خوراکی‌های مفید و مضر برای سلامت دندان‌ها

هیچ‌وقت فکر کرده‌اید که جسم بسیار محکمی مثل دندان که مینای آن ظاهرا یکی از سخت‌ترین مواد در این جهان
است، چطور می‌پوسد و نرم می‌شود و از بین می‌رود؟ پوسیده شدن دندان‌ها، آن‌قدر آرام و بی‌سروصدا شروع می‌شود و
پیش می‌رود که آدم وقتی متوجه آن می‌شود که یک درد شدید یا سوراخی بزرگ در دندانش ایجاد شده باشد.وقتی
به دندانپزشک مراجعه می‌کنی و مجبور می‌شوی دندانت را پر کنی،‌ آن‌وقت یک قطار از کاشکی‌ها در ذهنت به حرکت
درمی‌آیند: مثلث برمودا در دهان همه ما میکروب‌های مختلفی زندگی می‌کنند که بعضی از آنها می‌توانند علیه بدن ما ایجاد
بیماری کنند مثل که مسئول اصلی ایجاد پوسیدگی‌های دندانی است.اما برای فعالیت میکروب‌ و ایجاد پوسیدگی‌ در دندان‌ها، تنها وجود
خود میکروب‌ کافی نیست بلکه اگر میکروب‌ها به کمک دو عامل دیگر یعنی مواد غذایی و زمان، مثلثی را تشکیل
بدهند، این مثلث برمودا می‌تواند دندان را به گرداب‌ نابودی و پوسیدگی‌ فرو ببرد.به عبارتی اگر ماده غذایی مناسبی به
مدت کافی در اختیار باکتری‌ قرار بگیرد، آنگاه این باکتری‌ قادر خواهد بود در زمان لازم، ماده غذایی را تخمیر
کرده و از آن اسید تولید کند.اسید تولید شده در کنار دندان، بر مینای دندان اثر کرده و به تدریج
مواد معدنی مینای دندان را در خودش حل می‌کند.به مرور زمان مینا قدرت و استحکام خود را از دست داده،
نرم شده و پوسیدگی‌ دندان آغاز می‌‌شود.برای پوسیده شدن دندان‌ها وجود هر سه این عوامل در کنار هم لازم است
و در صورت حذف هر کدام از آنها امکان پوسیدگی دندان کاهش می‌یابد.به عبارتی اگر ماده غذایی تخمیر شدنی در
دهان قرار گیرد اما خیلی زود به کمک مسواک از روی دندان‌ها حذف شود یا اگر با مسواک زدن مقدار
باکتری‌های دهان کاهش یابد، امکان پوسیدگی‌های دندانی به حداقل خواهد رسید.اما یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای حفاظت از دندان‌هایمان این
است که چیزهایی بخوریم که باکتری‌ها نتوانند آنها را به راحتی تمیز کرده و به اسید تبدیل کنند.مثلث پوسیدگی دندان:
۱-میکروب ۲-مواد غذایی ۳-زمان وقتی مینا کم می‌آورد غذاهایی که می‌خوریم به محض ورود به دهان دستخوش تغییرات می‌شوند.تغییرات، مربوط
به پوسیدگی دندان‌ها، شکسته شدن کربوهیدارت‌ها و تبدیل آن به قندهای ساده است.خوراکی‌هایی مثل بیسکویت‌، کیک‌، شکلات ‌آب‌نبات و حتی‌نان،
دارای کربو هیدارت هستند و بعد از شکسته شدن، تبدیل به قندهایی مثل گلوکز و فروکتوز می شوند.این قندها، غذای
بسیار خوبی برای باکتر‌ی‌ها هستند و باکتر‌ی‌ها می‌توانند خیلی راحت این قندها را تخمیر کنند و از آنها اسید بسازند.هر
چه بیشتر غذای تمیز شدنی در کنار دندان بماند، اسید بیشتری تولید می‌شود و احتمال پوسیدگی دندان بالاتر می‌رود.بنابراین خوراکی‌های
چسبناکی مثل تافی‌ها، شکلات و چیپس که به شدت به دندان می‌چسبد، غذاهای خوبی برای پوسیده شدن دندان‌ها هستند.چیپس یک
مثال خوب از گروه کربوهیدارت‌های چسبناک است.برای امتحان مقداری چیپس بخورید و بعد ببینید چقدر طول می‌کشد تا این چیپس
