در این آشفته بازار چطور برخی یک شبه پولدار میشوند؟
چند روزی است که در فضای مجازی کمپینی با عنوان نخریدن به راه افتاده که سر منشا آن علی کریمی است. کمپینی برای نخریدن خودرو و طلا و دلار و … که خیلی از افراد به این کمپین واکنش مثبت نشان داده اند اما باید دید واقعا چقدر از این افراد این حرف را عملی می کنند. در این مطلب می خواهیم درباره اوضاع آشفته بازار و یک شبه پولدار شدن برخی افراد صحبت کنیم
یک شبه پولدار شدن
طبق آمار، ۷.۶ میلیون سکه در طرح پیش فروش فروخته شد که با در نظر گرفتن سود ۱ میلیونی هر قطعه برای خریداران که عمدتا ثروتمندان بودند، این افراد در مدت کوتاهی بیش از ۷.۶ هزار میلیارد تومان سود کردند.
همزمان با آشوبهای خیابانی سال قبل، سودجویان فرصت را مناسب دیدند تا از فضای متشنج سواستفاده کرده و با روشهای مختلف نظیر احتکار و خروج ثروت از کشور، بازار را تحت تاثیر قرار داده و قیمتها را بخصوص در طلا و سکه و ارز به طور غیرطبیعی بالا ببرند.
گرچه لبه دیگر قیچی افزایش قیمت را باید در ضعف مدیریت و ناتوانی تیم اقتصادی دولت جستجو کرد اما آنچه در عمل اتفاق افتاد، نجومی شدن قیمتها بود بطوریکه ظرف مدت کوتاهی قیمت دلار به حدود ۲ برابر افزایش یافت. سایر بازارها نیز به همین شیوه شاهد گرانی بودند.
در این برهه زمانی، دولت تصمیماتی برای کنترل بازار گرفت که از تعیین قیمت دستوری برای دلار تا پیش فروش و حراج سکه را شامل می شد. حال پس از گذشت چندماه از آن روز امکان بررسی موفقیت و حواشی آن ممکن شده است. به همین منظور به بررسی تاثیر اجرای طرح پیش فروش سکه بر بازار میپردازیم.
سکه چقدر بود؟
۱۸ بهمن ماه سال گذشته پیش فروش سکه به طور رسمی آغاز شد. در آن روز قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی در بازار ۱ میلیون و ۵۳۱ هزار بود که به گفته مقامات بانک مرکزی، ۲۵۰ هزار تومان آن حباب بود. در واقع قیمت واقعی سکه طبق این شرایط ۱۲۵۰ هزار تومان در نظر گرفته میشد.
طرح پیش فروش بانک مرکزی
وجود حباب در قیمت و همچنین جلوگیری از افزایش قیمتها، دو عاملی بود که بانک مرکزی طرح پیش فروش را اجرا کرد. در این طرح هر شخص بالای ۱۸ سال میتوانست با واریز مبلغ پیشپرداخت در سررسیدهای اعلام شده ۳ تا ۱۲ ماهه سکه خود را تحویل بگیرد.
اما آنچه مشخص است اجرای این طرح هم همانگونه که پیش از این کارشناسان هشدار داده بودند، نتوانست مانع افزایش قیمت و حباب شود بطوریکه قیمت سکه در روزهای اخیر به بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان نیز رسیده است.
کمک بلاعوض به سرمایهداران
طبق آخرین آمار اعلام شده توسط مسئولان، در پیشفروش، ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه سکه تمام بهار آزادی به فروش رسید که علیرغم برخی اظهارات که استقبال از این طرح را خوب نمیدانستند نشان از استقبال بالایی دارد البته نه برای مردم عادی که برای ثروتمندان. کافی بود در آن ایام سری به شعب منتخب پیش فروش سکه زده باشید تا صف افرادی که هرکدام قصد خرید چندین سکه را داشتند مشاهده کنید.
دلیل دیگر این مسئله را میتوان از سخنان سه روز قبل رئیس سازمان بازرسی کل کشور پیدا کرد چرا که به گفته وی، هر کدام از خریداران در مدت کوتاه سود نجومی بردند. قاضی ناصر سراج در این باره گفت:هفت میلیون و ششصد هزار ثبت نام سکه داشتیم که هر سکه ای یک میلیون سود دارد.
