سه شنبه, ۱۷ مهر , ۱۴۰۳
درخواست تبلیغات

فرش معیوب | عیوبی که در فرش پیداست

اشتراک:
فرش معیوب کاردستی
در این مطلب با عیوبی که ممکن است از ابتدای تهیه مواد برای بافت فرش تا طراحی و بافت آن به وجود آید آشنا می شوید . با ما همراه باشید.

باید بدانید عیوبی که برای فرش به وجود می آید به دو دسته ذاتی و عارضی تقسیم می شوند .ذاتی یعنی در هنگام تهیه مواد خام برای بافت فرش عیوبی به وجود می آید که بر روی فرش هم تاثیر می گذارد ولی عیوب ظاهری طراحی و تقارن و تناسب هستند .برای اینکه با فرش معیوب بیشتر آشنا شوید با پرشین وی همراه باشید.

آشنایی با عیوب فرش معیوب

شاید برای کلمه عیب در عرصه فرش نتوان مصداق واحدی تعریف نمود ؛ چرا که برای این کلمه با توجه به
عوامل گوناگونی از قبیل زمان ؛ مکان ؛ انواع فرش ؛ ذهنیت افراد وغیره ؛ تعابیر و مصادیق مختلفی
را می توان یافت که هر کدام به نوبه خود ؛ از منظر علمی و عرفی قابل تامل و بررسی
است.

و به عبارت دیگر دایره مبحث فرش معیوب بسیار وسیع و گسترده تراز آنیست که یکنفر آنهم در
نوشتاری مختصر از عهده بررسی همه جانبه و کارشناسانه آن برآید ؛ آنگونه که تاکنون چنین بوده.

لذا با اذعان به بضاعت اندک علمی و تجربی خویش؛ با امید به سعه صدر و اغماض پیش کسوتان و
چشم انتظار تذکر و همراهی دوستان ؛ ماحصل چندین سال تحقیق علمی و تجربه عملی را در این باب به
طور مجمل و گذرا در قالب نوشتار ذیل عرضه می دارم.

البته بدیهی است شرح وبسط کا مل تمامی عوامل دخیل در عیب فرش و ورود در تمامی نکات جزئی این
مطلب با توجه به گستردگی جغرافیائی و مقاطع مختلف زمانی و عوامل گوناگون محیطی ؛ از قصد و حوصله این
نوشتار خارج و البته چندان لازم هم بنظر نمی رسد ؛ لذا ذیلا به نکات مهم و عمومی مبحث عیب
در عرصه فرش بسنده نموده ؛ که امید است مبداء اثر و منشاء ثمری باشد.

انواع عیوب در فرش

عیبها در اصل به دو شاخه تقسیم می شوند:

عیوب ذاتی ـ عیوب عارضی

عیوب ذاتی همانگونه که از نامشان پیداست به آن دسته از عیبهائی گفته می شود که در مراحل فرآوری ؛
از طراحی و مواد خام گرفته تا فرش ؛ به دلایل مختلف توسط عوامل گوناگونی بر فرش معیوب عارض می شوند.

۱ ـ الف : طراحی

یکی از آغازین مراحل تولید یک فرش همانا طراحی می باشد که در اصل می توان آن را ماکت و
خشت اول بافت فرش نامید که اگر کج نهاده شد در نهایت فرش مطلوبی از آن حاصل نخواهد شد ؛

فرش معیوبعدم تقارن در فرش

از اینروی لازم است بهنگام انتخاب طرح و طراح ؛ نهایت دقت را به عمل آورده وبا عنایت به اقتضاء
زمان ووسواس درظرائف هنری ؛ زمینه تهیه یک فرش ایده ال را مهیا نمود ؛ و به عبارت دیگرطراحی دقیق
و طرح مناسب ؛ اولین نیازلازم و واجب برای تولید یک فرش خوب است.
عدم مراعات نکات فنی لازم در امر طراحی موجب عیوبی از قبیل ؛ عدم تقارن ؛ عدم تناسب ؛ ناهمخوانی
سایز فرش وطرح ؛ و غیره…..
خواهد بود؛ که همواره در فرش حاصله خود نمائی خواهند کرد .

الف : تقارن

تقارن طرحها با یکدیگر و نقاط تلاقی آنها باهم در پیکره کل طرح ؛ در مراحل مختلف طراحی و یا
تولید ؛ چنانچه به هر دلیلی مراعات نشود موجب از هم گسیختگی طرح بوده و در نهایت منظره نامنسجمی را
در فرش معیوب بعمل آمده بوجود خواهند آورد ؛ این امرعلاوه برآنکه بیانگرعدم تسلط طراح برفرش وطراحی آن می باشد ؛
ناگزیرزحمات سایرین را نیز از پی خود ضایع می نماید.

