فواید عرق مرزه
ساقه های منشعب به طول تا ۳۰ سانتی متر ، رنگ گیاه سبز کدر می باشد که با همین مشخصه
با دیگر گونه ها متفاوت است.ساقه مرزه دارای گره هایی است که از همین گره ها ساقه های دیگر منشعب
می شوند و این ساقه ها نیزبه نوبه ی خود دارای انشعاباتی جدید می گردند ، به همین دلیل بوته
گیاه به صورت پرشاخه و پرپشت به نظر می رسد.
برگ های گیاه باریک ، دراز ، نوک تیز ، نرم و پوشیده از تارهای کوتاه است که مات و
کدر به نظر می رسند.
برگ های مرزه همچنین دارای یک رگبرگ و غده های حاوی اسانس است.
گل های آن نیز کوچک و به رنگ سفید ، سفید مایل به گلی یا گلی رنگ است که در
فصل تابستان ظاهر می شوند.
این گل ها به صورت ضخیم و در طول ساقه قرار گرفته اند.
مرزه به دو صورت خودرو و کشت شده وجود دارد.
انتشار آن در اروپا به ویژه فرانسه ، سیبری ، جنوب و غرب آسیا و از جمله ایران است.
محل رویش مرزه در ایران شامل شمال غرب ، تبریز ، خوی ، ارسباران و قسمت های مختلفی از خراسان
است.
پرورش این گیاه به عنوان سبزی خوراکی بوده و استفاده خشک آن در ادویه جات در نقاط مختلف ایران رایج
است.
ترکیبات مهم : مرزه تابستانی ( برگ خشک ) حاوی حدود یک درصد اسانس می باشد که شامل اجسامی از
جمله کارواکرول ، تیمول ، بتاپی نن ، پاراسیمن ، لیمونن و کامفن است.
ترکیبات دیگر آن شامل ویتامین ها و مواد معدنی مختلف است.
ترکیبات مرزه بسته به شرایط آب و هوای ناحیه رویش ممکن است متفاوت باشد.
موطن اصلی این گیاه شرق د ریای مد یترانه، کناره د ریای سیاه، نواحی جنوب اروپا، نقاط مرکزی و جنوب
غربی آسیا مانند ایران و سیبری است.این گیاه به صورت خود رو د ر ایران، د ر بیشتر نواحی شمال
غربی تبریز، خوی وخراسان د ر زمین های خشک آهکی و گرم و آفتابگیر، سنگلاخی و مزارع د شتی می
روید.
گل های این گیاه کوچک و سفید رنگ است.▪ قسمت های مورد استفاده: کلیه اعضای هوایی شاخه های برگد ار
و گلد ار ▪ خواص درمانی: طبیعت آن گرم است.د ر رفع سوءهاضمه، زرد ی، حالت بحرانی آسم، تخمیرات رود
ه، انگل، نفخ، قرقره جهت رفع افتاد گی زبان کوچک، احتقاق و پرخونی لوزه ها، استعمال خارجی رفع د رد
های رماتیسمی و عصبی مفید است موثر جهت دفع انگل، تقویت کودکان ضعیف، رفع نرمی استخوان، درمان کننده نقرس، اسهال،
دلپیچه، استفراغ، هضم کننده غذا، تنظیم کننده عادت ماهیانه و خون ساز می باشد.در تقویت قوای جنسی، تسکین آسم و
ناراحتی های تنفسی موثر است.
خواص مهم : امرزه به علت داشتن ترکیبات فنلی در اسانس و ترکیبات تاننی در برگ ، دارای خاصیت قارچ
، ضد میکروب ، ضد اسپاسم و ضد اسهال می باشد.
ضد نفخ ضد ترشی معده درمان اسهالهای حاد ومزمن همچنین مرزه دارای خاصیت ضد ادرارآوری بوده و در اروپا از
قدیم به عنوان ضد تشنگی زیاد به خصوص در افراد مبتلا به مرض قند مورد استفاده بوده است.
این اثر را به دلیل وجود جسم کارواکرول در اسانس آن می دانند.
میزان و طریقه مصرف : به غیر از مصرف به صورت سبزی تازه ، می توان بر روی ۱/۵ گرم
از خشک و خرد شده آن یک استکان آب جوش ریخته و ۲۰ دقیقه برای دم کشیدن آن صبر کرد
؛ بهتر است درب ظرف بسته باشد ، سپس صاف کرده و میل شود.
میزان مصرف تا ۳ قاشق چایخوری گیاه خشک در روز می باشد.
در بعضی از کشورها تنتور مرزه وجود دارد.
مصرف تنتور آن نیم تا یک قاشق چایخوری ۱ تا ۳ بار در روز می باشد.
سمیت : مرزه برای انسان سمیت ندارد.
با این حال مصرف بیش از اندازه ممکن است التهاباتی در مخاط ایجاد کند.
در بعضی از حیوانات مانند موش ممکن است باعث التهاباتی شود.
مهمترین اثرات گزارش شده مرزه : ضد درد ، ضد آرتریت ، ضد باکتری ، ضد سرطان ، ضد ترشح
ادرار ، ضد ویروس تبخال ، ضد التهاب ، ضد کرم ، ضد اکسیدان ، ضد عفونی کننده ، ضد
قارچ ، ضد اسپاسم ، معرق ، هضم کننده غذا ، ادرار آور ، خلط آور ، مسهل ، مسکن
، محرک و مقوی معده.
نکات قابل توجه : ۱ مرزه به صورت های تازه ، خشک و مخلوط در ادویه جات ، دارای مصرف
بالایی در جهان است.
۲ خواص مرزه خشک و یا در ادویه جات ، مشابه نوع تازه آن است و در غذاهای پختنی و
بر اثر حرارت مقدار کمی از اسانس آن کاسته می شود ؛ از این رو تا حد زیادی خواص ذکر
شده را همچنان در خود نگه دارد.
۳ به خاطر وجود اجسام فنلی از جمله تیمول و کارواکرول در اسانس آن ، مصرف مقدار زیاد آن توصیه
نمی شود ؛ چرا که ممکن است باعث التهابات جداره ی روده و معده گردد.