نقش والدین در نتیجه امتحانات دانش آموزان
خیلی از دانش آموزان استرس امتحانات اخر ترم را دارند استرس می تواند آثار منفی بر
روی روحیه و همچنین نتیجه امتحانات فرد بگذارد گاهی دانش آموز به دلیل استرس بیش از
حد امتحان خود را خراب می کنند در این میان والدین نقش بسیار مهمی در آرام کردن و کاهش استرس
دارد در ادامه مطلب از پرشین وی قصد داریم نکات بالا بردن نتایج امتحانات دانش آموزان را مورد بررسی قرار دهیم
نتایج امتحانات دانش آموزان
اواخر اردیبهشت و اوایل تا اواسط خرداد برای دانشآموزان یادآور امتحانات پایان سال و نتیجه یک سال تحصیل است.
بسیاری از والدین که کسب نمرات بالا را تنها نشانه موفقیت فرزندان میدانند در این روزها با محدود کردن بسیاری
از تفریحات و برنامههای خانوادگی توجه شان را به امتحانات فرزند معطوف کرده و با محدود کردن او تصور میکنند
همه شرایط را برای کسب بهترین نمره و موفقیت او فراهم کردهاند.
اما با اعلام نتایج امتحانات کاخ آرزوهای والدین خراب میشود.در ایام پایانی سال تحصیلی و نزدیک شدن به روزهای امتحان، والدین به عنوان افرادی که تأثیر زیادی در
آرامش فرزندان و کاهش خستگی آنها و حضور با آمادگی کامل در جلسات امتحان داشته باشند باید نکات روانشناسی مهمی
را مد نظر بگیرند.
دکتر محمدرضا کرامتی- استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران- با تأکید بر اینکه والدین نباید روی نمرات درسی
و بخصوص نمرات پایان سال تأکید زیادی داشته باشند میگوید: «نمره ملاک خوبی برای سنجش معلومات کودک نیست مهم
یادگیری او است.
محبت های بی قید و شرط
نکته بعدی که والدین باید به آن توجه داشته باشند محبت کردن بدون قید و شرط به فرزندان است.
یعنی اینکه آنها باید در هر شرایطی عشق و محبت خود را به فرزندان ابراز کنند.
نباید این عشق و محبت مشروط به کسب نمرات خوب در امتحانات باشد.
متأسفانه بسیاری از والدین زمانی که فرزندشان نمرات عالی کسب میکند محبت و علاقه زیادی به او نشان میدهند و
همین امر باعث میشود کودک در زمان امتحانات نگران از دست دادن محبت والدین شود و تصور کند در صورتی
که نتواند نمرهای عالی کسب کند محبت پدر و مادر را از دست خواهد داد.» مترجم کتاب «۵ زبان عشق
در تربیت کودکان»
با اعتقاد به اینکه برای عشق ورزیدن به فرزندانمان باید آنها را بخوبی بشناسیم و بر اساس
آن، زبان عشق را پیدا کنیم و حرف بزنیم میگوید: « وعده دادن یکی از رفتارهایی است که والدین در
فصل امتحانات به فرزند میدهند و تصورشان این است که با این کار انگیزه او را در کسب نمرات عالی
بیشتر خواهند کرد درحالی که این کار استرس زیادی به فرزند وارد می کند.
برخی والدین هم متأسفانه علاوه بر وعده دادن به آن عمل نمی کنند و این شدت آسیبپذیری دانشآموز را بیشتر
میکند.»
کارنامه والدین در فصل امتحانات
بیاموزیم که بچهها باید در حال زندگی کنند نه در گذشته و نه در آینده.
نتیجه زندگی در آینده نگرانی است و زندگی در گذشته نیز افسوس به همراه دارد؛ باید به بچهها بیاموزیم انجام
کارهای خود را به تعویق نیندازند و هیچ وقت درس خواندن را به شبهای قبل از امتحان موکول نکنند.
خواندن یک کتاب در شب امتحان علاوه بر خستگی مفرط قدرت یادگیری را کاهش میدهد و دانشآموز فقط به
حفظ کردن درس بسنده میکند.
