علل ایجاد بوی بد دهان و چگونگی درمان آن

بوی بد دهان علل های مختلفی دارد گاهی نشان دهنده یک بیماری خاصی است همیشه بوی بد دهان نشان دهنده رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان نیست برخی از بیماری های معده منجر به بروز بوی بد دهان می شود یکی دیگر از علل ایجاد بوی بد دهان می تواند رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان باشو و باقی مانده مواد غذایی که بر روی دندان ها و دهان باقی خواهد ماند ما در این مطلب از پرشین وی علل ایجاد بوی بد دهان را مورد بررسی قرار داده ایم

علل ایجاد بوی بد دهان

در این مقاله سعی در جمع آوری اطلاعات
مفید برای درک بهتر بدبویی دهان و چگونگی برخورد و درمان با آن شده است.
همچنین ارتباط بین هلیکوباکترپیلوری و بدبویی نیز مورد بحث قرار گرفته است.
بدبویی یا خوش‌بویی دهان چه دایمی و چه گذرا می‌تواند در روابط اجتماعی شما تاثیر گذار باشد.
باورهای درست و غلطی در رابطه با بوی بد دهان وجود دارد که با هم آنها را مرور می‌کنیم:

بوی بد دهان نتیجه خرابی دندان است!
درست است.
در ۱۰/۹ موارد، منشا بوی بد دهان مشکلات دهانی و دندانی است.
پوسیدگی، خالی شدن دندان، باقی ماندن غذا لای پروتز یا زیر زبان می‌تواند لانه باکتری‌ها شده و به نفس، بوی
بد دهند.
معمولا افرادی که دندان‌ها و لثه سالمی دارند، نفس خوش‌بویی هم دارند.

گاهی مشکل از معده یا حلق است!
درست است.
وجود هرگونه عفونت در بینی یا حلق می‌تواند سبب بدبویی دهان شود.
همین موضوع، در رابطه با معده هم صدق می‌کند و هرگونه مشکل گوارشی می‌تواند سبب بوی بد دهان شود.
مواد غذایی نقشی در بدبویی نفس ندارند!
اشتباه است.مصرف پیاز، سیر، قهوه و پنیر می‌تواند دهان را بدبو کند.
در مورد کسانی که معده ضعیفی دارند باید گفت مصرف بالای پروتئین به ویژه گوشت قرمز می‌تواند همین مشکل را
ایجاد کند.

باید علت بوی بد دهان مورد بررسی قرار گیرد

آیا جویدن آدامس مشکل بوی بد دهان را برطرف می‌کند؟

هم بله و هم خیر! جویدن آدامس در کوتاه مدت سبب برطرف شدن بوی بد دهان می‌شود.
اما مشکل اصلی را از بین نمی‌برد.
خوبی آدامس این است که جویدن آن سبب ترشح بزاق و تمیزی بافت داخل دهان می‌شود.
نوشیدن آب هم همین خاصیت را دارد.
هر چه دهان خشک‌تر باشد، بوی بد آن بیشتر است.
اگر دقت کرده باشید دهان اکثر آدم‌ها صبح پس از برخاستن بو می‌دهد.
انتخاب یک شیوه درست زندگی، بوی بد دهان را کاهش می‌دهد!
درست است!مصرف نکردن الکل و سیگار کشیدن احتمال بروز
بوی بد دهان را کاهش می‌دهد.

استرس یکی از دلایل بد بویی نفس است که درمان آن هم کار سختی است.
هالیتوز یا بدبویی دهان یک شکایت شایع در بین بیماران مراجعه کننده به مطب متخصصین داخلی و گوش و حلق
و بینی ، دندانپزشکان و پزشکان عمومی می باشد.
اکثر بیماران بدون گرفتن نتیجه خاصی ، از مراکز درمانی خارج می شوند و گاه این پدیده باعث بروز مسایل
جدی در خود و خانواده آنها می گردد.
دلایل هالیتوز به سه دسته تقسیم می شوند.
علل غیر پاتولوژیک ،علل پاتولوژیک و علل روحی روانی .
علاوه بر مسایل مطرح شده در کتب و مقالات اخیرا ارتباط محکمی را بین وجود هلیکوباکترپیلوری و پدیده بدبویی دهان
عنوان کرده اند که روش درمان این عارضه را تغییر داده است.

علل ایجاد بوی بد دهان و درمان آن

هالیتوز چیست؟

۱) با آزار دیگران به صورت یک مانع در برخوردهای اجتماعی عمل می کند و باعث کاهش کارآیی فرد می
شود.
۲)فردی که از بوی بد دهان خود آگاه است ممکن است بگونه ای نسبت به پاکی دهان دچار وسواس شود
که با کارایی وی مداخله کند.