نکته : نا متقارن بودن عمدی طرح در بعضی موارد طرح جدیدی را پدید می آورد
که اصطلاحا طرح غلط خوانده می شود در اینگونه موارد عیب نامتقارن بودن چنانچه مورد تائید اهل خبره باشد به
حسن مضاعفی برای فرش بدل می شود.

ب : تناسب

تناسب عامل اصلی بالانس اجزاء طرح بوده وشاخصی مهم در ارزشیابی طرح از نظر هنری و اقتصادی
می باشد.
بگونه ایکه عدم مراعات آن در هر کدام از اجزاء طرح می تواند به پیکره کلی طرح آسیب رسانده و
علاوه برکاستن از زیبائی هنری طرح به ارزش اقتصادی آن نیز لطمه وارد سازد.

فرش معیوبعدم تناسب در فرش

نکته : تناسب در طراحی فرش قانون و قاعده همگانی و لا یتغیری نداشته ؛ بلکه
در هر طرحی با توجه به موضوع طرح ؛ طراح به سلیقه خود تناسب اجزاء طرح را مراعات می نماید.

بیشتر بدانید عیوب فرش دستباف

اصیل نبودن طرح:

اگر فرش از روی نقشه هایی که طرح آن با معیارهای خارجی و ناشناخته تهیه شده است. بافته شود،
می گویند این فرش اصالت ندارد. یعنی اگر طرح فرشی از ویژگی های قومی و فرهنگی و طبیعت زندگی مردم
الهام نگرفته باشد. آن طرح را غیر اصیل می گویند. از لحاظ تجاری بویژه بعد خارجی
تجارت آن از ارزش و استقبال کمتری برخوردار می شود.

بافت نامرغوب:

ممکن است بدلایل متعددی، فرش بافته شده، دارای بافت مرغوبی نباشد. برای مثال متر یک خامه،
متناسب با رج نقشه نباشد. یا ابزار قالیبافی معیوب باشند. که به بافت قالی صدمه می رسانند. و یا اینکه
عدم دقت کافی در بافت و چله کشی و سایر مراحل کیفیت فرش بافته شده را پائین بیاورد.

بالازدگی:

بالازدگی یا به اصطلاح دراز شدن طول فرش یکی از ایرادات فرش است. این امربه دلیل استفاده از مواد اولیه
(خامه، تار و پود) نامناسب با رجشمار مورد نیاز در هنگام بافت حاصل می شود. استفاده
مواد اولیه مناسب با رجشمار مناسب طرح بسیار مهم است. و بهتر است در انتخاب این امر دقت کافی شود.

و با کارشناس قالیبافی مشورت شود. گاهی ممکن است به علت عدم شناخت بافنده به مواد و اندازه های آن
و یا عدم اطلاع کافی فروشنده مواد اولیه، موادی که در بافت قالی به کار می رود. متناسب با رجشمار فرش نباشد.

به هم خوردگی گل ها در فرش دستباف

یکی از اشکالات اساسی در فرش های دستبفاف به هم خوردگی نقشه می باشد. اگر بافتن فرش
یا پود دادن و زدن دفتین در تمام مراحل بافت بطور یکنواخت انجام نشود. و یا اینکه بافت مطابق نقشه نباشد،
در آخر کار بافت، متوجه عیبی به نام بهم خوردگی نقشه خواهیم شد.

که ممکن است یک گل در یک قسمت از قالی با گل مشابه و قرینه آن در قسمت دیگر از فرش تفاوت پیدا کرده باشد.
این عیب در اثر عواملی از جمله عدم دقت بافنده و یا عدم تناسب مواد بارجشمار نقشه
بوجود می آید. و باعث از جلوه افتادن فرش می شود.

پائین زدگی:

پپائین زدگی یا کوتاه شدن یکی دیگر از اشکالات فرش دستباف است. این اشکال به اصطلاح کوتاه
نشستن قالی بعلت استفاده از مواد اولیه با متریک و نمره های نامتناسب
با رجشمار فرش در فرش ایجاد می شود.

نویسنده : سعید رونقیان تبریزی

گردآوری:
برچسب ها:
اخبار مرتبط:
فیلم پرشین وی
ترک اعتیاد