پیش فروش سکه
در واقع با فروش حدود ۷.۶ میلیون سکه توسط نظام بانکی عملا ۷.۶ هزار میلیارد تومان سود بادآورده نصیب کسانی شده که وارد این بازار شده اند که نکته تامل برانگیز این ماجرا نیز آنجاست که بخش عمده این سود خارقالعاده تنها نصیب عده خاصی شده است.
به عنوان نمونه، ۵ درصد این میزان از سکههای فروخته شده متعلق به ۵۰ نفر است. به بیان دیگر این افرادی روی هم ۳۸۰ هزار عدد سکه خریداری کرده اند و هرکدامشان نیز در این مدت کوتاه حداقل ۷.۵ میلیارد تومان سود کسب کرده اند.
عدالت اقتصادی فراموش شد
براساس اطلاعات موجود، حجم زیادی از سکههای پیش فروش شده که حالا هرکدام سود یک میلیون تومانی برای خریدارانشان به همراه داشتهاند را تعداد معدودی از افراد خریداری کرده اند.
به بیان دیگر اکثریت مردم نه تنها هیچ بهرهای از این طرح که علاوه بر کاهش ذخایر بانکمرکزی، سود نجومی را هم برای عده ای ثروتمند و سرمایهدار به همراه داشت نبردند بلکه باید افزایش قیمت را نیز تحمل کنند چنانکه قیمت هر قطعه سکه هم اکنون در بازار در حوالی ۲.۵ میلیون تومان قرار گرفته است.
در این فضا کسانی که از رانت ثروت برخوردار بودند، بیشتر بهرهمند شدند. مصداقش هم همین ۵۰ نفری هستند که بدون هیچ دردسری ۳۸۰ میلیارد تومان سود به جیب زدند. این در حالی است که می توان با وضع دقیق مالیات، بخش زیادی از این درآمد بادآورده را پس گرفت و مانع از هجوم سیل نقدینگی به بازار های سفته بازی شد.
به بیان دیگر میتوان گفت سود اجرای طرح پیش فروش سکه تنها در جیب عده خاصی از سرمایهداران رفت وضرر آن نصیب مردم شد. که بدان معناست دولت هیچ طرح و نقشه ای برای توزیع عادلانه ثروت و منافع ندارد و عملا هرچه افراد سود جوتر و رانت جو تر باشند، بیشتر نفع می برند.
بد نیست درباره کمپین نخریدن بیشتر بدانید
معلم درس که می داد خودکار ناخودآگاه ذهن ما را روی هرچیزی که دستش می رسید می کشید از گوشه کتاب یا روی نیمکت چوبی گرفته و حتی روی شلوار و…، مجموعه از اشکال هندسی پر از خطوط نامنظم رسم می شد.
این بماند که آن خطوط هندسی، آینه تمام نمای ذهن پر آشوب ما در دوره جنگ و سازندگی بود . اما خودکار با هیچ ترفندی پاک نمی شد و ما مرتکب اشتباهی بودیم که پاک نشدنی می ماند و این تبعات داشت.
این روز ها انگار ما آن دفتر یا نیمکت چوبی شده ایم و هرکس از راه می رسد تمام خطوط ناخودآگاه ذهنش را با خودکار روی تن ما می کشد و ما نگاه و سپس هیچ…
علی کریمی بعد از دست به یقه شدن با ریز و درشت فدراسیون فوتبال موجی از به به کردن ها را به دنبال خودش راه انداخت. اصلا فکر نکرد همین که یکی با مسوولین دست به یقه شود برای ما کافی است. از درگیری ها چهار تا «ولش کن، ولش کن» ما را بس، ما را چه به دریبل زدن آن هم شبیه رقص پسندی در فیلم شعله روی شیشه خورده های دعوای جبارسینگ و تاکور، ما همین که عاشق باشیم و کمتر خبر تجاوز بشنویم کافیست.
می گویند ما در حال تمرین دموکراسی هستیم. با این گزاره اما هنگ کردن سایت ثبت نام ایران خودرو در روزی که اکثر ایرانی ها تحریم و نخریدن یک ماهه ماشین و خانه و طلا و … را در فضای مجازی دست به دست کردند نشان از چه دارد؟
کمپین نخریدن خودرو
بیشتر خط خطی شدیم که اگر همه موافقند پس دقیقا چه کسانی برای خرید
خودرو صف کشیده اند؟
این که رویای مشترک اکثر ایرانی ها یک شبه پول دار شدن است آن هم توسط
ابر و مه و فلک و جمشید بسم الله و بابک زنجانی و مثنوی هفتاد من از اسامی را
در نظر بگیرید. تردید نمی ماند جز این که جهش مالی از گل آلود شدن را ناشی از
هوش و ذکاوت یا شم اقتصادی می دانند.
