شیر مادر ، غذای جسم و روح کودک
بهترین تغذیه برای نوزادی که متولد شده است شیر مادر است تغذیه با شیر مادر برای سلامت جسم و مغز نوزاد ضروری است کودکانی که از شیر مادر تغذیه کرده اند در مقابل بسیاری از بیماری ها مصون هستند تغذیه با شیر مادر سبب بهبود توانایی های شناختی و افزایش بهره هوشی، تعادل باکتری های روده، بهبود سیستم گوارشی وکاهش تاثیر آلودگی هوا و آلودگی آرسنیک بر کودک می شود.تغذیه با شیر مادر اسهال و بیماری های عفونت تنفسی را در نوزاد کاهش می دهد -تغذیه با شیر مادر احتمال چاقی و اضافه وزن در سال های بعدی زندگی را کاهش می دهد در ادامه با پرشین وی همراه باشید تا بیشتر درباره تغذیه کودک و نوزاد با شیر مادر برایتان توضیح بدهیم
تغذیه با شیر مادر
شیرمادر، یکی از موهبت های خدادادی است که در اختیار کودک قرار دارد.
بشر با وجود پیشرفت های چشمگیر در حوزه علوم غذایی هنوز نتوانسته است ترکیبی مشابه شیرمادر تهیه کند.
این ماده مغذی که برای تغذیه کودک پس از تولد در بدن مادر تولید می شود، به اذعان بسیاری از
کارشناسان یک معجزه خداوندی است که مهربانی خالق و آفریدگار عالم را نسبت به نوع بشر و توجه به نیازهای
او روشن می کند.
پروردگار انسان را به منزله جانشین خود برگزیده و تمهیدات حیات و ادامه زندگی او را فراهم آورده است.
بدین ترتیب بدیهی است که نخستین ماده غذایی که در این جهان به کام او ریخته می شود شیر مادر
است که مانند آن هرگز یافت نمی شود.درباره اهمیت شیرمادر و دوران شیردهی تاکنون بحث های زیادی انجام شده
است.
اما شاید هنوز بسیاری از مادران جوان ندانند با شیردهی چه موهبت عظیمی را در اختیار فرزند خود قرار می
دهند.
به همین دلیل پای صحبت های دکتر سیدضیاء الدین مظهری نشستیم.
وی درباره تغذیه مادر در دوران بارداری و شیردهی و تاثیر آن بر کیفیت شیر می گوید: مادرانی که قبل
از بارداری خوب تغذیه شده اند در ۳ ماهه اول بارداری که هنگام ویار است می توانند از ذخایر بدن
خود، نیازهای جنین را تامین کنند.در دوران بارداری، تغذیه مناسب هم برای جنین و هم برای مادر بسیار اهمیت دارد.
جنین در این دوران روزانه ۲۸ گرم کلسیم از مادر دریافت می کند؛ از این رو مادر باید با رژیم
غذایی مناسب، کلسیم مورد نیاز بدن خود و جنین را تامین کند.
تغذیه در دوران بارداری روی قد و وزن بچه
تاثیر دارد و علاوه بر این به علت سازش های متابولیکی جذب افزایش و دفع کاهش پیدا می کند.
مادر برای تامین نیازهای بدن خود، بهترین امکانات را دارد و می تواند ذخایر انرژی را برای ماه های بعد
دوران حاملگی یعنی بین ۶ تا ۹ ماهگی که جنین رشد بسیار سریعی دارد، نگه دارد و بعد در
دوران شیردهی هم از آن استفاده کند.
به طور معمول هر صد سی سی شیر مادر بین ۶۸ تا ۷۰ کیلو کالری انرژی دارد.علاوه بر این که
برای تولید و ترشح هم انرژی لازم است که از غذاهای دریافتی مادر یا ذخایر انرژی او تامین می شود.در
دوران بارداری نیاز مادر به انرژی و پروتئین افزوده می شود.
برخلاف تصور عموم که مادر باید دو برابر غذا بخورد، فقط بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ کیلو کالری به نیاز قبلی
او اضافه می شود.در دوران شیردهی، مقدار نیاز به انرژی بیشتر از دوران بارداری است چرا که در دوران
شیردهی وزن کودک در ۵ تا ۶ ماهه اول زندگی ۲ برابر و در پایان سال اول، به ۳ برابر
وزن تولد می رسد و قد او هم بین ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر تا پایان سال اضافه می شود.
بنابراین نیاز مادران در دوران شیردهی به انرژی بسیار زیاد است و باید ۵۰۰ تا ۵۵۰ کیلو کالری در قالب
یک تغذیه متعادل و مناسب دریافت کنند.
