استرس و نازایی زوج های مبتلا به نازایی بدانند

برخی از بیماری ها ریشه در استرس و اضطراب افراد دارند و این باعث می شود که فرد
دچار اختلالات و تضعیف سیستم بدنی شود ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم
به بررسی اثرات استرس برهورمونها  و استرس و نازایی بپردازیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا به
بررسی  استرس و نازایی زوج های مبتلا به نازایی بپردازیم.

استرس و نازایی

استرس از شایع‌ترین کلمه‌های مورد استفاده در زندگی روزمره ما بوده و یکی از واژه‌هایی است که مفهوم آن هنوز
مشخص نیست.
استرس به هر گونه حادثه‌ای که یک شخص به عنوان تهدید دریافت می‌کند، گفته می‌شود و بدن برای دفاع یا
فرار از خود به آن پاسخ می‌دهد که این پاسخ‌ها را طبیعت جنگ برای حیات طراحی نموده است.

در پاسخ به استرس هورمونی به نام (CRF) corticotropin releasing Factor از هیپوتالاموس ترشح می‌شود که سیستم «هیپوتالاموس، هیپوفیزی، آدرنال»
را فعال کرده و سبب آزاد شدن پیام شیمیایی) به نام کاته کولامین و کورتیزول (هورمون اولیه استرس می‌شود .

رابطه بین استرس و نازایی هنوز به طور دقیق مشخص نیست اگرچه بدون تردید نازایی سبب میزان قابل ملاحظه‌ای استرس
می‌شود اما پاسخ این سوال که آیا استرس می‌تواند سبب نازایی شده و یا کاهش استرس می‌تواند سبب بالا بودن
میزان حاملگی درزوجین نازا شود هنوز متناقص می‌باشد .

رااسترس و نازاییآیا استرس سبب نازایی می‌شود؟ از نظر تاریخی نازایی به عملکرد سایکولوژیک غیر طبیعی یک قسمت از بدن در یک
یا هر دو زوج اطلاق می‌شود.‌ بررسی‌های اولیه در دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ نازایی سایکولوژیک را به عنوان مهمترین علت
اختلال در حاملگی (در حدود ۵۰ درصد بیماران) بیان نموده است .
در اواخر دهه ۱۹۶۰ به طور شایع اعتقاد براین بود که اختلال تولید مثل در نتیجه فاکتورهای هیجانی و سایکولوژیک
می‌باشد و نازایی سایکولوژیک تصور می‌شد.

رابطه استرس و نازایی

به دلیل عدم آگاهی از احساسات جنسی و اضطراب حاصل از آن، ابهام در مادر شدن، تناقص در جنسیت می‌باشد.
ولی پیشرفت‌های اخیر در علم غدد، تولید مثل و تکنولوژی پزشکی و به علاوه پژوهش‌های سایکولوژیک براهمیت سایکوپاتولوژی به عنوان
پایه و زمینه نازایی تاکید ننموده است .

از نظر بیولوژیکی، از آنجایی که هیپوتالاموس تنظیم کننده پاسخ بدن به استرس و هورمون‌های جنسی بوده‌، درک اینکه چگونه
استرس می‌تواند سبب نازایی در برخی از زنان باشد آسان می‌باشد.
استرس بیش از حد حتی ممکن است سبب قطع کامل سیکل قاعدگی شود که نمونه آن در زنان دونده ماراتون
(آمنوره دونده‌ها) دیده می‌شود و در موارد با شدت کمتر ممکن است سبب عدم تخمک گذاری و سیکل نامنظم قاعدگی
شود .

تاثیر استرس بر نازایی

در هنگام استرس غده هیپوفیز مقدار زیادی پرولاکتین تولید نموده که بالارفتن این هورمون سبب تخمک‌گذاری نامنظم می‌شود.
از آنجایی که دستگاه تولید مثل زنان، دارای گیرندهای کاته کولامین بوده، آزاد شدن کاته کولامین‌ها در اثر پاسخ به
استرس ممکن است برروی باروری تاثیر نماید.
برای مثال این مواد با تداخل در انتقال گامت‌ها از لوله رحم یا تغییر جریان خون رحم می‌توانند سبب مشکل
ناباروری شوند.
به هر حال مکانیسم‌های پیچیده‌ای وجود دارد که ممکن است در این زمینه نقش بازی کنند که هنوزبرای پژوهشگران مشخص
نیست.

پژوهشگران نشان داده‌اند که مغز تولید مولکول‌های خاصی بنام نوروپپتید کرده که در پاسخ به هیجان و تحریکات تولید شده
و با هر سلول از بدن از جمله سیستم ایمنی واکنش نشان می‌دهد .
با این عقیده، ذهن و روح و بدن نه فقط با هم ارتباط دارند بلکه غیر قابل مجزا از یکدیگرهستند.
بنابراین استرس می‌تواند اثر منفی روی باروری داشته باشد.

همچنین استرس می‌تواند سبب کاهش تعداد اسپرم شود.
بیوپسی بیضه از زندانیان محکوم شده به اعدام که تحت تاثیر استرس فراوان بودند نشا ن داد که تولید اسپرم
در تمامی موارد به طور کامل متوقف شده است.

