چالشها و مشکلات رفتاری کودک پیش دبستانی و راه حل‌ها

در دوران کودکی به دلیل نا آشنا بودن با محیط مشکلات بسیار زیادی برای کودکان پیش می آید که
با شناخت دلیل این مشکلات می توان با بروز آن ها مقابله کرد یکی از این مشکلات
مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی است که کودکان در دوران پیش دبستانی به دلیل
نا آشنا بودن با محیط خود مشکلات فراوانی را هم با دوستان خود و هم با انسان هایی که در آن
محیط هستند دارند و به همین دلیل باید از این مشکلات مقابله کرد تا آن ها تربیت مناسبی را
داشته باشند . مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی را در پرشین وی بخوانید.

مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی در مدرسه

الف ـ دروغگویی:
دروغگویی یکی از رفتارهای شایع کودکان است که اغلبف والدین را خیلی ناراحت می‌‌کند.
دروغگویی کودکان معمولاً سه دلیل عمده دارد:
۱ـ کودک واقعیت و خیال را در هم می‌‌آمیزد و گاه تصورات خود
را کاملاً واقعی می‌‌پندارد.

معمولاً تا ۶ یا ۷ سالگی، توانایی کودک برای افتراق وقایع واقعی از خیالی، کامل نشده است.
۲ـ کودک به نوعی تفکر آرزومندانه پسرفت کرده است و بدین طریق با یک واقعیت غیرقابل تحمل انطباق می‌‌یابد.
مثلا کودکی که پدرش وی را ترک کرده است ممکن است داستانهایی در باره این که پدرش شماره تلفن وی
را نمی‌‌‌داند بسازد.

گاهی کودک با چنان شدتی خواستار این آروزها است که خود نیز باوز می‌‌کند آن چیز را به دست خواهد
آورد.
مثلاً «من دوست دارم یک دوچرخه داشته باشم» ممکن است است به «من برای تولدم یک دوچرخه هدیه می‌‌گیرم» تبدل
شود.

۳ـ کودک به منظور فرار از تنبیه یا انعتقاد دروغ می‌‌گوید.
وی ممکن است بداند آنچه که می‌‌گوید حقیقت ندارد ولی بتدریج خودش هم بخشهایی از آن را باور می‌‌کند گاهی
اوقات کودکان با هوشتر بیشتر به دروغگویی پناه می‌‌برند تا تایید والدین را از دست ندهند و از عواقب کار
خود فرار کنند.
توصیه‌‌های زیر در برخورد با دروغگویی می‌‌توانند کمک کننده باشند:
ـ در مواجهه با کودکی که دروغ گفته است آرامش
خود را حفظ کنید و سعی کنید آرام بمانید.

رفع مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

ـ به کودک لقب دروغگو ندهید.
کار او را از شخصیت وی افتراق دهید.
ـ سعی کنید نوع دروغ کودک را تعیین کنید و بسته به آن واکنش مناسب نشان دهید.
ـ اگر کودک دروغی نشای از خیالات خود می‌‌گوید به او کمک کنید تفاوت بین واقعیت و خیال را دریابد.
با وی طوری رفتار نکنید که احساس کند کار اشتباهی کرده است.

ـ اگر کودک با موقعیتی دشوار روبرو سات و آرزوهایش را به عنوان واقعیت بیان می‌‌کند وی را تشویق کنید
که به جای این کار به بیان احساساتش بپردازد و از دیگران برای حل مشکلات کمک بخواهد.
ـ‌ اگر کودک برای فرار از پیامد کار اشتباهش دروغ بگویید بهتر است به جای واکنش شدید نسبت به دروغ
گفتن، در باره کار اشتباه او و علت بد بودن کارش با وی صحبت کنید.

ـ زمانی که می‌‌دانید کودک کار بدی کرده است خود را درگیر بحث با وی برای اعتراف گرفتن نکنید.
مثلاً اگر کودک کیک تولدی را که پخته اید بی اجازه خورده است و آثار شکلات روی کیک را در
اطراف دهانش می‌‌بینید به جای اینکه بپرسید «آیا تو کیک را خورده ای؟» و او به دروغ «نه» بگوید، وی
را جلوی آینه ببرید و بگویید «کیک خورده شده و به صورت تو شکلات آن چسبیده است.
من از تو خواسته بودم به کیک بدون اجازه دست نزنی».

