مزایای استفاده از رنگ گیاهی در رنگرزی فرش
مزایای رنگ گیاهی
مزایای رنگ گیاهی , دکتر هرالد بومر یکی از فرش شناسان آمریکایی در مقالهای که در خبرنامه فرش فروشان آمریکا
منتشر کرده است، به بررسی مزایای رنگهای گیاهی پرداخته که چکیده آن در پی می آید: رنگرزی با مواد
رنگی طبیعی محدودهای نیست که قوانین طبیعت دست رد به سینه ما بزند بلکه برعکس ما می توانیم دلایل منطقی
زیادی بیابیم که حاکی از کیفیت عالی رنگ های طبیعی هستند.
صنعت قالیبافی امروزه رنگ هایی را به دست میدهد که فقط از سه رنگ اصلی تشکیل شدهاند: آبی،
قرمزو زرد.
مخلوط کردن یک جفت از آنها در پاتیل رنگرزی، رنگهای ثانوی، بنفش، نارنجی و سبز به دست می دهد.
مخلوط کردن هر سه رنگ اصلی ـ اگر نسبت خاصی انتخاب شود ـ رنگ سیاه یا مجموعه رنگ های زیادی
از رنگ های مرتبه سوم مانند قرمزـ قهوهای، زرد ـ قهوهای و…
می دهد.
اگر سه رشته نخ پشمی را که با مواد رنگزای مصنوعی رنگ شدهاند کنار یکدیگر بگذاریم، اکثر شاهدان این ترکیب
سه رنگ اصلی آبی، قرمز و زرد را نا هماهنگ می یابند و آنها را تند، بسیار بد یا زننده
توصیف می کنند.
اما اگر سه رشته نخ پشمی را با روناس، نیل و پوست پیاز رنگ کنیم، اکثر شاهدان این ترکیب، آبی
نیل، قرمز روناس و زرد پیاز را هماهنگ احساس می کنند.
دلایل قانع کنندهای برای این تفاوت در قضاوت ترکیب آبی، قرمز و زرد وجود دارد.
اگر به قرمز روناس در نور آفتاب نگاه کنیم، علاوه بر «قرمز»، رنگ «زرد» و با شدت کمتر، حتی «آبی»
نیز به ذهن خطور می کند.
می توان گفت که نور آفتاب از قرمز روناس نه تنها رنگ قرمز، بلکه رنگ زرد و آبی نیز ساطع
میکند.
همین موضوع در مورد آبی نیل و زرد پیاز صادق است.
آبی نیل، حاوی عنصر قرمز و عنصر کوچکی از زرد است.
زرد پیاز حاوی قرمز و مقدار اندکی آبی است.
برای اثبات ادعایمان به تجربیاتی که با مواد رنگی مصنوعی انجام دادهایم مراجعه می کنیم.
اگر بخواهیم از قرمز روناس تقلید کنیم.
به رنگ قرمز، رنگ زرد و کمی رنگ آبی در پاتیل رنگ اضافه می کنیم.
آن هماهنگی ای که ما در ترکیب روناس قرمز، نیل آبی و زرد پیاز احساس می کنیم از این واقعیت
سرچشمه می گیرد که این سه رنگ عناصری را از رنگ های همسایه در خود دارند.
به عبارت دیگر می توانیم بگوییم، ادغام رنگ های همسایه در داخل هر رنگ اثر هماهنگ کنندگی دارد.
رنگ های طبیعی باعث گرایش به سیاه می شود که خود از شدت رنگها کم می کند.
مثلاً حضور هر سه رنگ اصلی در آبی نیل به این معنا نیست که آبی نیلی علاوه بر مواد آبی
شامل قرمز و زرد هم هست.مزایای رنگ گیاهی در اینجا یک ماده یعنی نیل است که مسئول رنگ آبی است.
این مواد رنگی روی الیاف پشمی که در مقابل نور آفتاب گرفته شده نه فقط رنگ آبی بلکه
قرمز و زرد را بازتاب میدهد.
فقط با نخ رنگ شده با رنگ طبیعی است که می توان رنگ تولید کرد.
ترکیبی که در ظاهر به شدت بدون هماهنگی به نظر می رسیدند، هر یک کیفیت خنثی کنندگی و ملایم کنندگی
را در خود تجسم بخشیدهاند.
ازطرف دیگر، مواد سه جزیی مدرن (رنگزاهای مصنوعی) هنگامی که یکجا استفاده شوند، ساختار مولکول های آنها صرفا همیشه رنگ
خالص می دهند و فاقد کیفیت هماهنگ کنندگی و ملایم کنندگی هستند.
از این رو امکان ندارد که تعداد زیادی از رنگهای طبیعی را با مخلوط کردن این سه ماده رنگی مصنوعی
ایجاد کرد.
متاسفانه امروز استفاده از رنگزاهای طبیعی کم شده است و در بازار تلاش می کنند که رنگها را با پهن
کردن فرش هفتهها در مقابل آفتاب سوزان تصحیح کنند یا سعی می کنند با کوتاه کردن زمان قرار گرفتن خامهها
در پاتیل رنگ و حمام رنگ از شدت رنگ ها بکاهند.
دلایل دیگری وجود دارد که ثابت می کند چرا رنگ های طبیعی جذاب و زیبا هستند.
ریشه روناس دارای تعداد زیادی رنگ مختلف است.
براساس این ظرفیت گسترده از مواد رنگزا، ما می توانیم طیف متنوعی از رنگها از قرمز تیره گرفته تا نارنجی
و بنفش را تولید کنیم.مزایای رنگ گیاهی شایان ذکر است که دندانهها، ترکیب آب به کار رفته، افزودههای رنگرزی و
شیوه رنگرزی همگی نقش مهمی در این روند دارند.
صدها ترکیب متفاوت مواد رنگی مصنوعی قادر نخواهند بود که این ردیف از رنگهای روناس قرمز را که خود حاوی
بسیاری از سایه رنگ های کوچک ـکه چشم می تواند آنها را ثبت و از آنها لذت ببردـ ایجاد کند.
متاسفانه آن از نظر تولیدکنندگان این همه سایه رنگ اصلا مطلوب نیستند و آنها تک رنگ ثابت قرمز را نشانه
کیفیت می دانند.
یکی از ویژگی های بارز رنگ های طبیعی رنگ پس ندادن آنهاست.
پشم رنگ شده با قرمز روناس یا آبی نیلی کمتر کم رنگ می شوند.مزایای رنگ گیاهی دانش و صنعت فرش