پژوهشگران همچنین حجم کم مایع انزال و غلظت کم اسپرم را در گروهی از میمون‌هایی که دارای استرس زیادبودند ،
گزارش نموده‌اند که به دلیل کاهش غلظتLH و تستوسترون در گروه تحت استرس می‌دانند.
البته این مطالعه باید در انسان هم مورد بررسی قرار گیرد.
در هنگام استرس غده هیپوفیز مقدار زیادی پرولاکتین تولید نموده که بالا رفتن این هورمون سبب تخمک‌گذاری نامنظم می‌شود.
علاوه بر اثرات مستقیم ، استرس می‌تواند سبب توقف تمایلات جنسی، اختلال در نعوظ و در کاهش تعداد نزدیکی و
در نتیجه کاهش باروری شود.

استرس و نازایی چه رابطه ای دارند؟

همچنین بسیاری از زنان در پاسخ به نازایی شروع به تغذیه بیش از حد نموده که این خودسبب افزایش سلول‌های
خوبی و اختلال در تعادل هورمونی شده که موقعیت را بدتر می‌نماید.
مطالعات نشان داده است که زوجهای نازا دارای اختلالات سایکولوژیک همچون افسردگی و اضطراب در پاسخ به موقعیت غیر طبیعی
بوده و این پاسخ به منظور کمک به زوجین بر ای مقابله و سازگاری با مشکل می‌باشد .

زوج‌های نازا معمولا از سوی اطرافیان مورد سرزنش قرار گرفته و بسیاری از آنان کم کم به این مسئله معتقد
می‌شوند که استرس در آن‌ها سبب نازایی شده است.
زوجین نازا جامعه را سرزنش کرده و جامعه به جای حمایت از آن‌ها به زوجین نصیحت‌ها و پندهای ناخواسته می‌دهند
.
با توجه به اینکه ذهن و روح برجسم تأثیر می‌گذارد و حتی بیماران سرطانی می‌توانند با فکر مثبت درمان شوند
بسیاری از زوج‌های نازا تحت درمان IVF، مکرر به آنها گفته می‌شود که در صورت تفکر مثبت و آرام بودن
میزان موفقیت IVF به طور عملی تضمین می‌شود.
بنابراین اگر درمان ناموفق باشد ، علت آن استرس و فشار بیمار می‌باشد.
برای مثال دیده شده که زوج نازا در تعطیلات و یا هنگام پذیرش فرزند از پرورشگاه بعد از سال‌ها صاحب
فرزند شده اند.

استرس و نازایی

بیشتر بدانید از اثرات استرس برهورمونها و سیستم تولید مثل

هیپوتالاموس بخشی از مغز است که در بسیاری موارد از جمله مقابله با استرس نقش
تنظیمی و مدیریتی دارد.هیپوتالاموس با تاثیر بر غده هیپوفیزکه تولید کننده هورمونهای
کلیدی تخمک گذاری و باروری است نقش خود را ایفا می کند.
۱- استرس در زنان ارتباط هورمونی بین مغز، هیپوفیز و تخمدان را با تداخل در فرایند تخمدانی،
رشد وتکامل فولیکول و ازاد کردن تخمک مختل میکند.

۲- میزان بالای هورمون کورتیزول، که هورمون استرس نیز نامیده میشود ، باعث بی نظمی
سیکل قاعدگی و اختلال تخمک گذاری میشود. در شرایط استرس زا، کورتیزول، مانند آدرنالین ،
شدت سوخت و ساز را افزایش میدهد ، فشار خون را در حد بالایی نگه میدارد و باعث اضافه وزن میشود.
۳- در هنگام استرس غده هیپوفیز مقدار زیادی پرولاکتین تولید نموده که بالا رفتن این هورمون نیزسبب تخمک گذاری نامنظم میشود.

اثرات استرس برهورمونها و استرس و نازایی

۴- تحت استرس در لوله های فالوپ و رحم اسپاسمهایی رخ میدهند که میتوانند با حرکت و لانه گزینی تخمک لقاح یافته تداخل کند.
۵- در مواردی که استرس شدیدتر باشد همانند تمرینات ورزشی سنگین و رژیمهای غذایی شدید حتی سیکل های قاعدگی بطور کامل متوقف میشود.
۶- دراقایان استرس باعث ترشح هورمون های استروئیدی می شود که روی
متابولیسم کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها تأثیر گذاشته و از این رو سطح هورمون
تستوسترون و تولید اسپرم به طور قابل توجهی کم می شود.همچنین تحرک وکیفیت اسپرمها نیزکاهش می یابد.

استرس ناشی از ناباروری :
تحقیقات نشان داده اند که فرد دچار مشکل ناباروری استرس بیشتری نسبت به همسر
خود متحمل میشود وهر چه طول مدت ناباروری و طول مدت درمان بیشتر باشد شدت ان
بیشتر است.افرادی که تحت سیکل آی وی اف قرار میگیرند ممکن است قبل از شروع
سیکل با درجاتی از افت خلق مواجه شوند. که البته به سابقه وضعیت خلقی افراد بستگی دارد.

حتی تعدادی افراد ممکن است بدلیل افسردگی و اضطراب سیکل درمان را در نیمه راه متوقف
کنند. زنان تحت درمان با فرایندهای ART ( کمک باروری ) درجات چشمگیری از علائم روحی
روانی منفی قبل از آغاز و به خصوص پس از تجربه سیکل ناموفق را گزارش میکنند.
قطعا انتخاب بهترین پزشک فوق تخصص نازایی جهت مشاوره و درمان ناباروری میتواند
علاوه بر کاهش استرس زوجهای نابارور ، نتایج در مانی قابل قبول و رضایت بخشی را به همراه داشته باشد.

ایران ویج / دکتر پژمان منش