دکتر جمشید بیگدلی- روانشناس بالینی نحوه برنامهریزی برای دانشآموزان در فصل امتحانات و همچنین نوع عملکرد والدین در این فصل
را با چند فاکتور مهم مرتبط میداند و میگوید: «نخستین فاکتور سن است.
یعنی اینکه نوع رفتار والدین باید متناسب با سن کودک باشد.
برای دانشآموز مقطع تحصیلی ابتدایی نباید در درس و کسب نمره و همچنین فعالیتهای ورزشی سختگیری کرد.
هدف از تحصیل باید یادگیری باشد و نباید از همان ابتدای تحصیل کسب نمره بالا را شرط موفقیت دانست.
همچنین باید جنسیت را نیز در نظر گرفت و در نوع برخورد با فرزندان دختر و پسر باید ظرافتهای رفتاری
بیشتری به کار برد و در نوع گفتار باید دقت داشت.
دانستنی هایی پیرامون کاهش استرس در امتحانات
والدین باید بدانند رقابت گاهی تخریبکننده است و این ما هستیم که گاهی به این رقابتها دامن میزنیم.
باید به فرزند گوشزد کرد تلاش او است که اهمیت دارد و هر نتیجهای که بهدست بیاید چیزی از ارزش
کار او کم نمیکند.
آماده سازی خانه
وی درباره آماده کردن محیط خانه برای امتحانات پایان سال میگوید: «آماده کردن محیط خانه برای فصل امتحانات اهمیت
دارد.
نوجوانان زیادی برای مشاوره به من مراجعه میکنند و از رفت و آمدها و مهمانیهای والدین در روزهای پایانی سال
تحصیلی گلایه دارند.
والدین آنها توجهی به اینکه زمان امتحانات باید مهمانیها را کم کنند ندارند.
والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که آنها نقشی اساسی در موفقیت فرزند در فصل امتحانات دارند.
باید با کاهش دفعات مهمانی از کسانی که میخواهند برای مهمانی به خانه آنها بیایند خواهش کنند تا آن را
به زمان دیگری موکول کنند.
در این ایام باید با فرزندمان همراهی کنیم و به تغذیه و خواب او نیز توجه ویژهای داشت.
همچنین والدین باید ارتباط سازندهای با مدرسه داشته باشند و از برنامه امتحانات او آگاهی پیدا کنند و نیز با
آگاهی از برنامه امتحانی برنامهریزی مناسبی برای او انجام دهند.»
اما دنیای اینترنت و بازیهای رایانهای یکی از مهمترین
موانع تمرکز دانشآموزان بر دروس است.
دکتر محمدرضا کرامتی در این ارتباط میگوید: «تحقیقات نشان داده است به هر میزان که دانشآموز در ایام امتحانات با
اینترنت و بازیهای کامپیوتری کمتر سر وکار داشته باشد موفقیت بیشتری در درس و امتحانات کسب میکند.
نکته دیگری که والدین باید آن را به فرزندشان بیاموزند تأکید بر اولویتها است، یعنی اینکه فرزندان باید فعالیتهای روزانه
خود را اولویت بندی کنند.
با این کار فرزندان برنامهریزی در زندگی را آموزش میبینند و برای آینده تحصیلی و زندگی شان برنامهریزی میکنند.
نقش اولیاء مدرسه
در کنار خانواده، مربیان و معلمان نیز نقش زیادی در آمادهسازی دانشآموز برای فصل امتحانات و کاهش استرسهای آنها دارند.
نخستین و مهمترین کاری که معلمان و مربیان باید مدنظر داشته باشند این است که نباید بچهها را با هم
مقایسه کنند.
دهههای قبل این روش برای ترغیب دانشآموزان در مدارس معمول بود و بسیاری از ما خاطرات خوبی از این نوع
رفتار نداریم و بررسیهای روانشناسی نشان میدهد این شیوه تربیتی نامناسبترین روش است و رقابت به هرشکلی برای آنها مخرب
است.
باید روی افزایش قدرت یادگیری دانشآموز تأکید کنیم تا بازخوردهای مناسبی بگیریم.»
