قالی ارمنی | نگاهی به قالی بافی ارمنیان

قالی ارمنی

قالی ارمنی , امروزه، آثار هنری به جای مانده و شناخته شده مانند معماری کلیساها، چلیپاسنگها، صفحات تذهیب شده انجیلها،
فرسکو، هنر فلزکاری، کندهکاری چوب، سفالگری و نیز هنرهای سنتی دستبافت مانند فرش، گلیم، گلدوزی و غیره تداوم و تکرار
این نقشهای سنتی را به روشنی نشان می‌دهند.
این دسته از نقشهای تزئینی، که در اصل نقشهایی نمادین و حامل معانیای خاص هستند، دو نکته مهم را یادآوری
می‌کنند: اول اینکه همگی این نقشها با گذشت زمان سیر تکاملی خاصی را از نظر پربارتر شدن طی کرده‌اند، دوم
اینکه همگی آنها در منطقه وسیع جغرافیایی که امروزه دیگر به نام ارمنستان شناخته نمی‌شود شکل گرفته‌اند.
این گسترهٔ فرهنگ ارمنی تأثیر فراوانی بر فرهنگ اقوام فاتحی داشت نمی‌توان انتظار داشت که این فاتحان بیابان گرد دارای
فرهنگ و تمدنی بارورتر از ارمنیان بومی ساکن این مناطق بوده باشند.
بنابراین، به راحتی تحت تأثیر فرهنگ و تمدن ارمنی قرار می‌گرفتند.

بخشی  از کتاب فرشهای شرقی

دکتر ولکمار گانتز هورن در کتاب فرشهای شرقی مسیحی نوشته است: «فرشهای شرقی با نمادهای مسیحی دلیل اصلی تألیف این
کتاب بوده ولی باید بگویم که در ابتدای شروع کارم هیچگونه تصوری دربارهٔ اصالت مسیحی این فرشها نداشتم تا اینکه
پس از اتمام دست نوشته‌هایم خواستم دربارهٔ فرشهای شرقی نیز تألیفی داشته باشم.
در کمال تأسف دریافتم که تا قرن نوزدهم میلادی فرشهای معدودی وجود داشته‌اند که منسوب به اسلام و حاوی نقشهای
اسلامی بوده‌اند و آنها نیز در کنار فرشهای مسیحی کتاب آمده‌اند.
هدف نهایی من کوششی است برای جبران بی عدالتی تاریخی ای که در حق ارمنیان به خاطر موقعیت سرزمینشان صورت
گرفته زیرا آنان بارها و بارها مورد هجوم، تبعید، تقسیم سرزمین آبا و اجدادی، استثمار، کشتار و بد رفتاری قرار
گرفته‌اند.
این مجموعهٔ نادر از نقشها و طرحهای اصیل، که مشخصهٔ فرشهای شرقی به حساب می‌آیند، بخشی از میراث و شناسه
ارمنیان است .
».قالی ارمنی

تاریخ

مدارک حاصل از دانش باستان شناسی حاکی از آن است که فرش از دوران باستان و از بدو
پیدایش کالایی ارزشمند و در خور پادشاهان به حساب می آمده.
یکی از نخستین نمونه‌های شناخته شده قالی پازیریک در گور پادشاه سکایی یافت شده و در متون کهن تاریخی از
نمونه‌های متعدد دیگری، که متعلق به شاهان ایران باستان و دوران پس از اسلام بوده‌اند، نیز یاد شده است.

قالی پازیریک

شواهد و مدارک تاریخی به جای مانده از تمدنهای اولیهٔ شرق و سپس دورهٔ قرون وسطا تا اوج دورهٔ نوزایی
در غرب همواره حکایت از آن دارند که نخستین مورد استفاده از فرش برای نمایش نمادین نیروی معنوی (پیامبر و
قدیس) و مادی (فرمانروا و پادشاه) بوده است.
قدرت پادشاهان با فرشهای خاص و باارزش برروی اریکه مجسم می‌شد.
تصاویر متعددی نیز از نقاشیهای اروپایی وجود دارد که متعلق به دورهٔ پیش از اصلاحات کلیسایی است و مکانهای پرستش
آیین مسیحی را با فرش و منسوجات تزیین شده نشان می‌دهد، مانند فضاهایی در کلیسا همچون محراب کلیسا، پله‌های منتهی
به آن، سکوی وعظ و جایگاه ویژهٔ روحانی و غیره.
خاستگاه اصلی نقشهای جانوری و فرشهای اشرافی قرن سیزدهم میلادی در اروپا پادشاهی ارمنی کیلیکیه بود و دلیل رواج آن
را می‌توان حضور صلیبیون (از قرن یازدهم میلادی) در این منطقه دانست.
از قرن سیزدهم تا اوایل قرن پانزدهم میلادی اشیای متبرک بر روی زمینهای از فرش یا منسوج قرار داده می‌شدند.
در نسخه‌های قدیمی انجیل‌های ارمنی و سوری نیز تصویر خود عیسی یا حواری کاتب بر روی زمینه‌ای از فرش قرار
دارد.
فرش ایرانی