۳)هالیتوز نشانه ای از یک وضعیت غیر طبیعی است که نیاز به تشخیص و درمان دارد.
با وجود چنین شیوع و اهمیتی بررسیهای انجام شده روی آن اندک است و غالب کتابهای درسی دندانپزشکی و پزشکی
درباره آن چیزی نگفته اند یا حاوی نکات اندکی هستند.
برای همین دانش آموختگان، اغلب برخورد با این مسئله را مشکل می یابند.
اندک بودن بررسیهای انجام شده عمدتا به علت مشکل اندازه گیری علمی هالیتوز است.

ماده مفید و موثر موجود در چای چیست؟

چای دارای انواع پلی فنل است که آنتی اکسیدانهائی هستند که سلولهای انسان را از صدمه محافظت می کنند.
فلاونیدها گروهی از پلی فنل ها هستند که بطور طبیعی در چای وجود دارند .
به نظر می رسد سطوح بالای این پلی فنل ها در بدن می تواند علاوه بر ویروسها با سرطانهای لوزالمعده
، کولون ، مثانه ، پروستات و سینه نیز مقابله کند .

علل ایجاد بوی بد دهان و مقابله با آن

در مطالعه دوم ،‌ یعنی مطالعه در مورد بوی بد دهان عصاره های چای سیاه با سه گونه باکتری که
عامل بوی بد دهان هستند در ظروف آزمایشگاهی برای ۴۸ ساعت ترکیب شد.
نتایج حاصله با ظرف حاوی فقط باکتری مقایسه شد .
در تمام موارد پلی فنل های چای رشد باکتریها را تا ۳۰ درصد کاهش داده و تولید ترکیباتی که باعث
بوی بد دهان می شوند را کم کردند.

این مطالعه نشان داد که شستشوی دهان با چای سیاه مانع تشکیل پلاک شده و اسیدهائی را که باعث تخریب
دندان می شوند از بین می برند.
بوى بد دهان یک علامت شناخته شده با سابقه تاریخى قدیمى است که مى تواند دلیل عمومى یا موضعى
داشته باشد.
مشخص شده که تقریباً ۸۵ درصد بوى دهان ناشى از عوامل موضعى است از این جهت اهمیت روش هاى بهداشتى
مثل مسواک زدن دندان ها و زبان محرز شده است.

باید یادآورى کرد که بوى بد دهان به تنهایى یک بیمارى نیست بلکه علامت بیمارى هاى مختلف است.
وجود بوى بد دهان معمولاً در اکثر مواقع ناشى از عوامل بیمارى زا است و نشان دهنده وجود یک بیمارى
است که باید شناسایى و تصحیح شود همین طور اکثر افراد احساس نگرانى درباره بوى بد دهان خود دارند.

• بوى بد دهان ناشى از عوامل بیمارى زا چه هستند؟

در این حالت بوى بد دهان به وسیله وضعیت هاى موضعى مثل بهداشت ضعیف دهان و عفونت لثه (ژنژیویت) مزمن
به وجود مى آید مخصوصاً در ژنژیویت مزمن اگر همراه با خونریزى از لثه ها باشد موجب بوى زننده و
تنفرآور به خصوص هنگام صبح مى شود.
در تنفس دهانى (مثلاً در وجود لوزه هاى بزرگ) بدبویى دهان در نتیجه ممانعت از شسته شدن طبیعى مخاط و
دندان ها توسط بزاق است.

علل ایجاد بوی بد دهان و پیشگیری از آن

زبان شیاردار، زبان مودار و زبان باردار چون به تجمع و نگهدارى مواد غذایى کمک مى کنند در ایجاد بوى
بد دهان دخالت دارند.

بیمارى هاى سینوس نظیر سینوزیت مزمن و فیستول سینوس دهانى و بیمارى هاى بینى از جمله رینیت آتروفیک سل و سیفیلیس و رینیت چرکى همراه با ترشح و بیمار هاى حلق نیز از علل بوى بد دهان هستند.
• بوى بد دهان ناشى از بیمارى هاى عمومى بدن
در این نوع بیمارى ها، بیمارى هاى دستگاه تنفس تحتانى
از درجه اول اهمیت برخوردارند.

آبسه ریه بوى گندیده شبیه به بوى گوشت فاسد دارد که حتى گاهى اولین علامت بیمارى است.
علت این بوى بد بیشتر باکترى هاى بى هوازى هستند.
سل ریوى در حالت پیشرفته به سبب نکروز کازئوز و زخمى شدن ضایعات سلى باعث بدبویى دهان و بازدم
ناشى از تنفس مى شود.