در این صورت موضوع صحبت به جای دروغگویی کودک به پیروی از قوانین باز می‌‌گردد.
ـ به خاطر داشته باشید کودک را هم با گفتار و هم رفتارتان به راستگویی تشویق کنید.
شما بهترین الگوی فرزندتان هستید.
ب ـ استفاده از کلمات نامناسب و زشت، جواب پس دادن:

رفع مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

مقابله با مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

تقریباً تمام کودکان در سنین پیش دبستانی گاه از کلمات نامناسب استفاده می‌‌کنند.
گاهی آنان کلماتی زشت به زبان می‌‌آورند که باعث شرمندگی والدین می‌‌شود.
دلیل روشن به کارگیری این کلمات، شنیدن آنها در منزل یا مهدکودک یا محیط‌‌های دیگر است.
زمانی که کودک از این عبارات استفاده می‌‌کند معمولاً با توجه شدید و واکنش بیش از حد والدین روبرو می‌‌شود
که باعث تکرار بیشتر این کلمات خواهد شد.

راهکارهای زیر می‌‌توانند در برخورد با این رفتار کودک کمک کننده باشند:
ـ‌ اگر کودک برای اولین بار از این
کلمات استفاده می‌‌کند بهتر است معنای آن را از کودک بپرسید.
اگر وی بتواند معنی کلمه را بگوید برایش توضیح دهید که این کلمه دیگران را ناراحت می‌‌کند و نباید در
خانه استفاده شود.
ـ در صورت تکرار، در مراحل اول آرام ماندن و نادیده گرفتن این عبارات و دور نگهداشتن کودک از محیط‌‌هایی
که در آنها چنین کلماتی استفاده می‌‌شود بهترین روش برخورد است.

ـ اگر با وجود نادیده گرفتن این رفتار ادامه یابد با آن مشابه دیگر کارهای نامطلوب کودک برخورد کنید و
از شیوه‌‌های تنبیهی مناسب مانند منزوی سازی یا محروم کردن بهره گیرید.
ـ به کودک کلماتی بیاموزید که بتواند احساس ناکامی و ناراحتی خود را به صورت مودبانه ابراز کند.
ـ برخورد مودبانه و به کارگیری مناسب کلمات را توسط کودک تشویق نمایید.
جواب پس دادن اغلب شیوه‌ای برای نشان دادن نافرمانی و لجبازی کودک و نشانه‌ای از تکامل کودک برای به دست
آوردن استقلال است.

تنشهای زندگی روز مره مانند به دنیا آمدن کودک دیگر یا تغییر منزل ممکن است این رفتارها را تشدید کند.
در مواجهه با این مشکل توصیه‌‌های زیر را به کار گیرید.
ـ به خاطر داشته باشید کودکان پیش دبستانی نیاز به ابراز وجود و احساسات خود دارند.

راه حل هایی برای مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

بنابراین اجازه ابراز نظر به صورت مودبانه را به آنان بدهید.
ـ سعی کنید انتظارات خود را با توانایی کودک تطبیق دهید.
ـ در صورت نافرمانی و بی ادبی کودک در پاسخ دادن، از روشهای تنبیهی مناسب استفاده کنید.
ـ رفتارهای مناسب وی را تشویق کنید.

ج ـ دزدی:
تا سن سه سالگی بیشتر کودکان معنای دزدی را درک نمی‌‌‌کنند و حداقل یک سال دیگر طول می‌‌کشد تا آنها
مفهوم مال من و مال تو را در یابند.
اگر کودک وسایل دیگران را بدون اجازه بر می‌‌دارد راهکارهای زیر را به کار برید:
ـ آرامش خود را حفظ
کنید و واکنش بیش از حد نشان ندهید.

ـ برای وی توضیح دهید که چیزهایی که متعلق به دیگران است نباید برای خود بردارد.
ـ به کودک بگویید صاحب آن شیئی برای از دست دادن آن، غمگین و ناراحت می‌‌شود.
ـ مطمئن شوید که وی شیئی موردنظر را به صاحبش برگردانده و عذرخواهی کند.
ـ به خاطر داشته باشید با این که کودک ممکن است بداند دزدی کار بدی است چون دیگران به وی
چنین گفته‌اند تا سن ۷ ـ ۶ سالگی ممکن است بدرستی علت بد بودن / ین کار را درک نکرده
و در باره آن احساس گناه نکند.

ـ در صورتی که این مشکل به صورت مکرر و مزمن رخ دهد حتماً با یک مشاور یا روانپزشک کودک
مشورت کنید.
د ـ پرخاشگری و حملات بدخلقی (قشقرق)
پرخاشگری کودکان علل مختلفی دارد.