از برجستگی و فرورفتگی‌ دندان‌های آسیای شما تخلیه شود.حتی مسواک هم نمی‌تواند به سرعت تمام بقایای چسبنده را از دندان‌های
شما تمیز کند و در تمام این مدت باکتری‌های موجود بر روی دندان‌های شما فرصت خوبی دارند تا این خوراکی
را تبدیل به اسید کنند.با ورود هر خوراکی قابل تخمیر مثل انواع شیرینی‌، نان‌و چیپس، محیط دهان تا حدود نیم
ساعت در حالت اسیدی باقی می‌ماند و زمینه برای فعالیت باکتری‌ها فراهم می‌شود.بنابراین اگر میل دارید از این خوراکی‌های خطرناک
برای دندان استفاده کنید و یا آن را به کودکان خود بدهید، بهترین زمان برای مصرف آنها، بلافاصله بعد از
وعده‌های اصلی غذایی مثل صبحانه، ناهار یا شام است.زیرا در این زمان محیط دهان به خاطر ورود وعده اصلی غذایی
به دهان، تا حدود نیم ساعت اسیدی است و در همین مدت اگر خوراکی‌های شیرین مصرف شود، اسید بیشتری در
دهان تولید نمی‌شود.ضمن اینکه بسیاری از افراد طبق عادت بعد از وعده اصلی غذایی مسواک می‌زنند و بقایای غذایی اصلی
و میان‌وعده‌ها را از روی دندان تمیز خواهند کرد.به طور خلاصه، اگر دوست دارید دندان‌هایی سالم داشته باشید، از خوردن
میان وعده‌های شیرین و چسبناک پرهیز کنید.حتی نوشیدن چای شیرین یا چای با یک بیسکویت کوچک نیز می‌تواند به اندازه
یک میان وعده شیرین خطرناک بوده و احتمال پوسیدگی‌ دندان‌ها را بالا ببرد.خوراکی‌های شیرین و چسبناک را به همراه وعده‌های
اصلی غذا مصرف کنید و برای میان وعده‌ها به دنبال خوراکی‌های دوستدار دندان بگردید.انتخاب‌های باب دندان مصرف میان وعده‌ها، به‌خصوص
برای کودکان،‌جزء نیازهای اصلی و ضروری محسوب می‌شود و نمی‌توانیم از خوردن آنها چشم‌پوشی کنیم اما می‌توانیم خوراکی‌های دوست و
دشمن دندان‌ها را بشناسیم و عادت غذایی خانواده را به سمت مصرف خوراکی‌های دوستدار دندان سوق دهیم.هر فرد نسبت به
سن، جنس و وزن خود نیاز به دستور هرم غذایی خاص خود دارد اما در کل این گروه‌بندی برای مجموع
افراد جامعه تا حد زیادی قابل اجراست پس سعی کنید این خوراکی‌ها را در طول روز مصرف کنید: سبزیجات حداقل
۲/۵ فنجان، میوه لااقل ۲ فنجان، شیر، ماست و پنیر لااقل ۳ لیوان، پروتئین خود را از طریق گوشت، حبوبات،
خشکبار و تخم‌مرغ تامین کنید و چربی و شیرینی را بسیار کم مصرف کنید.حالا به سراغ تقسیم‌بندی خوراکی‌ها از نظر
حفظ سلامت دندان‌ها می‌رویم.در میان خوراکی‌ها انتخاب‌های خوب و بد برای دندان‌ها وجود دارد.بهترین انتخاب‌ برای سلامت‌ دندان‌ها را در
رده اول مصرف قرار دهید و از مصرف بدترین انتخاب‌ها دوری کنید.‌ظ‌ بهترین انتخاب‌ها: پنیر، مرغ و گوشت، خشکبار و
شیر جزء‌ بهترین مواد غذایی برای دندان‌ها هستند.این خوراکی‌ها محیط دهان را از حالت اسیدی خارج می‌کند و با افزودن
کلسیم و فسفر به استحکام ساختمان دندا‌ن‌ها کمک می‌کند.ظ انتخاب‌های متوسط: میوه‌‌های سفت مثل سیب و گلابی و سبزیجات انتخاب‌های
خوبی به عنوان میان وعده‌اند.هر چند میوه‌ها شیرین‌ و اندکی قند گیاهی (فروکتوز) دارند اما به علت داشتن آب فراوان
تاثیر قند آن به سرعت از روی دندان‌ها پاک می‌شود.از طرفی این گونه خوراکی‌ها باعث تحریک بزاق می‌شود و بزاق