سایر بیمارى هاى ریوى نظیر برونشیت مزمن، پنومونى نکروزه و کلاً هر حالت بیمارى زا که بر روى درخت
تنفسى و ناى اثر بگذارد ممکن است بوهاى قابل اعتراض تولید کند.
در اختلالات گوارشى و سوء هضم، زخم هاى معده، سرطان مرى و معده، یبوست و عفونت هاى روده اى نیز
بوى بد دهان مشاهده مى شود.
در دیابت بوى استون در هواى بازدم به مشام مى رسد.

سیفیلیس و رینیت چرکى همراه با ترشح و بیمار هاى حلق نیز از علل بوى بد دهان هستند.

در نارسایى کلیه بویى شبیه آمونیاک و در سیروز کبدى بوى کیک گندیده به مشام مى رسد.
کمبود ویتامین و هر بیمارى که سبب تب شود از علل بوى بد دهان هستند.• بوى بد دهان ناشى از
عوامل غیربیمارى زااز این عوامل سیگارکشیدن را باید نام برد که نه تنها به خاطر بوى خود سیگار و توتون
بلکه به سبب ایجاد زبان مودار و کاهش جریان بزاق به بدبویى دهان کمک مى کند.
همچنین مى توان بوى دهان صبحگاهى ناشى از توقف حرکت گونه، زبان و لب ها و نیز بر اثر
کاهش جریان بزاق طى شب اشاره کرد.

به همین دلیل مسواک زدن قبل از خواب در کاهش بوى دهان صبحگاهى تاثیر زیادى دارد.
پروتزهاى ثابت و متحرک دندانپزشکى نیز درصورتى که بهداشت دهان رعایت نشود سبب بدبویى دهان مى شوند.• بوى بد دهان
ناشى از عوامل عمومى غیربیمارى زا
دوران قاعدگى چون با افزایش میکروب هاى بزاق و همچنین افزایش ۳۰۰ درصدى ترکیبات
سولفوردار همراه است بوى بد دهان را به دنبال دارد.در حاملگى، یائسگى و بلوغ نیز به دلیل تغییرات هورمونى بوى
بد دهان وجود دارد.

سیفیلیس و رینیت چرکى همراه با ترشح و بیمار هاى حلق نیز از علل بوى بد دهان هستند.
در گرسنگى به علت فساد شیره پانکراس بوى بد دهان وجود دارد که حتى با مسواک زدن از بین نمى
رود.

عوامل و آسیب زایی
همیشه نمی توان علتی برای
هالیتوز یافت و معمولا نیز چنین است.
این امر به علت تنوع علل آن و اندک بودن بررسیهای انجام شده است .
هنگام برخورد با بیمار شاکی از هالیتوز باید سه گروه اتیولوژیک را در نظر داشت : گروه غیر پاتولوژیک
، گروه پاتولوژیک و گروه با منشا روانی ( جدول ۱ ).الف – علل غیر پاتولوژیک

عواملی که باعث بوی بد دهان می شود؟

۱-افزایش سن بوی دهان
شیرخواران و کودکان شیرین ، بوی دهان در دوره بلوغ غیر ناخوشایند ، بوی دهان بالغین تند و بوی دهان
افراد سالخورده سنگین و زننده توصیف شده است.
همراه با افزایش سن باکتریهای دهان افزایش می یابد و شاید به همین سبب زنندگی بوی دهان با افزایش سن
بیشتر می شود.

۲- نفس صبحگاهی
شاید شایعترین علت هالیتوز باشد.
دهان سرتاسر روز بوسیله بزاق شستشو می شود.PH بزاق حدود ۵/۶ و بطور خفیفی برای باکتریهای گرم منفی و بی
هوازیها باکتریواستاتیک است .
به هنگام خواب جریان بزاق کم می شود و بزاق گرد آمده به آرامی تغییر می کند .
PHآن به حدود ۷ می رسد و آنزیم ها تخریب می شوند که خود باعث بودار شدن بزاق می گردد.
از سوی دیگر ذرات غذا و اپیتلیوم جدا شده ، محیطی مناسب برای تغییر فلور دهان است .
با تشدید رشد باکتریها و تخریب این مواد نفس ناخوشایند صبحگاهی پدید می آید.
پس از برخاستن از خواب با خوردن ، نوشیدن و صحبت کردن جریان بزاق تحریک شده مواد را شسته
و نفس صبحگاهی بطور طبیعی برطرف می گردد.