اصولا توصیه می شود، در دوران بارداری و شیردهی بین ۵۰ تا ۵۵ درصد انرژی از محل کربوهیدرات ها، بین
۱۵ تا ۲۰درصد از منابع پروتئینی (به خصوص در مادرانی که سن پایینی دارند) و ۲۵ تا ۳۰ درصد انرژی
هم از چربی ها تامین شود.
در این دوران، تمام نیازهای مادر به ویتامین ها و ۱۶ ماده معدنی برطرف می شود مگر در موارد استثنایی.
این استاد دانشگاه درباره تغذیه مادر در سال دوم شیردهی می گوید از ششمین ماه تولد شیرمادر قادر به پوشش
دادن نیازهای کودک از نظر انرژی نیست؛ مثلا تا ۶ ماهگی کودک آهن مورد نیاز خود را از شیر مادر
دریافت می کند اما پس از آن به مکمل آهن نیاز پیدا می کند.
بنابراین از شش ماهگی چون کودک قسمتی از نیازهایش را از غذاهای دیگر دریافت می کند و کمتر شیر می
خورد، تولید شیر هم کاهش می یابد ولی ارزش شیرمادر همچنان به قوت خود باقی است.
در سال دوم با وجودی که توصیه می کنیم ۳ وعده غذایی به کودک داده شود، اما شیرمادر به علت
این که دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است نباید از کودک دریغ شود.
مزایای استفاده از شیر مادر برای نوزاد چیست؟
در شیرمادر، پادتن هایی وجود دارد که کودک را از ابتلا به بسیاری از بیماری هایی که هنوز واکسنی برای
آن تهیه نشده است، محافظت می کند مثل بیماری های عفونی گوارشی و ریوی که در کودکانی که از شیر
مادر تغذیه می کنند بسیار کمتر از کودکانی که با شیرخشک تغذیه می شوند، دیده می شود.
اصولا شیرمادر یک هدیه الهی است و در افزایش ضریب هوشی و پیش گیری از بسیاری از بیماری ها مثل
ام اس، دیابت نوع یک کودکی و غیره تاثیر چشمگیری دارد.
به این دلیل توصیه می شود مادران با هر نوع
تغذیه و امکانات اقتصادی که دارند کودک را از شیر خودشان محروم نکنند و علاوه بر کاهش فشار اقتصادی به
خانواده برای تهیه شیرخشک ، سلامت و ایمنی را برای فرزندان خود تامین کنند.
دکتر مظهری درباره این که چرا بعضی از مادران نمی توانند کودک خود را شیر بدهند، می گوید: مسئله تولید
شیر یک امر غریزی و فیزیولوژیک است.
رابطه ارتباط عاطفی نوزاد با مادر و ترشح شیر چیست؟
یعنی ادامه فیزیولوژی حاملگی، تولید و ترشح شیر است.
اما روش شیردهی، اکتسابی است.
بیشتر بانوان ما به روش شیردهی واقف نیستند.
افزایش تولید شیر به چگونگی در آغوش گرفتن کودک و نحوه شیردادن و انتقال پستان به دهان کودک و تخلیه
مرتب آن برمی گردد.
طبق تحقیقات هرچه ارتباط چشمی و لمسی مادر و کودک بیشتر شود، علاوه بر افزایش احساس عاطفی تولید شیر بیشتر
می شود.
به نحوی که ارتباط عاطفی آن ها پس از تماس های مکرر با یکدیگر به افزایش ترشح شیر و تولید
آن منجر می شود.
دکتر مظهری درباره افزایش مدت مرخصی زایمان در ایران برای استفاده بهینه از شیرمادر در دوران نوزادی ادامه داد: پس
از سال ها تلاش، به مدت مرخصی زایمان افزوده شد و هم اکنون این مرخصی ۶ماهه است.زمان کار خانم هایی
که کودک شیرخوار دارند کمتر است و ایجاد مهدکودک در محل کار نشان می دهد که اهمیت شیرمادر اکنون آشکارتر
شده است.
به هر حال نکته این جاست که کارکردن با تغذیه کودک هیچ منافاتی ندارد اما مادران باید آموزش های لازم
را ببینند.آن ها باید شیرهای مازاد بر نیاز کودک را بدوشند و فریز کنند.
شیر مادر تا ۶ماه قابل استفاده است و کیفیت خود را حفظ می کند.
