چگونگی تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر افراد

شبکه های اجتماعی راهی برای ارتباط برقرار کردن با افراد و جامعه است که اتفاقات زیادی در این محیط ها می افتد که ممکن است زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. حال این اثرات گاه مثبت هستند گاه منفی و زیانبار. به همین منظور امروز تصمیم گرفتیم در این بخش از پرشین وی درباره تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی افراد صحبت کنیم.

نحوه تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی افراد

«نیرویی برای به اشتراک‌ گذاشتن و برای بازتر و مرتبط‌تر ساختن دنیا»؛ «برای ارتباط با مردم، بیان حالات خود و برای فهمیدن اتفاق‌هایی که در حال رخ دادن‌اند»؛ «راهی سریع، زیبا و سرگرم‌کننده برای به اشتراک‌گذاری زندگی‌ات با دوستان و خانواده»؛ این‌ها، شعارهای شبکه‌های اجتماعیِ «فیسبوک»، «توییتر» و «اینستاگرام» درباره‌ی ماهیت وجودی خود هستند. اما این شعارها، جلوه‌ای ناچیز، حتی فریبنده از کارکردهای اصلی شبکه‌های اجتماعی می‌نمایانند.

تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی مردم

این شرکت‌ها، تبلیغ‌گران و برخی دانشگاهیان، باور دارند که شبکه‌های اجتماعی محیطی آزادند که هر کاربر می‌تواند بدون محدودیت در آن فعالیت کند، سخن بگوید، دیده و شنیده شود. چنین باوری، تصویر یک جامعه‌ی به دور از سلسله‌مراتب‌ها و نیروهای محدودگر را می‌رساند. بنیان این باور هم آن است که شبکه‌های اجتماعی، محیط‌هایی همگانی و مشارکتی هستند که با فعالیت خود کاربران ساخته می‌شوند.

نخستین مشکل همین‌جاست. این بنیان استدلالی، مهم‌ترین ویژگی مشارکتی و همگانی بودن یک فضا را نادیده می‌گیرد؛ شیوه‌ی اداره و گرداندن آن را. گردانندگان، هدف‌گذاران و سازندگان این محیط‌ها، شرکت‌ها هستند و کاربر تنها در محدوده‌ای که برای او تعیین شده‌است، آزادی عمل دارد.

مهمترین تاثیر شبکه‌های اجتماعی

آیا به راستی در این محیط، سلسله‌مراتب‌ها و نیروهای محدودگر غایب‌اند؟‌ آیا همه می‌توانند آزادانه سخن بگویند، دیده و شنیده شوند؟‌ فهرست پردنبال‌کننده‌ترین‌های فیسبوک و توییتر می‌تواند کمی یاری‌مان کند. آیا شما در فیسبوک صفحه‌ای ساخته‌اید که دیگران بتوانند آن را دنبال کنند؟ صفحه‌تان چند دنبال‌گر دارد؟ ۱۰۰ تا؟ ۵۰۰ تا؟ یا اگر خیلی فعال بوده باشید، ۲۰۰۰ تا؟ در این حالت هم شما نزدیک به ۲۱۲ میلیون دنبال‌کننده کمتر از فیسبوک، ۱۲۲ میلیون کمتر از کریستیانو رونالدو و ۸۳ میلیون کمتر از یوتیوب خواهید داشت.

حساب توییترتان چند دنبال‌کننده دارد؟ باز هم اگر بسیار فعال بوده باشید، تعداد دنبال‌کنندگان شما، ۱۰۶ میلیون از «کیتی پری» خواننده‌ی آمریکایی، ۱۰۱ میلیون از باراک اوباما و ۷۰ میلیون از یوتیوب، کم‌تر است. دنبال‌شونده‌ترین‌های این شبکه‌های اجتماعی یا «سلبریتی»ها هستند و یا حساب‌های کاربری خود شبکه‌های اجتماعی که به دست شرکت‌های فیسبوک و گوگل اداره می‌شوند. با آن‌که همان سلسله‌مراتب‌های‌ بیرونی، در این شبکه‌ها بازتولید شده است، اما این محیط با پوشاندن نقش قدرت(در همه‌ی اشکال آن) و جهت‌دهی آن، توهم آزادی عمل می‌آفریند.

