آشنایی با استاد نیاز محمد نیازی (پدر فرش ترکمن)

استاد نیاز محمد نیازی

استاد نیاز محمد نیازی , نیاز محمد نیازی که به پدر فرش ترکمن معروف است، فرزند اراز محمد،
در سال ۱۳۰۳/۱/۱۱ در گمیشان متولد شد.
در آن سال‌ها پدر وی تاجر بود و از طریق دریای خزر با کشتی باربری خود به بنادر حاشیه دریای
خزر از جمله بندر انزلی، آستاراخان (هشترخان)، باکو تردد می‌کرد و یکی از تاجران مشهور آن زمان بود.
استاد نیازی تحصیلات ابتدایی خود را در دوره رضا شاه در مدرسه پهلوی گمیشان گذراند و در سال ۱۳۵۵ با
خانواده خود به‌گنبد کوچ کرد و در این شهر ساکن شد.
وی در گنبد وارد بازار کار شد و به رنگریزی نخ مشغول گردید و بعد‌ها رسما وارد بازار
فرش شد.
علت و انگیزه گرایش وی به ‌فرش و احیاء نقش‌های فرش ترکمن، شرکت در نمایشگاه فرش تهران در
سال ۱۳۵۶ بود.
وی در آن نمایشگاه با یک ترکمن افغانی آشنا می‌شود و او می‌گوید که در کار صادرات فرش ترکمن به‌
آلمان است و فرش‌های ترکمن با توجه به نقش و اصالت خود در آلمان مشتریان زیادی دارد.

استاد نیازی به‌ دنبال این ملاقات به اهمیت فرش ترکمن پی می‌برد.

وی آنگاه فرش ترکمن و نقوش آن را با دقت مطالعه می‌کند و پی می‌برد که هر یک از طوایف
ترکمن نقش‌های خاص خودشان را دارند و به‌ دنبال آن به‌ فکر احیاء نقش‌های فرش می‌افتد و مطالعات و تحقیقات
گسترده‌ای انجام می‌دهد و متوجه می‌شود ۸۱۱ نقش فرش در بین طوایف و تیره‌های قوم ترکمن وجود دارد و بعد
به‌ فکر احیاء این نقش‌ها می‌افتد.استاد نیاز محمد نیازی استاد در هنگام تحقیقات خود درمی‌یابد که هر یک از این
نقش‌ها بازگو کننده بخشی از تاریخ و فرهنگ قوم ترکمن هستند.
وی در طی ۳۵ سال تحقیق و تفحص در نقش‌های فرش ترکمنی، در احیاء این نقش‌ها و نیز بالا بردن

کیفیت فرش ترکمن با بکارگیری فنون فرش ترکمن در خصوص طراحی و رنگرزی و با طراحی سیستم جدیدی

از دار عمودی توانست دار افقی ترکمن را تغییر دهد.استاد نیاز محمد نیازی استاد نقش قالی ترکمن را با طراحی
در کاغذهای شطرنجی به شکل علمی اجرا و فرصت‌های جدیدی را ابداع کرد و تحقیقات جامع در مورد فرش ترکمن
و دیدگاه‌های نویسندگان و هنرمندان را جمع آوری نمود.
همسر وی خانم قربان تاج محمد نیازی، فرزند الیاس حاجی و همسر استاد نیازی که ۷۰ سال از عمرش را

فرش بافته است.
وی که متولد گمیشان است، در دوران کودکی خود در دبستان ایران آن زمان درس خوانده و پدرش در سال
۱۳۲۰ که روس‌ها قسمت‌های شمالی ایران را تصرف می‌کنند، به‌گنبد کوچ می‌کند.
وی جزء اولین شاگردان دبستان دخترانه ایران گمیشان است.
استاد دربارهٔ همسر خود می‌گفت: «استاد من همسرم است و من هرچه از فرش می‌دانم از همسرم یادگرفته‌ام و تا
آنجا که من می‌دانم او تمام عمرش را فرش بافته است و در کارش استاد بزرگی تلقی می‌شود.»استاد نیاز محمد
نیازی

استاد طی سال‌های گذشته برای معرفی فرش ترکمن در بیش از ۵۰ نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت نموده

و مورد تقدیر مسئولان استانی و کشوری قرار گرفته است.
در همین راستا طی سال‌های اخیر نظر به ‌تلاش بی‌وقفه وی در معرفی ارزش والای فرش ترکمن و احیاء نقش‌های
گذشته، بپاس قدردانی از این همه تلاش از سوی مسئولان بلند پایه کشورمان تمبر یادگاری با عکس وی چاپ شد
و نیز جزء چهره‌های ماندگار فرهنگی و هنری کشورمان قرار گرفت.

همچنین کتاب «نیازجان و فرش ترکمن» در معرفی استاد نیازجان نیازی و فرش ترکمن است که از انتشارات فرهنگان و
به پیشنهاد علی حصوری و به کوشش ذبیح الله بداغی در سال ۱۳۷۱ تالیف و چاپ شده است.
استاد در زمینه فرش ترکمن کتابی را آماده چاپ کرده بودند که آرزویش چاپ آن کتاب بود.
«آروز دارم قبل از مرگم شاهد چاپ مجموعه‌ای در زمینه فرش ترکمن باشم که سال‌ها برای آن زحمت و تلاش

کشیده‌ام و امیدوارم بتوانم به آن دست یابم.»استاد نیاز محمد نیازی استاد نیاز محمد نیازی پس از ۵۱ سال کار
و تلاش و شناسایی هنر اصیل و دیرپای فرش ترکمن، در سن ۸۶ سالگی در مورخه ۱۳۸۹/۱/۶ به علت بیماری
دارفانی را وداع گفت و پیکر مطهر این هنرمند در آرامگاه آق‌قایه گنبد به خاک سپرده شد.
بایراق