پشت پرده بارندگی‌های امسال | دلیل سیل‌های اخیر ایران چیست!؟

از ابتدای سال ۹۸ اکثر مناطق ایران بارش های شدید و سیل آسایی را تجربه کرد که باعث وقوع سیل و آبگرفتگی در برخی استان ها از جمله لرستان و خوزستان و گلستان شد . در این میان شایعاتی درباره علت ایجاد سیل و بارندگی ها مطرح شئه و برخی بارورسازی ابرها را دلیل سیل‌های اخیر ایران و  این بارش های خارج از تصور دانستند .جزئیاتی بیشتر درباره دلیل سیل‌های اخیر ایران را در پرشین وی می توانید بخوانید.

دلیل سیل‌های اخیر ایران

رضا نوروز ولاشدی عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری،
با رد شایعات مربوط به وقوع سیلاب‌های اخیر کشور در اثر پدیده بارورسازی ابر‌ها گفت:
مطابق مطالعات انجام شده روش بارورسازی ابرها، قابلیت ایجاد بارش و بارندگی
تا این اندازه را نداشته و تنها ۳۰ تا ۳۵ درصد در بهبود بارش‌ها بهره‌وری دارد؛ ضمن اینکه همیشه
پیش بینی‌ها ۱۰۰ درصد و همانگونه که مدنظر کارشناسان است محقق نشده و امکان بارش در محل‌هایی غیر از نقاط مشخص شده وجود دارد.

نوروز، ریشه وقوع سیلاب‌های ناگهانی را مربوط به تغییرات اقلیم دانست و خاطرنشان کرد:
این موضوع با رصد ایستگاه‌های هواشناسی که برخی از آن‌ها سابقه ۶۰ ساله در کشور داشته
و همچنین بررسی آمار‌ها در طول سالیان متمادی به اثبات رسیده و پایش نمودار‌ها حکایت از تحولات معنی دار در زمینه تغییرات اقلیم دارد.

دلیل سیل‌های اخیر ایران

تغییرات اقلیم سبب وقوع اتفاقات حدی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، یکی از مصادیق
وقوع تغییرات اقلیم در کشور را افزایش میانگین دما به میزان ۸ تا ۶ دهم درجه سانتی گراد
عنوان کرد و با بیان اینکه این ارقام با وجود کوچک بودن می‌تواند منحنی قوسی نرمال در توزیع آماری
را جابه ‎‌جا کند، ادامه داد: وقتی یک منحنی قوسی نرمال ۸ دهم به جلو حرکت داشته باشد امکان وقوع اتفاقات حدی افزایش می‌یابد.

تشریخ دلیل سیل‌های اخیر ایران

نوروز در تشریح اتفاقات حدی به دما‌های بسیار پایین و بالا و بارندگی‌های کم و بسیار شدید
ناگهانی اشاره کرد و افزود: وقتی سطح زیر نمودار در اثر این اتفاقات افزایش پیدا کند اتفاقات
حدی رخ می‌دهد، نظیر وقوع بارش‌های بسیار سنگین و خارج از انتظار در طول خشکسالی مشابه حالتی که امسال شاهد آن هستیم.

وی با تصریح اینکه مطابق آمار هواشناسی سامانه‌های قبلی در این برهه زمانی میانگین
۲۰ میلیمتر بارش داشتند و در این دوره این مقدار ۶۰ میلیمتر گزارش شده است، گفت:
افزایش ۳ برابری میانگین بلند مدت، نشانگر جابه جایی توزیع بارندگی بوده و بالا رفتن تقریبی ۴۰ درصدی میزان بارندگی در کل کشور از حد نرمال بیانگر وقوع تغییرات اقلیمی است.

بررسی دلیل سیل‌های اخیر ایران

جابه ‎جایی فصول دیگر مصداق تغییرات اقلیمی

نوروز یکی دیگر از آثار تغییرات اقلیم را جابه ‎جایی فصول، عنوان و خاطرنشان کرد: ب
ا توجه به اینکه از لحاظ نجومی بهار اتفاق افتاده و از ابتدای فروردین وارد اعتدال بهاری می‌شویم،
اما به لحاظ هواشناسی دما‌ها بیانگر حضور زمستان است، نقطه عکس این موضوع در پاییز بوده
که طبیعت رنگ و بوی بهاری به خود گرفته و در بعضی مواقع خبری از حضور پاییز حتی در ماه‌های میانی این فصل نیست.