جزئیات مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

کودکان کوچکتر ممکن است به علت این که نمی‌‌‌دانند احساسات ناخوشایند خود مانند خشم و ناکامی را چگونه با کلمات
ابرا کنند به پرخاشگری روی آورند.
صحبت با کودکان و کمک به آنان برای بیابن احساساتشان بدون پرخاشگری در این موارد مفید است.
کودک ممکن است شاهد دعوا و پرخاشگری والدین یا دیگر اعضای خانواده باشد و از این رفتارها الگو برداری کند.

بنابراین کنترل محیط منزل، عدم به کار گیری پرخاشگری در روابط بین فردی اعضای خانواده و همچنین نظارت بر برنامه‌‌های
تلویزیونی که کودک مشاهده می‌‌کند می‌‌تواند این اثرات را تا حد ممکن کاهش دهد.
گاهی به مرور زمان کودک یاد می‌‌گیرد که با بد خلقی و پرخاشگری می‌‌تواند به آنچه می‌‌خواهد دست یابد.
اگر والدین در برابر داد و فریاد یا پرخاشگری وی تسلیم شوند او در می‌‌یابد این رفتار راهی برای گرفتن
آنچه می‌‌خواهد از بزرگسالان است.

بعضی کودکان با فرد خاصی مانند مادر یا مادر بزرگ بیشتر این رفتارها را نشان می‌‌دهند تا با دیگر اعضای
خانواده.
این موضوع اهمیت برخورد یکسان و یکنواخت همه بزرگسالان در خانواده و اطراف کودک را نشان می‌‌دهد.
اگر کودک در یابد که هر وقت و هر کجا پرخاشگری کند پیامد یکسانی متحمل می‌‌شود چنین رفتاری قطعاً کاهش
می‌‌یابد.

بنابراین علیرغم علت پرخاشگری و بدخلقی کودک رعایت بعضی اصول می‌‌تواند موجب کاهش این رفتارها شود:
ـ در انتظارات خود
از کودک و به کارگیری روشهای تربیتی در زمانها، مکانها و توسط افراد مختلف مانند مادر، پدر، مادربزرگ و…
تا حد ممکن یکنواخت عمل کنید.

قابل پیش‌بینی بودن پیامد یک رفتار به کودک احساس امنیت می‌‌دهد و وی را از سر درگمی می‌‌رهاند و مشکلات
رفتاری وی را کاهش می‌‌دهد.
ـ قوانین را به صورت روشن به کودک بگویید.

راه حل های مناسب برای مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

او باید بداند احساس خشم و ناکامی طبیعی است ولی مرزهایی برای شیوه ابراز آن وجود دارد مثلاً زدن دیگران
ممنوع است.
ـ در صورت پرخاشگری کودک از روشهای تنبیهی مناسب مانند منزوی سازی استفاده کنید.
ـ بر اثر بدخلقی و قشقرق کودک تسلیم خواسته‌‌های غیرمنطقی او نشوید.
این رفتار کودک را نادیده بگیرید.

(در عین حال ایمنی کودک را در نظر داشته باشید.
اگر وی به کار خطرناکی دست زد بلافاصله باید مداخل کنید).
ـ تلاش کودک برای ابراز مناسب احساسات ناخوشایند مثل خشم را تشویق کنید.
ـ موقعیتهایی که کودک بیشتر دچار بدخلقی و پرخاشگری می‌‌شود مانند زمانی که خسته، گرسنه یا خواب آلود است را
شناسایی کرده، توجه به نیازهای جسمانی و روانشناختی کودک را در برنامه ریزی‌‌های روزانه خود در اولویت قرار دهید.

ه‍ ـ رقابت بین خواهر و برادرها
رقابت و حسادت بین خواهر و برادرها از شایعترین مشکلات والدین محسوب می‌‌شود.
این موضوع پدیده‌ای عالمگیر است و پدر و مادر را بیش از هر کس دیگر دچار احساس ناکامی و نگرانی
می‌‌کند.

گرچه بسیاری از کتابها توصیه می‌‌کنند که خواهر و برادرها را به حال خود گذاشته، در دعوا و درگیری آنها
دخالت نکنیم، بعضی از بزرگسالان خاطراتی از بدرفتاری خواهر یا برادر خود در دوران کودکی بدون دخالتی زا سوی والدین
به یاد دارند که بسیار برایشان رنج آور است.