وقتی جو روانی بازار به هم ریخت کاری ندارد کافیست سکه ای داشته باشید
که هر دو سمتش شیر باشد و پرتاپ کنید حرف حرف شماست.
این که تشخیص می دهند این نقدینگی سرسام آور را کجا هل بدهند تا نان داشته باشد،
ناشی از دستی برآتش بازار داشتن نیست بلکه برآمده از این است آموخته اند
چطور پشت پا بزنند تا جمعیت بیشتری زمین بیفتند.
شم اقتصادی یک مدل رفتاری _ فکری است که به ایجاد، تثبیت و توسعه ثروت
ختم می شود. این ولع در دراز مدت معکوس می شود ارزش پول سقوط می کند
و تازه خوراک غر زدن مان به راه می شود.
دولت های قبل اشتباهاتی داشته اند و این دیوار کج شده اما باز هم آجر رویش
گذاشته می شود و کسی پاسخ گو نیست چرا به جای کنترل و هدف مند کردن
نقدینگی با هدف مندی یارانه ها بیشتر خط خطی اش می کنند.
از صبح تا شب در حال دست و پا زدن وسط کمپین ها هستیم بدون نتیجه،
کمپین نخریدن بدون در نظر گرفتن عواقب آن، جایی ما را گیر خواهد انداخت.
کمپین بی سابقه نخریدن
مشکل همین جاست که همیشه منافع جمعی ما باید متضمن منافع شخصی باشد.
زمانی که صنعت خودرو سازی ایران به واسطه کمپین بی سابقه نخریدن داشت
زمین می خورد با یک بسته وسوسه انگیز، کاری کرد که عقب افتادگی ها جبران شد
و همه مثل بچه آدم سرشان را پایین انداختند که داشتیم شوخی می کردیم.
ما دو دسته آدم داریم آن هایی که پول نقد دارند که حواس شان به دو دوتای بازار است
تا به سقف بچسبند.این ها در کمین می مانند و مدام فوت می کنند تا آتشش
تند شود شاید بشود از لابه لای این فشار ها، امتیازی، چیزی از تولید کنندگان
بگیرند که بشکن شان با ساز چغانه و رنگ داش داش تکمیل شود.
یک دسته که گیر نان شب هستند و با حقوق کارگری سی و اندی سال بعد
هم نمی تواند ماشین دم قسط امروز را بخرند خود به خود این ها عضو کمپین
هستند و سینه سپر می کنند دیدید تا آخرش ایستاده ایم.
نخریدن تمرین خوبی است به شرطی که بدانیم تا کی انعکاسش به ما بر می گردد
نمی شود وسط کویر لوت ایستاد و داد کشید تا سبلان یا دنا و زرکوه و گروس بگویند
این هم از پژواک صدای شما، و ما دستمال شادیانه برداریم وسط خیابان حرکات
موزون منشوری انجام بدهیم.
نخریدن کالاهای مصرفی و فاسد شدنی
طلا، ماشین، خانه ومجموع کالاهای لوکس با چند ماه نخریدن توفیری چندانی
نخواهند کرد. اما کالاهای مصرفی و فاسد شدنی با این اهرم کنترل قیمت خواهند
داشت. با این ساز و کار می شود قیمت گوشت و لبنیات و…را متعادل نگه داشت .
با نخریدن می توان جو روانی بازار را کنترل کرد .با این نخریدن چه قدر احتمال
تعدیل نیرو می دهید که اولین گزینه برای کنترل هزینه های سربار ساخت است
و چه کسی پاسخ گو بی کاری خواهد بود.
این تمرین ها اگر ما را در کشیدن خطوط صاف و مستقیم یاری نکند قطعا از ادامه
تحصیل منصرف مان می کند چون نه به درس معلم گوش داده ایم نه توانسته ایم
گلی خوش نقش بکشیم فقط باید زنگ تفریح توی کلاس بمانیم و با سمباده روی
میز را تمیز کنیم حداقل نمره انضباط خراب نشود.
مشرق و عصر ایران