دست بشر در ایجاد تغییرات اقلیمی

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بشر با امکانات خود پس از انقلاب صنعتی پایه‌گذار ایجاد
تغییرات اقلیمی شد، تصریح کرد: استفاده بی رویه از سوخت‌های فسیلی، آسفالت‌ها، ماشین آلات و
عواملی از این دست موجبات تغییرات اقلیم را سبب شدند؛ با نگاهی به کلان شهر تهران به وضوح پیداست
که مرکز تهران به صورت یک جزیره گرمایی درآمده و دمای آن بیشتر از اطراف است در شرایطی که این موضوع در حالت نرمال نباید وجود داشته باشد.

گردش غرب به شرق کره زمین عامل وقوع برخی پدیده‌های هواشناسی

استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری وقوع برخی از پدیده‌های جوی را به
گردش غرب به شرق کره زمین حول محور خود نسبت داد و با تصریح اینکه سالانه بین ۴۰ تا ۴۵ توده
هوا وارد کشور می‌شود، خاطرنشان کرد: این موضوع سبب شده تا ابر‌ها و توده‌های هوایی از سمت
غرب به کشور وارد شود ضمن اینکه گردش زمین و تعادل نیرو‌هایی که بر ذرات هوا اثرگذارند نظیر
نیروی کوریونی، نیروی اصطکاک و گرادیان فشار، باعث وقوع جریانات در عرض‌های جغرافیایی کشور می‌شود.

تکذیب شایعاتی درباره دلیل سیل‌های اخیر ایران

تکذیب بارش‌های خارج از تصور

نوروز با تکذیب شایعاتی مبنی بر وقوع ۹۰۰ میلیمتر بارش در غرب کشور، بیشترین بارش در استان
لرستان را ۲۲۵ میلیمتر بیان و اذعان کرد: اعداد به دست آمده از ایستگاه‌های متنوع هواشناسی
با تلورانس ۲۰ تا ۳۰ میلیمتر مقدار فوق را تأیید کرده، اما اینکه گفته می‌شود بارش ۹۰۰ میلیمتر بوده کذب
است و این موضوع از منظر هیدرولوژی صحت ندارد.

کارشناس هواشناسی کشاورزی از پارامتری بنام حداکثر بارش محتمل (PMP) در هواشناسی
سخن گفت و در تشریح این پارامتر اظهار کرد: اگر کل ستون جو، از زمین تا ارتفاع بی نهایت که بخار آب
وجود داشته جملگی باران شود باز هم این رقم به دست نمی‌آید، در واقع حداکثر بارش محتمل
بر حسب تعریف عبارت است از مقدار بارانی که در یک سطح معین و در یک تداوم مشخص اتفاق افتاده
و در شرایط هواشناختی موجود امکان تجاوز از آن وجود نداشته باشد.

توضیح استاد دانشگاه درباره دلیل سیل‌های اخیر ایران

تقسیم بندی بارندگی‌ها

استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، بارندگی‌ها را به ۳ دسته ملایم
، متوسط و شدید تقسیم بندی کرد و با تبیین متوسط نرخ هر یک افزود: میزان ۲.۵ میلیمتر در ساعت
جز بارندگی ملایم، از ۲.۵ تا ۸ میلیمتر در ساعت بارندگی متوسط و بیش از ۸ میلیمتر در ردیف بارندگی شدید قرار دارد.

نوروز با اشاره به اینکه میزان بارندگی لرستان ۵ برابر میانگین بلند مدت آن بود، با ذکر مثالی
حجم آب در بارندگی را اینگونه تشریح کرد: اگر یک میلیمتر باران در یک هکتار ببارد یعنی ۱۰ مترمکعب
آب برابر با ۱۰ هزار لیتر حجم آب باریده است؛ حال با توجه به وسعت چند ۱۰۰ هکتاری یک
حوضه آبریز و با نگاهی به ارقام فوق، به راحتی قابل لمس است که ۲۲۰ میلیمتر بارش در
۲۴ ساعت می‌تواند میلیون‌ها لیتر آب را وارد یک حوضه آبریز کند.

وی با بیان اینکه خاک قابلیت و قدرت جذب این حجم عظیم از آب را ندارد، گفت:
جذب نشدن و نفوذ آب در خاک باعث ایجاد روان آب شده که حجم عظیم غیرقابل کنترل آن مبدل به سیلاب می‌شود.