کودکان نیاز شدیدی به مکیدن دارند و باید غریزه مکیدن خود را ارضا کنند.مکیدن انگشت در برخی نوزادان در واقع
ارضای نیاز آن ها به مکیدن است و دلیل بر گرسنگی آن ها نیست.وی تاکید کرد: حالات روحی مادر، روش
شیردهی و دفعات شیردهی بیشترین تاثیر را روی تولید و ترشح شیر می گذارد و مادران آگاه حتی در صورت
مکیدن انگشت کودکشان به شیردهی ادامه می دهند.هم چنین برخلاف تصور گذشته بیماری و استفاده از برخی داروها در شیردادن
مادر به کودک مانعی ایجاد نمی کند.
البته مادران مبتلا به ناراحتی های پیشرفته قلبی، سرطان سینه که به مصرف داروهای ضدسرطان، مصرف داروهای حاوی رادیواکتیو، مبادرت
می ورزند، نمی توانند کودک خود را شیر دهند اما مصرف بیشتر داروها بدون تاثیر است و توجیهی برای شیرندادن
به بچه نیست.
حتی در مواردی شیردهی بیماری مادر را درمان می کند.مادران افسرده و مبتلا به اسکیزوفرنی به علت ترشح پرولاکتین به
انبساط خاطر می رسند و از عوارض بیماریشان کاسته می شود.
غذاهایی که شیر مادر را زیاد می کنند
وی به غذاهایی که به افزایش شیر می انجامد، اشاره کرد و گفت: ترکیبات مختلف گیاهی غلات و حبوب در
افزایش شیر تاثیر دارد.به تجربه ثابت شده است استفاده از شبدر، یونجه، بادیون، بادام ، کاهو و ماء الشعیر به
تولید شیر مادر کمک می کند.
اصولا تغذیه مناسب مادر که شامل ۲ تا ۳ واحد یا ۲۰۰گرم میوه، ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم سبزیجات به صورت
پخته و خام، شیر و لبنیات کم چرب ۳ یا ۴ لیوان می شود، تضمین کننده تولید شیرمادر است.
اما از اهمیت تخلیه شیر نباید غافل شد.
تداوم و افزایش حجم شیر ارتباط مستقیمی با تخلیه به موقع دارد.
حتی کیفیت شیر مادرانی که سوء تغذیه دارند، از بهترین شیرخشک های دنیا بهتر است.هم اکنون در کشور ما از
سال ۶۸ که بیمارستان های دوستدار کودک راه اندازی شده است و شیر مادر ارزش خود را پیدا کرد، بین
۵۰ تا ۷۰ درصد مادران، کودکان خود را شیر می دهند.
برگزاری بازآموزی های اجباری برای آموزش رزیدنت و مادران در مورد شیردهی بسیار موثر بوده است.
تصوراتی که در مورد تغییر در اندام خانم ها پس از شیردهی در اذهان بسیاری وجود دارد، نادرست است.
مادران هر قدر که کودک را شیر دهند توان فکری، جسمی و هوشی کودک را بالاتر برده اند و تا
هر زمان که او میل دارد، باید شیر بخورد، هم اکنون در تحقیقات مشخص شده است مادرانی که شیردهی دارند
کمتر دچار شکستگی های بعد از یائسگی می شوند، شیر مادر خاصیتی دارد که نیازهای بچه را در همان لحظه
برطرف می کند و آرامش و امنیت و مواد مغذی مورد نیاز او را تامین می کند.
بیشتر بدانید تاثیر شیر مادر بر آلودگی هوا چیست؟
مطالعات محققان باسک اسپانیا نشان می دهد شیر مادر اثر آلودگی هوا را روی نوزاد خنثی می کند.
این مطالعه نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر تاثیر ذرات ریز و دی اکسید نیتروژن در نوزاد را کاهش می دهد.
اثرات آلودگی هوا بر نوزادان بسیار خطرناک است و تغذیه با شیر مادر این اثرات مخرب را خنثی می کند
. مهمترین تاثیر مخرب آلاینده های جوی، بر رشد ذهنی نوزاد است
. سیستم اعصاب مرکزی نوزاد فاقد مکانیسم سم زدایی قوی است؛ بنابراین شیر مادر تنها راه حل است.
منظور از ذرات ریز یا PM2.5 ، ذراتی هستند که قطرشان کمتر از یک چهارم یک تار موی انسان است.
این ذرات به اندازه ای سبک هستند که در سراسر هوا پخش می شوند و از طریق سیستم تنفسی، وارد بدن می شوند.
– شیر مادر به دلیل ترکیبات ضد التهابی، سیستم ایمنی بدن نوزاد را تقویت کرده و از بروز بیماری های خود ایمنی جلوگیری می کند.
خراسان نیوز / ایرنا