آشنایی با گلیمچه متکازین از دستبافته های مازندران

گلیمچه متکازین

گلیمچه متکازین گلیمچه ی متکازین یکی از دستبافته های اصیل و زیبای مازندران می باشد.
روزگاری دستگاه بافت این گلیمچه در خانه ی همه ی روستائیان منطقه موجود بود و بافت آن بسیار رونق داشته
است و بافندگان، همه ی مراحل کار از چیدن پشم و نخ ریسی و رنگرزی و بافت
را خود انجام می دادند.
اما رفته رفته با فوت بافندگان قدیمی و مهاجرت نسل جوان منطقه به شهر و نبود تبلیغات و فروش مناسب،این

دستبافته ی زیبا نیز از رونق افتاده است.

گلیمچه متکازین:

گلیمچه متکازین، یکی از اصیل ترین بافته های مازندران است.
طول این گلیمچه از ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتی متر و عرض آن از ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر متغیر است
و بافندگان برای داشتن گلیمچه ای با عرض بیشتر قطعات آن را از طول (پهلو) به هم می دوزند.
تار گلیمچه متکازین از نخ پنبه ای با نمره ۲۰ دوازده لا و پود آن از پشم ۵ دولا می
باشد اما در گذشته تار و پود هر دو از نخ پشمی تهیه می شد.

گویا وجه تسمیه آن این بوده که برای مُتَکای زین اسب استفاده می شده و به گویش محلی به این
نام (متکازین) خوانده شده و این روستا نیز به همان نام شهرت یافته است.
البته ناگفته نماند که این گلیمچه علاوه بر روستای متکازین در اکثر روستاهای اطراف آن نیز بافته می شود.
بیشتر نجاران قدیمی که به ساخت دستگاه بافت گلیمچه مشغول بوده اند متأسفانه در قید حیات نیستند و
تنها شمار اندکی از این استادکاران باقی مانده اند که در صورت دریافت سفارش اقدام به ساخت دستگاه بافت می
کنند.
بیشتر دستگاهها موجود یا به صورت موروثی از درگذشتگان به بافندگان می رسد یا بعد از فوت بافنده دستگاه نیز

به فروش می رسد.
از استادکارانی که در بخش نجاری فعالیت می کردند می توان از آقایان سید غنی طاهری، سید مختار رجنایی و
سید حسام کریمی نام برد.

موارد استفاده گلیمچه متکازین:
روستاییان بیشتر از گلیمچه به عنوان زیرانداز، رختخواب پیچ، رویه کرسی، پادری و خوجین استفاده
می کنند.
ولی امروزه با توجه به سلیقه روز مورد مصرف این نوع گلیمچه ها و تقاضاها فرق کرده است و از
عنوان به عنوان روتختی، رویه مبل، کوسن ، رومیزی، کیف و انواع موارد تزیینی استفاده می کنند.

بررسی نقوش در گلیمچه متکازین:

نقوش گلیمچه ی متکازین به صورت خاص خلاصه شده و به اشکال هندسی تبدیل شده است که بدون استفاده از

نقشه و به صورت ذهنی بافته می شود.
این نقوش در گذشته دارای مفاهیم خاص بوده اما هم اکنون از فلسفه نامگذاری بعضی از آنها اطلاع دقیقی در
دست نیست.
طرح ها در عین سادگی بسیار متنوع هستند و همگی ملهم از طبیعت و محیط زندگی بافنده می باشند.
طرح هایی مانند آفتاب تیره، پیاله گل، سماقی، چهار برج قدیمی، به گل، پیاله، پنجوک (پنجه ی مرغ) چمازی (نوعی
گیاه) آجری یا خشتی، چخماخی، تیغ ماهی، خورشیدی، لانه زنبوری، سوردوپیچ، شکوفه، سَربِن کلاه، یا دالبری ، خرچنگ چَنگِلی (به
معنی انگشتان جمع شده ی دست در گویش مازندرانی) ، دارداری (دار به معنی درخت در گویش مازندرانی) و …
در بافت متداول می باشند و به فراخور سلیقه بعضی در متن و بعضی در حاشیه گلیمچه قرار می گیرند.

فرش ایرانی