اضطراب، ترس و کودکان
برخی از والدین همواره شکایت از این دارند که چرا فرزندشان همیشه دچار استرس و ترس
است و از خیلی از رفتارها و کارهای معقول دوری می گزیند ترس و اضطراب در کودکان دلایل
و ریشه های مختلفی دارد که همه چیز بر تربیت خانواده و محیط اطراف باز می گردد برخی از والدین
به دلیل نا آگاهی باعث ترس در کودکان می شوند که می تواند اثرات و لطمه بدی به کودک وارد کند
در ادامه مطلب از پرشین وی درباره ترس در کودکان بیشتر توضیح خواهیم داد
ترس در کودکان
اختلالات اضطرابی هم میتواند ژنتیکی باشد و هم عوامل محیطی و رفتاری در بروز آن دخالت داشته باشند. در ادامه به برخی از این مواد اشاره میکنیم:
۱٫ بعضی اختلالات اضطرابی ژنتیکی هستند و از والدین به فرزندانشان به ارث میرسند.
۲٫ والدین نگران، نقش بسیار مهمی در شکلگیری شخصیت نگران و مضطرب کودکانشان دارند.
الگوهای رفتاری این والدین از آنها به کودک میرسد و طبیعی است یک مادر یا پدر نگران که
در رویارویی با اتفاقات روزمره با رفتارهای توام با اضطراب واکنش نشان میدهند، به فرزندانی
که ناظر هستند نیز میآموزند در ارتباطات با محرکها واکنشی مشابه آنها داشته باشند.
این والدین به کودکانشان میآموزند دنیا جای خطرناکی است و مرتب برای کودکشان تکرار میکنند
باید مراقب خود باشد و نمیتواند با هر کسی دوست شود و… در این شرایط کودک مضطرب میشود
و رفتاری دفاعی نسبت به دنیا و محیط اطرافش دارد و در هیچ جا احساس امنیت نمیکند که این مساله بسیار آسیبزاست.
۳٫ حمایت بیش از حد کودک نیز میتواند علت شکلگیری شخصیت نگران شود. والدین بیشتیمار
والدینی هستند که همیشه و همه جا از کودک حمایت میکنند و اجازه نمیدهند از همان ابتدا
کودک خود حتی راه رفتن را تمرین کند. مرتب پشت او هستند تا مبادا زمین بخورد و بعدا هم در
مهدکودک و مدرسه مرتب با مراکز تماس میگیرند و جویای وضعیت فرزند خود میشوند. کودکان
این والدین وقتی بزرگتر شوند، حمایت افراطی از آنها همچنان وجود دارد و والدین همیشه
با رفتاری اضطرابی دنبال رفع مسائل مربوط به فرزندشان هستند. طبیعی است چنین کودکانی
وابسته بار بیایند و نتوانند در جامعه مستقل رفتار کنند. شخصیت وابسته مستعد افسردگی و انواع اضطرابهاست.
۴٫ جدایی والدین مخصوصا اگر با تنش همراه باشد و این تنش نیز بین همسران سابق همچنان
ادامه یابد و آنها مرتب به بدگویی از هم بپردازند و با بچهها علیه والد غیرسرپرست یا سرپرست
یارکشی کنند، باعث ایجاد نگرانیهای زیادی در کودک میشود و حس عدم امنیت را در آینده القا میکند که در شخصیت او تاثیرگذار است.
۵٫ مرگ والدین یا یکی از آنها نیز بسیار آسیبزاست و هرچه سن کودک پایینتر باشد و سالهای
بیشتری را با نبود والدین بگذراند، آسیب بیشتر میشود. این کودکان حس عدم امنیت را تجربه
میکنند و در اضطراب دائم به سر میبرند. این ترس که حامی ندارند و باید بهتنهایی از پس مشکلات
بربیایند باعث میشود شخصیتی نگران و مضطرب پیدا کنند.
۶٫ والدینی که مهر و محبت کافی به فرزندان ندارند و در بروز احساسات سرد هستند باعث
میشوند فرزندان دچار دلبستگی ناایمن شوند و زمینهساز شخصیت اضطرابی در آنها هم هستند چون کودک همیشه حس بیپناهی دارد.
۷٫ رفتارهای غیرقابلپیشبینی والدین مخصوصا در مورد تشویق و تنبیه میتواند زمینهساز اضطراب شود.
آنچه حس امنیت و آرامش به کودک میدهد، ثبات در رفتار والدین است. کودک باید بداند رفتارهای
درست همیشه تشویق در پی دارد و با رفتار نادرست تنبیه میشود. والدینی که خلق تحریکپذیر و
اختلالات خلقی دارند و در لحظاتی که نگران، عصبی و… هستند، رفتارهای غیرقابلپیشبینی دارند
باعث نگرانی و اضطراب کودک میشوند زیرا کودک نمیداند در مواجهه با والدین چه بازخوردی میبیند.
بیشتر بدانید از علل ایجاد اضطراب در کودک
بسیاری از شما والدین دیر یا زود با این اتفاق روبهرو خواهید شد که اگر فقط یک دقیقه از اتاق
بیرون بروید، ممکن است کودک نوپایتان زارزار گریه کند، خود را از کنار غریبهها عقب بکشد
یا با شنیدن صداهای بلند به شدت وحشتزده شود. اگرچه شاید این واکنشها برای شما
ناراحتکننده باشد، اما همهٔ آنها نشانهای از این است که رشد فرزندتان نرمال و طبیعی است،
چون مقداری اضطراب و احساس ترس، بخشی طبیعی از رشد شناختی و عاطفی یک کودک نوپاست.
اما دیگر دلایل اضطراب یک کودک نوپا چه میتواند باشد:
ترس از دنیای بزرگ ما: آنجا، آن بیرون دنیای بزرگ و ترسناکی است و هر قدمی که کودک نوپایتان
به سمت استقلالش برمیدارد، میتواند با همان نسبت با ترس همراه باشد. فرزندتان در حینی
که دنیای اطراف خود را میکاود، متوجه میشود که خیلی از مسائل میتوانند اشتباه یا دور
از انتظار و خواستهٔ او پیش بروند. مثلاً گربه چنگ میزند، همبازیاش اسباببازیها را از او
میگیرد و والدینشان بعضی اوقات تا ساعتها ناپدید میشوند!
شناخت و رشد فرایند فکری: وقتی فرایندهای فکری کودک پیچیدهتر میشود، او این توانایی را هم
پیدا میکند که تعداد زیادی داستان ترسناک برای خودش سر هم کند که شامل اشیای روزمره،
مثلاً جاروبرقی بد یا موجودات و تهدیدهای خیالی مثل هیولای زیر تخت هستند. علاوه بر این،
وقتی کودکتان با محیط اطراف خود سازگاری و مطابقت بیشتری پیدا میکند، نسبت به استرسهایی
که چند ماه پیش اصلاً از آن آگاه نبوده است نیز واکنش نشان میدهد.
اضطراب جدایی: درست همانطور که عوامل مختلفی در شکلگیری مسائل عاطفی یک بزرگسال
نقش دارد، کودکان نیز به دلایل مختلفی دچار اضطراب میشوند. کودک نوپای شما ممکن است
اضطراب حضور غریبه داشته باشد و اکنون که میتواند تفاوت چهرههای آشنا و غریبه را
تشخیص دهد، از دیدن افراد مختلف و غریبه برانگیخته میشود. اضطراب جدایی که به طور معمول
در حدود ۱۰ ماهگی آشکارتر میشود، در کودکان نوپا نیزهم نرمال و شایع است.
باشگاه خبرنگاران جوان / مادرشو