مراقبت های بارداری ؛ لزوم و فواید آن

در دوران بارداری مادر باردار باید از مراقبت های بارداری استفاده کند تا هم جنین خود و هم
خود او در امان بماند و بهترین ها برای او اتفاق بیفتد در این دوران جنین به دلیل شرایط خاصی
که دارد باید از مراقبت های ویژه ای برخوردار باشد تا هم در امان بماند و هم از امنیت و آرامش
برخوردار باشد تا رشد مناسبی داشته باشد در این دوران مادر باید با رعایت مواد غذایی و رعایت
برخی کارها مراقب جنین داخل رحم خود باشد . مراقبت های بارداری را در پرشین وی بخوانید.

لزوم رعایت مراقبت های بارداری

حاملگی فرآیند طبیعی است که به پیدایش موجودی جدید منجر می‌شود.
جانداری که برای زیستن نیاز به سلامتی کامل دارد.
برای تامین نیازهای لازم جهت برخورداری از این سلامت؛ باید کلیه مواد از مادر به جنین برسد بنابراین توجه به
مادر قبل از حاملگی بسیار ارزشمند است.
خوشبختانه طی سالهای اخیر به مراقبت، معاینه و تغذیه مادران باردار توجه شده است.

لازم است این مراقبت از ماه‌ها پیش از تصمیم به باردار شدن آغاز شود.
بر این اساس پای صحبت‌های دکتر «فرانک نظری» متخصص زنان و زایمان می‌نشینیم تا با اهمیت و فواید این مراقبت‌ها
بیشتر آشنا شویم.

مراقبت‌های پره‌ناتال (Prenatal care) چیست؟ مراقبت‌های پره‌ناتال عبارت‌است از یک برنامه جامع
مراقبت‌های قبل از تولد؛ که شامل رویکردی هماهنگ
و یکپارچه به مراقبت‌های طبی و حمایت‌های روانی – اجتماعی است و در شرایط بهینه قبل از حاملگی شروع می‌شود
و در تمام دوره قبل از زایمان ادامه پیدا می‌کند.

این برنامه جامع شامل بخش‌های زیر است: ۱- مراقبت‌های قبل از حاملگی (قبل از بروز لقاح).
۲- تشخیص سریع حاملگی ۳- مراجعه اول برای مراقبت‌های حاملگی ۴- ویزیت‌های پیگیری طی دوران
حاملگی منظور از مراقبت‌های قبل
از حاملگی چیست؟ چون سلامت در جریان حاملگی به سلامت قبل از حاملگی بستگی دارد،

مراقبت‌های قبل از حاملگی به
طور منطقی باید بخشی اساسی از مراقبت‌های پره‌ناتال در نظر گرفته شوند.

آشنایی با مراقبت های بارداری

برنامه جامع مراقبت‌های قبل از حاملگی، با کاهش خطرات، ترویج شیوه‌های سالم زندگی
و افزایش آمادگی برای حاملگی، می‌تواند به
زنان کمک نماید.

چه زمانی حاملگی تشخیص داده می‌شود؟ روند تشخیص حاملگی معمولا زمانی آغاز می‌شود
که افراد با علائم حاملگی و احتمالا
با نتیجه مثبت تست ادراری خانگی حاملگی (Baby check) مراجعه کنند که از تست تایید (تست β-HCG خون) برای بررسی
گنادوتروپین کوریونی انسان (HCG) استفاده می‌شود.

ممکن است در جریان معاینه، یافته‌های احتمالی یا تشخیصی حاملگی وجود داشته باشند.
هنگامی که در زمینه زنده بودن محصول حاملگی و یا محل آن سوالی وجود داشته باشد از
سونوگرافی استفاده می‌شود.
مراقبت‌های پره‌ناتال چه مزایا و اثربخشی‌هایی می‌تواند داشته باشد؟

دلایل موفقیت‌آمیز بودن اجرای مراقبت‌های پره‌ناتال و مزایای آن طی دوران
حاملگی به شرح زیر است: ۱- با استفاده از این مراقبت‌ها از ۴۰ درصد موارد مرگ پره‌ناتال می‌توان جلوگیری نمود.
۲- با انجام این مراقبت‌ها خطر زایمان پره ترم (زودتر از موعد) و تولد نوزاد زودرس (سن حاملگی کمتر از
۳۷ هفته) به میزان دو برابر کاهش می‌یابد.

۳- دریافت مراقبت‌های پره‌ناتال؛ میزان تعدیل شده خطر نسبی مرده‌زایی را ۳/۳ برابر کاهش می‌دهد.
به دنبال مراقبت‌های پره‌ناتال؛ میزان مرگ نوزادی مرتبط با چندین وضعیت پرخطر مثل جفت سرراهی،
محدودیت‌های رشد دوران جنینی و
حاملگی پس از موعد، به نحو قابل توجهی کاهش می‌یابد.