علل علمی ایجاد بارندگی‌های اخیر

عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در
ادامه به علل بارندگی‌ها و ایجاد سامانه‌ها اشاره کرد و گفت: نوسانات اقیانوس اطلس شمالی
یا فاز مثبت نائو (NAO) اولین عامل بارندگی‌ها بوده که در فصول سرد موجب افزایش بارندگی در
کشور به ویژه در غرب و جنوب غرب کشور می‌شود، اما در سال جاری این عامل رقم بالایی را نداشته است.

علل علمی سیل‌های اخیر ایران

نوروز، عامل دیگر وقوع بارندگی‌های اخیر را مربوط به جت استریم‌ها (Jet Stream) دانست و
با معرفی این عامل اظهار کرد: جت استریم‌ها یا رودبار‌ها یک جریان هوا در ارتفاع ۵ تا ۱۵ کیلومتری
از سطح زمین هستند که از غرب به شرق و به شکل سینوسی شمالی – جنوبی در عرض‌های
جغرافیایی بالا حرکت کرده و معمولاً به نام جت استریم قطبی شناخته می‌شوند.

سیل‌های اخیر ایران

کارشناس هواشناسی کشاورزی با تاکید بر اینکه جت استریم‌های قطبی جریانات شدید هوا را
از غرب به شرق انتقال می‌دهند، از شکسته شدن الگوی جریان هوا در سطوح فوقانی جو خبر
داد و خاطرنشان کرد: به خاطر تغییرات اقلیمی و حرکت جت استریم‌ها در عرض‌های جغرافیایی
کشور شاخه‌های بالا و پایین رونده جت استریم‌ها در زمان‌های پرفشار و کم فشار قرار گرفتند
و با قرارگیری بخش پرفشار در قسمت شمال و کم فشار در قسمت جنوبی بارش‌های ۱۱ فروردین ماه در غرب کشور رقم خورد.

این استاد دانشگاه با تصریح اینکه هوا جریانی سیال بوده و از مراکز پرفشار به سمت کم فشار
حرکت می‌کند از بارش سنگین در قلب اروپا دو روز قبل از ورود سامانه بارشی به کشور در اثر جت
استریم مطابق آمار‌ها خبر داد و تاکید کرد: حرکت سینوسی پدیده جت استریم از جنوب اروپا به
سمت شمال آفریقا ادامه پیدا کرد که پس از قرار گیری قسمت شمالی آن روی دریای خزر با رطوبت گیری
از این ناحیه و نیز دریای مدیترانه و همچنین پایین آمدن جت استریم، سبب ادغام مراکز کم فشار
و پرفشار و تجمیع رطوبت‌ها و در نتیجه بارش سنگین شد و جریانی قوی ایجاد کرد.

دلیل بارندگی ها و سیل‌های اخیر ایران

نوروز با بیان اینکه جت استریم قطبی تا زاگرس و البرز پیش آمده و سپس با صعود هوا به
همراه رطوبت زیاد طی فرایند فرا رفت و به هم پیچیدن هوای گرم مرطوب در سامانه، بارش را
ایجاد کرد گفت: در بارش‌های اخیر تمامی عوامل باران ‎ زا اعم از فاز مثبت نائو، جت استریم،
فرایند هم رفتی جریان و صعود هوا دست به دست هم دادند و آنچنان با سامانه ادغام شدند که قدرت بارش چندین برابر شد.

تغییر اقلیم یک پدیده خزنده است

استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، تغییرات اقلیمی
را پدیده‌ای خزنده توصیف کرد و تصریح کرد: خشکسالی نیز یک پدیده خزنده بوده و همانطور
که آرام و آرام وارد کشور شده باید آرام خارج شود، در واقع کشور با این بارش‌ها وارد دوره ترسالی نشده
و این بارندگی به منزله شوکی در یادآوری وقوع تغییرات اقلیمی است.

نوروز، مملو شدن سد‌های کشور و پر شدن آب بندان‌های شمال را دلیل پرآبی قلمداد نکرد
و با پیش بینی بهاری همراه با بارندگی تا انتهای فصل و هوایی معتدل تاکید کرد: باید توجه داشت
که تابستان گرم پیش رو با دمای بالا و سرعت باد، تحت تأثیر اقلیم کشور تبخیر را افزایش داده
و امکان بازگشت مشکلات خشکسالی وجود دارد که این از اقلیم گرم و خشک کشور بعید نیست.

ایسنا