کارکرد و هدف اصلی شبکه‌های اجتماعی از نظر شرکت‌های گرداننده‌ی آن چیست؟ نقش ما در این میان چیست؟ و سرانجام، این شبکه‌ها، با «ما» چه می‌کنند؟این اطلاعات، نکته‌هایی درباره‌ی شبکه‌های اجتماعی به ما می‌گویند، اما پرسش‌های بسیاری را بی‌پاسخ رها می‌کنند؛ پرسش‌هایی همچون آن‌که کارکرد و هدف اصلی شبکه‌های اجتماعی چیست؟ نقش ما در این میان چیست؟ و سرانجام، این شبکه‌ها، با «ما» چه می‌کنند؟

تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی افراد

ما برای شبکه‌های اجتماعی کار می‌کنیم؛ کاری بدون دستمزد. «کاربران شبکه‌های اجتماعی، محتوا، “پروفایل‌ها” و داده‌های رفتاری‌ای برای دست‌یابی به اطلاعات، ارتباط‌ها و یک جامعه، تولید می‌کنند. شرکت‌های گرداننده‌ی شبکه‌های اجتماعی، این داده‌ها را به تبلیغ‌کنندگان می‌فروشند و با این کار آن‌ها را به کالا تبدیل می‌کنند؛ در عوض تبلیغ‌گران هم می‌توانند تبلیغات‌شان را بر علاقه‌های شخصی تک‌تک افراد، متمرکز کنند».

این توضیح «کریستین فاش»، جامعه‌شناس استرالیایی، برای این پدیده‌ است. هر جا کالایی باشد، کارگری هم وجود دارد که آن را تولید می‌کند؛ این‌جا هم ماییم که نرم‌افزارهای نصب شده روی گوشی‌هایمان را به عنوان ابزار تولید به کار می‌بریم و این کالا را می‌سازیم. تا پیش از پیدایش تارنمای جهانی یا همان «اینترنت» و شبکه‌های اجتماعی، افراد تنها در ساعات کار خود، ارزش‌اضافه تولید می‌کردند و به اصطلاح سودی به چرخه‌ی سرمایه می‌افزودند؛ اما اکنون این مرز از میان رفته است. ما در همه‌ی شبانه‌روز، با هر کلیک خود، با هر چیزی که در شبکه‌های اجتماعی می‌نویسیم و با هر «پستی» که می‌پسندیم، داریم کالایی می‌سازیم، که شرکت‌ها با فروش آن، سودی کسب می‌کنند.

«اصلا چه ایرادی دارد که شرکت‌ها از فعالیت‌های ما سودی کسب کنند؟ هم ما لذت می‌بریم هم آن‌ها به نان و نوایی می‌رسند». ‌

آن‌چه گفته شد به این معنا نیست که شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند به صورت موردی و مقطعی فایده‌مند باشند؛ بلکه صحبت بر سر کلان‌ترین نقش و تأثیر آن‌ها در جامعه و بر انسان و زندگی اوست؛ نقش و تأثیری که با توجه به شعارهای شبکه‌های اجتماعی، یادآور این جمله است که «هر چیزی در نظم کنونی حاکم بر جهان، به سرعت به ضد خویش تبدیل می‌شود».

بد نیست معایب شبکه های اجتماعی بر نوجوانان را بدانید

سرهنگ حبیب اله رجبلی رئیس پلیس فتا استان فارس گفت: از زمانی که نوجوانان
و جوانان پا بر عرصه هستی نهاده اند دنیا را به صورت کامپیوتری دیده اند و به همین جهت است
که این گروه را نسل رایانه ای نامگذاری کرده اند که اقتصاد، دین، فرهنگ،
جامعه و هم چنین تاریخ را بر صفحه نمایشگر می بینند.

تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر نوجوانان

وی ادامه داد: این شبکه های اجتماعی بر نوجوانان و جوانان تاثیراتی را دارد که بعضا
برای روح و جسم آنها مخرب است که نمونه هایی از معایب شبکه های اجتماعی
برای نسل جوان و نوجوان در ذیل آورده شده است.

۱-در معرض خطر قرار گرفتن روابط چهره به چهره:

بزرگترین مزیت شبکه های اجتماعی دارای یک عارضه جانبی منفی است که آن را به مهم ترین عیب این شبکه ها تبدیل کرده است. این شبکه ها روابط چهره به چهره اجتماعی را کاهش و یا به کل از بین می برند. زیرا شبکه های اجتماعی به نوعی استقلال و آزادی به وجود می آورند و افراد می توانند یک دنیای فانتزی برای خود ساخته و وانمود کنند که فرد دیگری هستند و در این رابطه، نوجوانان در معرض خطر بیشتری هستند، چراکه آنان در سنین یادگیری نحوه ارتباط با دیگران و ساختن گروه های دوستی قرار دارند.

۲- مزاحمت های سایبری و جرایم علیه کودکان:

استفاده از شبکه های اجتماعی می تواند افراد را در معرض آزار و اذیت و ارتباطات نامناسب
با دیگران قرار دهد. با اینکه والدین محتوای اینترنت را برای اعضای خانواده ی خود فیلتر
می کنند اما با این حال باز هم کودکان در معرض آزار های جنسی و محتوای های نامناسب هستند.

معایب شبکه های اجتماعی بر نوجوانان

۳-جعل هویت و کلاه برداری:

چه خوشتان بیاید چه نه، اطلاعاتی که شما بر روی اینترنت می فرستید می تواند
در دسترس هرکسی که به اندازه کافی باهوش و زیرک باشد قرار بگیرد، اکثر سارقان
تنها به مقدار کمی اطلاعات ضروری از شما نیاز دارند تا با جعل هویت تان، زندگی شما را
به کابوس تبدیل کنند. در جامعه ما افراد بسیار زیادی هستند که اطلاعات شخصی خود را
با قرار دادن در شبکه های اجتماعی، خود در معرض خطر قرار می دهند.

۴-اتلاف کننده زمان:

گزارشات نشان می دهد که شبکه های اجتماعی یکی از بزرگترین ابزارهای اتلاف کننده
وقت هستند. بطوریکه درصدی از زمان استفاده از اینترنت را بدون هیچ گونه بهره وری
به خود اختصاص می دهند. گرچه بخشی از این زمان صرف انجام کارهای مهم تجاری،
اجتماعی و حرفه ای می شود. اکثر کاربران شبکه های اجتماعی سه برابر زمانی که
به فعالیت های آنلاین مفید اختصاص می دهند را صرف این شبکه ها می کنند.

۵-به خطر افتادن حریم شخصی:

یکی از معایب و خطرات شبکه‌های اجتماعی که باعث چالش‌های شدید در زندگی فردی و اجتماعی کاربرآن می شود، نفوذ به حریم خصوصی کاربران است. اگر چه کاربران با هویتی مجازی در این شبکه‌ها حضور دارند ولی باز هم تفاوتی در نفوذ به حریم خصوصی آنها نخواهد داشت. باید توجه داشت که بایدها و نباید‌های شرع مقدس در خصوص کاربران از اهمیت بالایی برخوردار است و هر چند شبکه‌های ‌اجتماعی در ظاهر در دنیای حقیقی نیستند اما ماهیت بسیاری از اطلاعاتی که در این شبکه‌ها وجود دارند حقیقی است. پس باید مراقب بود تا حریم خصوصی افراد در این فضا تهدید نشود.

سلیم نیوز و باشگاه خبرنگاران