۴- این مراقبت‌ها در جهت کاستن از میزان بروز بسیار بالای مرگ‌های مادری موثر می‌باشند، (تا پنج برابر کاهش می‌یابد).
بهترین زمان برای اولین بررسی پره‌ناتال چه زمانی است؟ به محض تایید حاملگی (با تست خون یا
سونوگرافی) مراقبت‌های پره‌ناتال
باید آغاز شود.

چگونگی مراقبت های بارداری

اهداف اصلی مراقبت های بارداری

اهداف اصلی این بررسی عبارت‌اند از: ۱- توصیف وضعیت سلامت مادر و جنین ۲- برآورد سن حاملگی جنین ۳- آغاز
طرحی برای تداوم مراقبت‌های زایمانی در اولین ویزیت چه اقداماتی انجام می‌شود؟ ۱- گرفتن شرح
حال ۲- معاینه فیزیکی: شامل
معاینه کلی و بررسی فشار خون و وزن مادر، معاینه لگن و وضعیت سرویکس (دهانه رحم)،

ارتفاع فوندوس رحمی (Fundal
Height) و تعداد ضربانات قلبی جنین و وضعیت جنین

۳- انجام تست‌های آزمایشگاهی تست‌های آزمایشگاهی انجام شده در اولین ویزیت
کدام‌اند؟ اولین ویزیت پره‌ناتال یک سری تست‌های پیشنهادی آزمایشگاهی روتین باید درخواست گردد
که شامل: آزمایش خون جهت بررسی Hb
و Hct (هموگلوبین و هماتوکریت)، گروه خونی و فاکتور Rh و تست تحمل گلوکز است.

تست پاپ اسمیر، تست سیفلیس (VDRI)ۀ بررسی پروتیین ادرار و کشت VIC و VIAو بررسی آنتی ژن سطحی هپاتیت B
(HBSAg) .
سیاست ملی غربالگری همگانی از نظر ویروس نقص ایمنی انسان (HIV)، باید همراه با آگاهی دادن به بیمار به عنوان
بخشی روتین از هپاتیت B غربالگری شوند.

(سنجش HBSAg).
مراجعه بعدی و فواصل بین مراجعات چقدر است؟ به طور مرسوم سیر زمانی ویزیت‌های پره‌ناتال بعدی در فواصل یک ماه
یک بار تا سن حاملگی ۲۸ هفته و سپس در فواصل دو هفته یک بار تا سن حاملگی ۳۶ هفته
و بعد از آن هفته‌ای یک بار برنامه‌ریزی می‌شود.
اما زنانی که در حاملگی‌های عارضه‌دار سابقه دارند.
اغلب با فاصله ۲-۱ هفته به طور مرتب باید ویزیت شوند.

تعداد ویزیت‌های پره‌ناتال را در زنان فاقد خطر آشکار می‌توان کاهش داد و بهترین روش ارائه خدمات به این زنان
و برنامه‌ریزی ویزیت‌های مجدد با اهداف اختصاصی است.
یکی از نمونه‌های این اهداف؛ غربالگری آلفافیتوپروتیین در هفته شانزدهم می‌باشد.

اصلی ترین مراقبت های بارداری

اقدامات انجام شده طی معاینات بعدی چیست؟ در هر ویزیت مجدد، برای تعیین سلامت مادر و جنین از مراحلی استفاده
می‌شود.
به عنوان مثال در مورد مادر حامله، برخی از اطلاعات مثل بررسی سن حاملگی و میزان دقیق فشار خون اهمیت
به سزایی دارد.

نکات قابل توجه در بررسی سلامت جنین شامل: تعداد ضربان قلب، اندازه جنین و سرعت تغییر آن (میزان رشد جنین)،
میزان مایع آمنیون و فعالیت و میزان حرکات جنینی، عضو نمایش و جایگاه جنین (در اواخر حاملگی) است.
نکات مهم در بررسی سلامت مادر شامل: فشار خون فعلی و تغییرات فشار خون، وزن (وزن فعلی و میزان تغییرات
آن)،

وجود و یا عدم وجود علائمی شامل: سردرد، تغییر بینایی، درد شکم، تهوع و استفراغ، خونریزی، نشت مایع از
واژن و علائم ادراری (سوزش و تکرر ادراری) بررسی ارتفاع فوندوس رحم برحسب سانتی‌متر (بین هفته‌های ۲۰ و ۳۱ حاملگی)،
ارتفاع فوندوس رحم برحسب سانتی‌متر، با سن حاملگی برحسب هفته ارتباط نزدیکی دارد،
البته چاقی ممکن است این ارتباط را
برهم بزند و قبل از این سنجش باید مثانه حتما تخلیه گردد.

انجام سونوگرافی چه زمانی ارزشمند است؟ در مواردی که سن حاملگی به وضوح قابل تعیین نیست،
سونوگرافی ارزش قابل توجهی
دارد.
در مقایسه با تاریخ آخرین پریود قاعدگی، سونوگرافی بین هفته‌های ۱۶ و ۸ در پیش‌بینی موعد واقعی زایمان، تا حدودی
(تقریبا به میزان دو روز) دقیق‌تر است.
البته انجام سونوگرافی روتین در حاملگی‌های کم‌خطر توصیه نمی‌شود.

