نحوه انجام رنگرزی پشم با روناس چگونه است؟

رنگرزی پشم با روناس

رنگرزی پشم با روناس , در کتاب رنگهای ایرانی در این رابطه مطلبی به چاپ رسیده است که چنین می‌گوید:

«چهار و نیم کیلو پشم را که قبلاً خوب آبخور شده است همراه با یک کیلو زاج در
ابتدای صبح وارد و تا غروب جوشانیده می‌شود، این کلاف‌ها تا صبح در پاتیل می‌ماند و سپس خارج می‌شود، کلاف
دندانه شده وارد حمامی می‌شود که سه کیلو روناس در آن ریخته شده و به مدت ۲ ساعت می‌جوشد، سپس
دو تا سه ساعت هم در پاتیل می‌ماند.
رنگرزی پشم با روناس در انت‌ها برای ثابت کردن رنگ ۲۰۰ گرم گوی مازی (میوه نوعی گیاه شبیه فندق احتمالاً
مازوج دار که به اظهار رنگرز نوعی دندانه بوده است). به حمام افزوده می‌شود و بعد از رنگرزی کلاف
رنگ شده چند روز در آب روان قرار می‌گیرد، برای کمک به رنگرزی از دوغ و قره قوروت استفاده می‌شود،رنگرزی
پشم با روناس امروزه نیز از دوغ که از ارومیه می‌آید برای بعضی رنگ‌ها استفاده می‌شود.
درکتاب رنگرزی الیاف و نخ، رنگرزی پشم با روناس جور دیگر بیان می‌شود که می‌گوید:

«ابتدا پشم را
با بی‌کرومات دندانه می‌دهند سپس با ۱تا ۳ درصد وزن کلاف اسید اگزالیک و مقدار لازم روناس از ۱۰ تا
۵ درصد بر حسب سیری و روشنی فام موردنظر در حمام تازه‌ای کلاف‌ها را وارد حمام می‌کنند و طی مدت
۴۵ دقیقه ب جوش می‌رسانند.
در مدت ۷۵ دقیقه در جوش می‌ماند آنگاه پشم‌ها را شسته و خشک می‌کنند.
گاهی اوقات به جای اسید از چوبک استفاده می‌شود و فام حاصله بنفش می‌گردد.
رنگرزی پشم با روناس به طور کلی قلیایی‌ها و اسید‌ها هر کدام تأثیر جداگانه‌ای در حمام رنگرزی روناس دارند.»

در کتاب رنگرزی سنتی به روش ساده چنین می‌آید که:

«برای
رنگرزی الیاف پشمی gr ۲۵۰ پودر روناس را در آب سرد خیس کنید.
(به مدت ۲۴ ساعت) و بعد روناس را ۹۰ درجه سانتیگراد حرارت داده و ۴۵ دقیقه در دمای جوش نگهداری
نموده و الیاف را که با زاج سفید دندانه کرده‌ایم شستشو می‌دهیم و به صورت مرطوب در رنگ روناس قرار
می‌دهیم در حدود یک ساعت و نیم حرارت داده و سپس حرارت را کم می‌کنیم و برای شفاف شدن رنگ
روناس می‌توانیم ۴۵ دقیقه آنرا در آب و صابون حرارت دهیم و سپس آن را آبکشی نمایید.» روش دیگری که
تورج ژوله پیشنهاد می‌کند این است: «اگر مقدار روناس سابیده را در آب ریخته پشم را درون آن فرو بریم
رنگ قرمز روشن کدری بدست می‌آید که در برابر عوامل گوناگون مانند روشنایی، شستشو، مالش دومی ندارد و رنگ آن
زود می‌پرد، روناس به تنهایی و مستقیم نمی‌تواند روی الیاف، لاک غیر قابل حلی پدید آورد بلکه برای دستیابی به
این هدف یکی از املاح کانی برای دندانه موردنیاز خواهد بود.
مثل بی‌کرومات دو پتاس، زاج سفید اندازه مواد موردنیاز در دندانه با زاج سفید: پشم ۱۰۰۰ گرم آب ۳۰ برابر
وزن الیاف زاج سفید ۱۰گرم
اندازه مواد مورد نیاز در دندانه با قره قوروت
پشم ۱۰۰۰ گرم آب ۳۰ برابر
وزن الیاف زاج سفید ۵۰گرم

طرز رنگرزی با روناس به صورت رنگ و دندانه با هم:

پشم ۱۰۰۰ گرم آب ۳۰ برابر وزن الیاف روناس ۴۰۰ گرم پوست گردو ۵۰ گرم

قره قروت ۵۰ گرم ابتدا باید روناس را به مدت ۱۲ ساعت در حالت خیس نگه داشت، پس وارد حمام
کرد و حرارت را به ۴۰ دجه رسانید و بعد پوست گردو و قره قروت را به حمام رنگ وارد
کرد پس از آنکه مدت ۳۰ دقیقه با حرارت ۸۰oC جوشید به حمام رنگ وارد می‌کنند و مدت ۱ ساعت
با دمای ۷۰ حرارت می‌دهند و در پایان رنگرزی می‌توان از شخار استفاد کرد تا حاص خوش رنگ‌تر شود.

طرز رنگرزی با روناس با روش دندانه پس از رنگ:

طرز دندانه کردن پشم:
پشم ۱۰۰۰ گرم آب ۳۰ برابر وزن الیاف کروم ۲۰ گرم (به جای دندانه کردن می‌توان
از اسید اگزالیک استفاد کرد). جوش شیرین ۱۰ گرم ابتدا کروم را در ظرفی که آب آن ۳۰oC حرارت داشته
باشد می‌ریزند و جوش شیرین را کم کم به آن اضافه می‌کنند و مرتب هم می‌زنند.
پس از ۳۰ دقیقه حرارت‌دان با دمای ۶۰ درجه به وسیله‌ای این محلول می‌توان در زمان ۲۰ دقیقه پشم و
ابریشم را دندانه کرد، در ظرف را هم می‌توان بسته نگه داشت، باید دقت کرد که بلافاصله پس از خارج
کردن پشم یا ابریشم ازمحلول باید آن‌ها را در حمام رنگ قرار داد، در غیر اینصورت رنگ مناسبی بدست نخواهد
آمد.رنگرزی پشم با روناس
سه روش دندانه کردن داریم:
۱- دندانه پیش از رنگرزی ۲- دندانه و رنگرزی توأم ۳-
ابتدا رنگرزی و بعد دندانه کردن فرش ایرانی