه های فرعی و میوه و گلهای آن را
به تدریج حذف می کنیم.
با این کار به گیاه اجازه می دهیم که تمام انرژی تولیدی توسط گیاه صرف رشد ساقه و برگهای اولیه
شود و بدین وسیله گیاه قوی و شاداب باشد از ارتفاع ۳۰ سانتی متر به بعد شاخه های فرعی را
حذف کنیم ولی با توجه به فصل کاشت و نظر برخی کارشناسان و کشاورزان با سابقه برخی به شاخه های
فرعی اجازه می دهند رشد نمایند و بر اساس واریته و فصل کاشت طول شاخه های فرعی را تنظیم می
کنند.
قابل ذکر است که در فصل بهار جوانه انتهایی شاخه های فرعی را بعد از ظهور برگ پنجم حذف می
کنند به یاد داشته باشید که هرس اولیه گیاه تاثیر مستقیم و بسیار خوبی در رشد و بار دهی بوته
خواهد داشت البته مشروط بر اینکه به طور صحیح و اصولی انجام گیرد.
کشت خیار گلخانه ای و برداشت محصول
از مواردی که باید در انجام آن دقت بسیاری کرد تا آسیبی به گیاه وارد نشود نحوه چیدن
خیار از بوته است که به دلایلی با اهمیت است شیوه اصولی و صحیح چیدن خیار از بوته این است
که آن را به سمت بالا کشیده تا بدین وسیله از ساقه جدا شود این عمل باعث می شود که
بقایا یا دنباله میوه بر روی ساقه باقی نماند زیرا باقی ماندن این قسمت بر روی ساقه باعث پوسیدگی ساقه
می شود و از طرفی دنباله میوه علاوه بر اینکه وزن میوه را سنگین تر می کند باعث جلوگیری از
نرم شدن سریع میوه هم می شود امروزه در اکثر گلخانه ها دیده می شود که خیار را به وسیله
قیچی از شاخه جدا می کنند این کار زمانی می تواند مشکل آفرین باشد که قیچی آلوده به بیماریهای قارچی
و ویروسی خاصی باشد.
در این حالت امکان انتقال بیماری از یک بوته به بوته دیگر زیاد است.
بد نیست بدانید به تازگی دستگاهی اختراع شده است که به وسیله اشعه می تواند میوه را از ساقه جدا
کند.ولی تا زمانی که دسترسی به این وسائل امکان پذیر باشد بهتر است حتاالمقدور میوه با دستکش چیده شود ضمنا
از ابزارهایی استفاده کنید که اطمینان داشته باشید آلوده نیستند.
کشت خیار گلخانه ای و پائین کشی بوته ها
زمانی که بوته ها به سقف مفید گلخانه می رسند باید پائین کشیده شوند.نکته ای که در این دوره حائز اهمیت است هرس برگهای فرسوده
تر و پیر تر در طول دوره برداشت است.به طوری که هنگام پائین کشیدن بوته برگهای پائینی ضمن اینکه عمر
خود را سپری کرده اند تعداد کمی نیز برای هرس کردن باقی مانده باشد.
باید همواره به یاد داشته باشید که هرس برگهای فرسوده در هر نوبت نباید بیش از ۳ برگ در بوته
باشد و حداقل ۱۸ تا ۲۵ برگ روی بوته باقی بماند.
هرس برگ های فرسوده باید در طول دوره و به تناوب انجام گیرد که در هنگام پائین کشی مشکلی پیش
نیاید و ضمنا متوجه باشیم برگهایی که هرس می کنیم نباید از تعداد برگهای تولید شده بیش تر باشد.
به هر حال بعد از هرس برگ های مسن تر و رسیدن بوته به سقف٬ ۳ روش برای هرس بوته
خیار مرسوم است.
روش کشت خیار گلخانه ای
اول اینکه با حذف برگهای پائینی و شل کردن نخ ها از قرقره که به سیم مهار
متصل است ساقه را به صورت گرد در روی زمین قرار داده البته گاهی ساقه ها به جای اینکه روی
زمین قرار گیرند بر روی شاسی های مخصوصی که با فاصله ۵۰ سانتی متر تعبیه شده اند قرار می گیرند.
زمانی که بوته به انتها می رسد به دو شاخه فرعی اجازه می دهیم که رشد خود را ادامه دهند
و دوباره به سمت پائین حرکت کنند.
این دو شاخه فرعی را مانند شاخه های اصلی در نظر می گیریم و
پس از رشد این شاخه ها جوانه ای انتهایی شاخه اصلی را حذف می کنیم و سوم اگر در پایان
فصل کشت با فرا رسیدن هوای گرم مصادف باشد می توان به جای پائین کشیدن بوته ها آن را بر
روی سیم ها انداخته تا مانند سایبانی در گلخانه عمل کند در این حالت باید کاملا مراقب بود که بوته
ها در موقع خم شدن شکسته نشوند و بعد ها دچار ضایعات و بیماری نگردند.
در مورد کشت خیار گلخانه ای چی میدونید؟
حتما با خودتون فکر میکنید که این گیاه از کجا اومده باید بگم که جواب این سوال هنوز مشخص
نشده ولی احتمال داده میشه که بومی مناطق گرمسیری آسیا و افریقا باشه.
خیار از جنس Cucumis و اسم علمی اون Cucumis sativus است.
البته اینم بگم که این گیاه انواع زیادی داره.
برگ ها یزرگ و پهنی داره یه نمونه از برگ این گیاه رو میتونید تو اون برگ هایی که تو
مطلب بیماری های تیره کدوییان نوشتم ببینید.
این گیاه یک پایه ی ولی گل های نر و مادش از هم جدا هستن.
البته اینم بگم که ارقامی از این گیاه وجود داره که فقط گل های ماده تولید میکنه که به اونا
میگن ماده زا.
تا حالا راجع به بکر زایی چیزی شنیدید؟ گل های خیار گل هایی هستن که میتونن به روش بکرزایی هم
تولید میوه کنن.
البته منظور از بکرزایی در این گل اینه که بدون گرده افشانی هم میتونن میوه تولید کنن اخه ما تو
بعضی جانوران هم بکرزایی داریم.
تا حالا دید درختی رو که در عرض مدتی کوتاهی پر از شته شده؟ بعد حتما تعجب کردید و با
خودتون فکر کردید که اخه این همه شته از کجا اومدن؟ اگه بدونید که شته ها حشراتین که از طریق
بکرزایی هم میتونن تکثیر پیدا کنن اونوقت دیگه زیاد تعجب نمیکنید.
از بحث خیار پرت نشیم.
گیاه شناسی