دکتر بیگدلی نیز با تأکید بر حساس بودن
روحیه دانشآموزان مقاطع تحصیلی بعد از دوران ابتدایی میگوید: « در مقاطع مختلف تحصیلی فرزندان والدین باید مراقب رفتار
خود باشند.»
بیشتر بدانید از توجه به راه های کاهش استرس دانش آموزان
روانشناس استان البرز می گوید : لازم است دانش آموزان به راه های کاهش استرس در
امتحان توجه کنند تا در امتحانات سرنوشت سازی که دارند، موفق شوند.
دکتریونس جاوید نسب اظهارداشت: اکنون که فصل امتحانات دانش آموزان فرا
رسیده است همه به دنبال راه هایی هستند تا بر استرس ناشی ازامتحان غلبه
کنند درحالی اضطراب یا استرس همیشه مخرب نیسب بلکه سازنده نیزمی باشد.
وی با اشاره به اینکه دانش آموزان درفصل امتحانات همیشه دچاراسترس می شوند،
خاطرنشان کرد: همین استرس باعث کاهش کارایی آنان دراین موقعیت حساس وسرنوشت سازمی شود.
وی ازآرامش واطمینان بیشترهنگام مطالعه ، تاثیرکمترعوامل محیطی و به خاطر
سپاری راحت مطالب خوانده شده درذهن را از دیگر نشانه های اظطراب سازنده دردانش آموزان برشمرد.
جاویدنسب بیان داشت: زمانی که دانش آموز بدون اطمینان درس می خواند،
در موقع خواندن درس، به نتیجه امتحان بیشتر فکر می کند تا به یادگیری،
مشغولیت ذهنی بخش وسیعی از ذهن و سیستم روانی اش را در برمی گیرد
و موجب می شود درباره موفقیت وعدم موفقیت خود، مطالبی را بر زبان آورد در واقع دچار این اضطراب منفی شده است.
این روانشناس تصریح کرد: احساس دلشوره و تشویش مداوم ، افکار و نگرش منفی،
اضطراب او با نشانه های روان تنی مثل درد در ناحیه معده، شکم و حالت تهوع همراه
است ، اختلال در خوردن مثل پرخوری یا کم خوری، اختلال در خواب، پرخوابی یا کم خوابی
یا کرختی روزانه از دیگر نشانه های اضطراب منفی دربین دانش آموزان است.
دکترجاوید نسب اضافه کرد: نداشتن تمایل برای خواندن کتاب و گاهی تلاش مضاعف
برای بیشتر خواندن درس ها ، لجبازی و بهانه گیری های مختلف وگریه های
طولانی و بی علت از دیگر نشانه های اضطراب مخرب در دانش آموزان است.
وی علل وجود اضطراب امتحان را کمال گرایی، نداشتن آمادگی قبلی، ترس از
دست دادن موقعیت خویش درخانواده، فشار بیش ازحد والدین ، والدین مضطرب ،
رقابت ، رفتار معلم و مدرسه درجلسه امتحان ، مقایسه کردن وعده نامناسب دادن به عنوان پاداش امتحان به فرزند ان ذکر کرد.
وی درادامه به راه حل های عملی کاهش اضطراب امتحان پرداخت وگفت: مطالعه و
مروربیشتر وتقویت بنیه علمی، پایین آوردن سطح انتظار، پذیرش توانمندی های خود،
توجه به نکات مثبت و موفقیت های گذشته وبرطرف کردن ضعف بنیه علمی از جمله این راهکارهای مهم است.
این روانشناس البرزی به دانش آموزان توصیه کرد: برای آغاز مطالعه درسها درابتدا به
قرائت دعای مطالعه توجه کنند به گونهای که قبل از شروع درس وضو بگیرند و با نام
خداوند یکتا، ذکر صلوات و دعای مطالعه ‘ اللهم اخرجنی من الظلمات الوهم و اکرمنی
بنورالفهم افتح علینا ابواب رحمتک وانشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین
‘ که به معنای ‘خدایا مرا بیرون آور از تاریکیهای وهم و به نور فهم گرامی ام بدار،
خدایا درهای رحمت را به روی مابگشا و خزانههای علومت را بر ما بازکن به مهربانی ات ای مهربانترین مهربانان میباشد’ را بخوانند.
روزنامه ایران / irna