عوامل زیادی بر بدبویی دهان نقش دارد

۳- نفس گرسنگی
دهان کسانی که به عللی چون رژیم غذایی یا روزه داری یک یا چند وعـــــده غذایی را
نخورده اند ، بوی ناخوشایندی می دهد ، برخی معتقدند این امر به علت بازدم ریوی محصولات فرار متابولیسم چربیها
و پروتئینهای بدن است.کاهش جریان بزاق و خشکی دهان نیز قطعا نقش مهمی دارد.

۴- نفس قاعدگی
در برخی منابع به بوی بد دهان در زنان قاعده اشاره شده است .
احتمالا روز قبل از شروع قاعدگی شروع می شود و گفته شده در زنان با قاعدگی دردناک بیشتر رخ می
دهد.

علل ایجاد بوی بد دهان چیست؟

۵- غذا
– سیر شناخته شده ترین غذا در این ارتباط است.
دیده شده که دادن سیر از راه فیستولهای دستگاه گوارش و حتی مالیدن آن به پاهای فرد می تواند منجر
به بوی سیر در دهان وی شود .
پیاز ، ماهی ، غذاهای ادویه دار ، رژیم های پرچربی ، نوشابه های الکلی و رنگهای غذایی از
سایر مواردی هستند علل ایجاد بوی بد دهان که باعث بوی مخصوص به خــــــــود می شوند.

جدول (۲) : داروهای ایجاد کننده هالیتوز دی متیل سولفوکسیدآمیل نیتریتپارالدئیدایزوسورباید
دی نیتراتویتامین B6تتراسیکلین

۶- داروها
د ی متیل سولفوکسید
آمیل نیتریت پارالدئید ایزوسورباید دی نیترات و برخی ویتامینها مثل ویتامین B6
از داروهایی هستند که می توانند باعث هالیتوز علل ایجاد بوی بد دهان شوند.
این امر احتمالا به علت دفع قسمتی از دارو از طریق ریه است.
گزارشی از یک بیمار وجود دارد که استفاده نادرست از تتراسیکلین باعث زبان سیاه مودار و هالیتوز شده که با
قطع دارو ، هر دو برطرف گشته است ( جدول ۲ ) .

۷- نفس سیگاری
استفاده از سیگار باعث بوی نامطبوعی در دهان می شود که تا مدت زیاد باقی می ماند.
بیشتر بدانید از چند علل ایجاد بوی بد دهان روش ساده برای افرادیکه دچار ناراحتی علل ایجاد بوی بد دهان هستند :

بیشتر بدانید از روش از بین بردن بوی بد دهان

۱) تمیز کردن زبان
یکی از علل ایجاد بوی بد دهان باقی ماندن خرده های مواد غذایی و باکتریها در داخل دهان است.
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بسیار مهم است .
اما فراموش نکنید حتماً روی زبانتان را تمیز نمائید .
تجمع مواد غذایی و میکروبها در لابه لای پرزهای زبان می تواند بوی بددهان ایجاد کند .
در حالت سلامت لایه های سطحی زبان به طور مداوم از طریق اصطکاک زبان با غذا ، کام و دندانها
جلو فک بالا ، علل ایجاد بوی بد دهان کنده می شود
و با سلولهای جدید جایگزین می شود.
جریان آب دهان نیز سطح زبان را تمیز می کند .

هنگامیکه حرکات زبان به علت بیماری یا حالات دردناک دهان محدود می شود
لایه های سطحی کنده شده روی زبان
باقی می ماند و همراه با بقایای مواد غذایی و میکروبها باعث بوی بد دهان می شود
بنابراین حتمآً علل ایجاد بوی بد دهان بعد از غذا روی سطح زبان را هم مسواک بزنید.
در ضمن دهان شویه هم در درمان می تواند مؤثر باشد .

۲ ) جویدن آدامس
وقتی دهان خشک باشد و بزاق در جریان نباشد.
بوی دهان هم ایجاد علل ایجاد بوی بد دهان می شود .
جویدن آدامس جریان بزاق را بیشتر می کند و خود بزاق در برطرف کرن بوی دهان مؤثر است .
وقتی صبح زود دهان شما بدبو است تا درجه زیادی مربوط به جریان براق و محصولات آن مربوط می شود.
چون در موقع خواب جریان بزاق کم است و در نتیجه دهان بدبو است.
در این رابطه جویدن آدامس بسیار مؤثر است .
البته از آدامسهای بدون قند استفاده نمائید .
مانند آدامسهای با طعم نعناء .

الب / باشگاه خبرنگاران جوان