تولید شده به ضدعفونی و خنثی کردن محیط دهان کمک می‌کند.ظ بدترین انتخاب‌ها: آب نبات، تافی، شیرینی، شکلات، کیک، چیپس
و سیب‌زمینی سرخ شده از بدترین و خطرناک‌ترین مواد برای دندان‌ها هستند.این مواد به دندان‌ها می‌چسبند.خیلی دیر از روی دندان
پاک می‌شوند و با ایجاد محیط اسیدی به پوسیدگی دندان‌ها کمک می‌کنند.نوشابه‌های گازدار و آب میوه‌های کارخانه‌ای که مقدار زیادی
شکر به آن اضافه شده نیز خوراکی‌های بسیار ناسالم و مضری برای دندان‌ها هستند.برای سالم ماندن دندان‌هایتان : )۱ غلات
سبوس‌دار مصرف کنید).۲ مقدار زیادی سبزی به‌ویژه سبزیجات با برگ سبز تیره و نارنجی مصرف کنید).۳ انواع میوه‌ها را در
سبد غذایی خانواده بگنجانید).۴ سعی کنید از ماهی، حبوبات و خشکبار برای تامین پروتئین‌ خانواده استفاده کنید).۵ از مصرف میان
وعده‌های شیرین پرهیز کنید تا دفعات کمتری محیط دهانتان به سمت اسیدی شدن پیش برود).۶ نوشابه‌های گازدار، چای و قهوه
شیرین و آب‌میوه کارخانه‌ای را محدود کنید).۷ بعضی‌ها عادت دارند آب‌نبات بمکند مثلا برای خوشبو شدن دهانشان از آب‌نبات نعنایی
استفاده می‌کنند.اگر شما از این گروه هستید، سعی کنید این عادت را کنار بگذارید یا از آب‌نبات‌های بدون قند )sugar
free( استفاده کنید).۸ مکیدن عادتی میوه‌های ترش مثل لیموترش برای دندان‌ها خطرناک است زیرا اسید آن باعث حل شدن مینای
دندان می‌شود).۹ اگر نمی‌توانید بعد از هر وعده غذا مسواک بزنید، لااقل روزی ۲ بار این کار را بکنید.بهتر است
این دفعات مسواک زدن صبح قبل از صبحانه و شب قبل از خواب باشد).۱۰ اگر دوست دارید آدامس بجوید از
آدامس‌های بدون قند)sugar free( که قند آن توسط باکتری‌های دهانی قابل تخمیر نیستند، استفاده کنید).۱۱ قبل از مصرف یک خوراکی
شیرین یک لحظه صبر کنید و به مقدار شیرینی‌هایی که در آن روز خورده‌اید فکر کنید.اگر بیش از یک شیرینی
در روز مصرف کرده‌اید، برای آن لحظه خود یک میان وعده سالم دیگر انتخاب کنید).۱۲ اگر قرار است خوراکی شیرینی
برای خانواده تهیه کنید، بهتر است به سراغ انواعی بروید که مدت کوتاه‌تری در دهان باقی می‌مانند (مثلا شکلات کمتر
از آب‌نبات در دهان باقی می‌ماند) و چسبندگی کمتری با دندان دارند.برای بچه‌ها: )۱ غذاها را با سبزی‌ و خوراکی‌های
سالم تزیین کنید).۲ به کمک خوراکی‌های سالم و سبزیجات، به همراه کودکتان نقاشی کنید.مثلا از هویج گل درست کنید و
با حلقه‌ای از آن خورشید و با کلم بروکلی درخت و با گل کلم ابر بسازید).۳ میوه‌های خشک شده تهیه
کنید (و یا خودتان میوه‌ها را خشک کنید) و به‌جای شکلات و آب نبات به کودکتان پیشنهاد کنید).۴ با شروع
فصل تابستان بازار بستنی‌های یخی داغ شده است، این بستنی‌ها به خاطر داشتن مقدار زیادی شکر و مواد رنگی افزودنی،
خوراکی‌های مناسبی برای دندان‌ها نیستند.می‌توانید میوه‌های مختلف را فریز کرده و به جای این بستنی‌ها به کودکتان پیشنهاد کنید).۵ درباره
خوراکی‌های خوب و بد برای دندان‌ها با کودکانتان صحبت کنید و آنها را آگاه کنید.هنگام خرید آنها را به همراه
خود ببرید و سعی کنید آنها را به سمت خرید خوراکی‌های سالم هدایت کنید.www.persiandiet.com