آیا لازم است آزمایش‌ها طی حاملگی تکرار و یا آزمایش‌های دیگری انجام شود؟ اگر نتایج اولیه تست‌ها طبیعی باشند، بیشتر
تست‌ها نیازی به تکرار ندارند.
جهت تشخیص نقایص لوله عصبی و برخی از اختلالات کروموزومی، غربالگری سرم مادر در هفته‌های ۱۸-۱۶
(هفته‌های ۲۰-۱۵) قابل قبول
است.

چگونگی انجام مراقبت های بارداری

تعیین Hct، Hb (هموگلوبین و هماتوکریت) همراه با بررسی سرولوژیک سیفلیس (در صورت شایع بودن در جمعیت) باید در حوالی
هفته‌های ۳۲-۲۸ تکرار شود.
در زوج‌هایی که دارای سابقه خانوادگی فیبروزکیستیک هستند و نیز در آن دسته از زوج‌های دارای نژاد قفقازی با ریشه
اروپایی یا اشکنازی که برای حاملگی برنامه‌ریزی کرده‌‌اند

و یا در طلب مراقبت‌های پره‌ناتال برآمده‌اند، باید غربالگری از نظر وضعیت
حامل فیبروزکیستیک انجام شود که در شرایط ایده‌آل، غربالگری قبل از حاملگی و یا از سه ماهه اول یا اوایل
سه ماهه دوم انجام می‌شود.
تست‌های پره‌ناتال فرعی (کمکی) کدام‌اند؟ ۱- دیابت حاملگی: تمام زنان حامله باید از نظر دیابت شیرین حاملگی
غربالگری شوند (صرف‌نظر
از شرح حال، عوامل خطر بالینی یا تست‌های آزمایشگاهی روتین).

حساس‌ترین زمان برای بررسی آزمایشگاهی در هفته‌های ۲۸-۲۴ است.
۲- عفونت‌ها (کلامیدیا، گونوکوک و عفونت با استرپتوکک‌های گروه B): زنانی که در معرض خطر بالای عفونت
کلامیدیا تراکوماتیس هستند،
باید در اولین ویزیت پره‌ناتال از این نظر غربالگری شوند.
عوامل خطر به شرح زیر است: وضعیت مجرد، تغییر اخیر شریک جنسی یا وجود همزمان شرکای جنسی متعدد، سن زیر
۲۵ سال، اقامت در حاشیه شهرها، وجود یا سابقه سایر بیماری‌های آمیزشی و ناچیز بودن یا فقدان مراقبت‌های پره‌ناتال.

عوامل خطرزا در بارداری

عوامل خطر سوزاک (عفونت گونوکوکی)، شبیه عوامل خطر کلامیدیا هستند.
توصیه شده است که در زنان دارای عوامل خطر و یا علائم سوزاک، در اولین ویزیت پره‌ناتال و مجددا در
سه ماهه سوم، کشت از نظر نایسریا یا گونوره‌آ انجام گردد.
عفونت با استرپتوکک‌های گروه B (G.B.

S): در حال حاضر چنین پیشنهاد می‌کنند که در تمام زنان بین هفته‌های ۳۷-۳۵ حامگی کشت واژن ورکتوم (مقعد) از
نظر استرپتوکک‌های گروه B انجام شود و در زنانی که نتیجه کشت‌های آن‌ها مثبت است، پروفیلاکسی ضدمیکروبی در حین زایمان
صورت بگیرد و در زنان مبتلا به باکتریوری GBS (عفونت با استرپتوکک B) و یا در زنانی که یکی از
نوزادان قبلی آن‌ها دچار بیماری تهاجمی ناشی از این ارگانیسم‌ها بوده‌اند، پروفیلاکسی حین زایمان با روش تجربی انجام گیرد..

بد نیست بدانید که : تتاثیر خودمراقبتی بر مراقبت های بارداری

خودمراقبتی دوران بارداری مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که شامل توجه به علائم جسمی، تغذیۀ سالم
، انجام فعالیت‌های ورزشی و رعایت نکات مرتبط با سلامت در زندگی زنان باردار است. شما در مقالات
این بخش با علائم جدی و خطرساز بارداری و پرهیزهای غذایی برای یک بارداری سالم آشنا خواهید شد.

همچنین دربارۀ تأثیر دود سیگار و دیگر محصولات دخانی و اثر آلودگی هوا در سلامت مادر و جنین
اطلاعات بیشتری کسب خواهید کرد. مطالعۀ مطلب ممنوعیت‌های دوران بارداری نیز شامل رعایت
موارد متعددی در زندگی روزمرۀ شماست که باید نسبت به آن آگاهی داشته باشید.

iranvij.ir ، مادرشو