بنابراین این با وجود طبیعی بودن رقابت بین خواهر و برادرها نظارت والدین بر شیوه تعامل و ارتباط فرزندان با
هم اهمیت بسزا دارد.
توصیه‌‌های زیر در برخورد با رقابت و حسادت خواهر و برادر‌ها کمک کننده هستند:

راه جل مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی برای والدین

مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

ـ اطمینان یابید که هیچ یک
از فرزندان توسط خواهر یا برادر خود مورد سوء رفتار کلامی، جسمانی یا جنسی قرار نمی‌‌‌گیرد.
قانونی در خانه برقرار کنید که خشونت از هر نوع نسبت به دیگران را ممنوع کند.
ـ از لقب دادن به کودکان پرهیز کنید.
حتی لقب‌‌های خوب مانند هنرمند یا ورزشکار می‌‌تواند برانگیزاننده حسادت دیگر فرزندن شود و کودک را برای حفظ این لقب
دچار اضطراب و ناکامی نماید.

ـ با کودکان طوری رفتار کنید که بفهمند هر یک دارای ویژگی‌‌های منحصر به فردی هستند که با دیگران متفاوت
است.
آنان را به صورتی غیر منصفانه با هم مقایسه نکنید.
ـ علاوه بر زمانی که با همه فرزندان می‌‌گذرانید با هر یک از آنان زمانی جداگانه هر چند اندک صرف
کنید.
ـ بپذیرید که رقابت بین خواهر و برادرها طبیعی است.

همه گاهی نسبت به خواهر یا برادر خود احساس خشم می‌‌نمایند در حالیکه بیشتر آنها در برابر افراد خارج از
خانواده از یکدیگر حمایت می‌‌کنند.
ـ به خبرچینی کودکان پاداش ندهید و همیشه جانب یک فرزند را نگیرید.
در صورت دعوای خواهر و برادرها:
ـ حتی‌الامکان اجازه دهید خود آن را تمام کنند.
ـ اگر یکی یا هر دو بسیار عصبای و ناراحت هستند دخالت کنید.

آنها را از هم جدا کرده و کودکی را که آسیب دیده یا ناراحت است آرام کنید.
ـ طرف هیچ یک را نگیرید مگر آن که آنچه رخ داده دیده باشید.
ـ هر دو کودک را تشویق کنید تا در باره احساسات خود و آنچه رخ داده صحبت کنند و از
آنها بخواهید فکر کنند چگونه می‌‌توانند اختلافشان را بدون دعوا و درگیری حل کنند.

بد نیست بدانید که : چگونگی برخورد با مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی و لجبازی آن ها

به کودک چیزی می گوییم واو لجبازی می کند.بیابید این جمله را آنالیز کنیم وبرای هر یک راه حلی
پیدا کنیم آیا آنچه که به کودک می گوییم،سلبی است یا ایجابی .(یعنی نکن است یا بکن)!

هدف از دستور ما چیست؟آیا کودک واقعاًمی تواند کاری را از او خواسته ایم را یا آن کاری که او را
از انجامش منع کرده ایم برآورده کند؟یادمان نرود که «باید از هر کسی چیزی را توقع داشت که
بتوان از عهده انجامش بربیاید.»اگردرخلال دستورهای ریز ودرشتتان ،درخلال بکن ونکن های گاهی
زائد وبی فایده،که گاهی اگر خود ما را روانکاوی کنند،ریشه خیلی ازآنها را در کودکی خودمان پیدا باید کرد.

درباره قسمت اول وبحث درمورد جنس درخواست ما که سلبی است یا ایجابی،اصولاً،کودکان میانه
خوبی با درخواست های سلبی ندارند.پس نکن.فلان کار را بکن،فلان طور راه نرو،جیغ نزن،دست
توی بینی ات نکن و…. معمولاً جواب نمی دهد!!!…

ریشه یابی کنید

درابتدا باید دقت کنیم که ریشه ی آن حرکت ناخوشایندی که کودک انجام می دهد چیست؟ آیا نیاز
او برای جلب توجه است؟ آیا آن کار به اوآرامش می دهد؟آیا نیازحسی است؟آیا سطح توانائی اش
در همین حد است؟آیا عادتی است؟

هر کدام از این موارد که باشد نمی توان با گفتن یک دستور بکلی قال قضیه را کند به جای آن بهتر
است به قول معروف گولش بزنیم!این اصطلاح در اصل یک تکنیک رفتار درمانی است که یک کار
مطلوب را جایگزین رفتار نامطلوب می کنیم.

جهت انجام این تکنیک بهتر است از واژه زیر استفاده کنیم که اگر توونستی، این کار را بکنی؟!در
این مواقع اگر نیاز کودک به جلب توجه ریشۀ حرکت ناپسندش باشد سریعاً فعالیت دلخواه شما
را جایگزین می کند.مثلا به کودکی که مدام برهمه چیز لگد می زند می گویم.

پروفسور سلطان زاده ، باشگاه خبرنگاران جوان