آیا تحریف قرآن ممکن است؟

دلایل تحریف نشدن قرآن

۱٫

عدم تحریف تا زمان حال
کسانى که اندک آشنایى با تاریخ اسلام و مسلمانان دارند و از اهتمام رسول اکرم
– صلی الله علیه و آله- و جانشینان معصومش – علیهم السلام- به کتابت و ضبط آیات قرآن آگاه باشند
و همچنین از اهتمام مسلمانان به حفظ کردن آیات قرآن مطلع باشند ـ بطورى که تنها در یک جنگ، عدد
شهدایى که حافظ قرآن بودند به هفتاد نفر رسید ـ و نیز از نقل متواتر قرآن در طول چهارده قرن
و اهتمام به شمارش آیات ، کلمات، حروف و مانند آنها، با خبر باشند، چنین کسانى احتمال کمترین تحریف در
این کتاب شریف را نخواهند داد.[۳]

۲٫ عدم امکان تحریف در زمان هاى آینده

در این مورد مى توان مصونیت قرآن کریم را با بیانى مرکب از یک
دلیل عقلى و یک دلیل نقلى ثابت کرد؛ یعنى مى توان نخست، زیاد نشدن چیزى بر قرآن کریم را با
دلیل عقلى ثابت کرد و بعد از ثابت شدن این که قرآن موجود، از طرف خداى متعال است با استناد
به آیات آن ،کاسته نشدن چیزى از آن را نیز به اثبات رساند.

از این روى، موضوع مصونیت قرآن شریف از هر گونه تحریف را تا امروز در دو بخش جداگانه مورد بررسى
قرار مى دهیم.

۱٫ زیاد نشدن چیزى بر قرآن

زیاد نشدن چیزى بر قرآن کریم، مورد اجماع همه مسلمانان است[۴] و هیچ گونه حادثه اى که منشأ احتمال افزایش
چیزى بر قرآن شود ،روى نداده و هیچ سندى براى چنین احتمالى، قابل ارائه نیست.در عین حال، مى توان فرض
افزایش را با دلیل عقلى نیز ابطال کرد به این بیان که اگر فرض شود که مطلب تامى بر قرآن،
افزوده شده معنایش این است که آوردن مثل قرآن، امکان داشته و چنین فرضى با اعجاز قرآن و عدم
توانایى بشر برآوردن مثل آن، سازگار نیست و اگر فرض شود که تنها یک کلمه یا آیه کوتاهى افزوده شده،
لازمه اش این است که نظم سخن به هم خورده باشد و از صورت اصل اعجاز آمیزش خارج شده باشد
و در این صورت قابل تقلید و آوردن مانند آن خواهد بود، زیرا نظم اعجازآمیز عبارات قرآن به انتخاب کلمات
و حروف نیز بستگى دارد و با دگرگونى آنها از حالت اعجازآمیز، خارج مى شود.

پس به همان دلیلى که معجزه بودن قرآن کریم، ثابت شده[۵] محفوظ بودن آن از اضافات نیز ثابت مى شود.چنان
که با همین دلیل، کم شدن کلمات با جملاتى که موجب خروج آیات از حالت اعجاز باشد، نفى مى گردد.

۲٫ کم نشدن چیزى از قرآن

بزرگان علماى اسلام از شیعه و سنى، تصریح و تأکید کرده اند به اینکه: همانگونه که چیزى بر قرآن کریم
افزوده نشده، چیزى هم از آن کم نشده است و براى این مطلب دلائل فراوانى آورده اند، ولى متأسفانه در
اثر نقل پاره اى روایات مجهول در کتب حدیث فریقین و برداشت نادرست از برخى روایات ، بعضى احتمال داده
اند و یا حتى تأکید کرده اند که آیاتى از قرآن کریم، حذف شده است.[۶]

اما علاوه بر وجود قرائن
قطعى تاریخى بر مصونیت قرآن کریم از هرگونه تحریفى ـ خواه به زیاد کردن باشد و خواه به حذف کردن
ـ و علاوه بر اینکه حذفى که موجب به هم خوردن نظم اعجازآمیز آن باشد به وسیله دلیل اعجاز، نفى
مى شود؛ مى توان مصونیت از حذف آیه یا سوره مستقل را از خود قرآن کریم استفاده کرد.

یعنى بعد از آنکه ثابت شد که همه قرآن موجود، کلام خداست و چیزى بر آن، افزوده نشده، مفاد آیات
آن به عنوان محکم ترین دلیل نقلى و تعبدى، حجّت مى شود، و یکى از مطالبى که از آیات کریمه
قرآن بدست مى آید همین است که خداى متعال، مصونیت این کتاب را از هر گونه تحریفى ضمانت کرده است
بر خلاف سایر کتب آسمانى که نگهدارى آنها به عهده مردم گذاشته شده بود.

خداوند متعال در این باره مى فرماید:«إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ[۷]؛بى تردید، ما این قرآن را به تدریج
نازل کرده ایم و قطعاً نگهبان آن خواهیم بود.»

این آیه شریفه از دو جمله تشکیل یافته است: در جمله
اوّل « إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ » بر این مطلب تأکید شده که قرآن کریم از طرف خداى متعال نازل
شده و در هنگام نزول هیچ گونه تصرفى در آن صورت نگرفته است و در جمله دوّم « وَإِنَّا لَهُ
لَحَافِظُونَ » با استفاده مجدد از ادوات تأکید و هیئتى که دلالت بر استمرار مى کند، محفوظ بودن همیشگى قرآن
از هر گونه تحریفى تضمین شده است.با استفاده از این آیه شریفه، محفوظ بودن قرآن را از حذف آیه یا
سوره مستقلى (به نحوى که موجب به هم خوردن نظم اعجازآمیز آن نشود) ثابت می گردد.و بدین ترتیب، مصونیت قرآن
کریم از تحریف به زیادى و حذف، با بیانى مرکب از یک دلیل عقلى و یک دلیل نقلى، ثابت مى
شود.[۸]

۳٫ دعوت همه پیشوایان اسلام به قرآن موجود

بررسى کلمات پیشوایان بزرگ اسلام علیهم السلام ( که جانشین رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم
بودند و مسئولیت حفظ دین را برعهده داشتند) نشان مى دهد که از همان آغاز اسلام مردم را به تلاوت
و بررسى و عمل به همین قرآن موجود دعوت مى کردند، و این خود نشان مى دهد که این کتاب
آسمانى به صورت یک مجموعه دست نخورده در همه قرون از جمله قرون نخستین اسلام بوده است.[۹]

۴ .

خاتمیت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم
اصولا پس از قبول خاتمیت پیامبر اسلام – صلی الله
علیه و آله و سلم – و این که آیین اسلام آخرین آیین الهى است و رسالت قرآن تا پایان
جهان برقرار خواهد بود، چگونه مى توان باور کرد که خدا این یگانه سند اسلام و پیامبر خاتم -صلی الله
علیه و آله و سلم- را پاسدارى نکند؟با توضیحاتى که ذکر شد به خوبى معلوم مى شود که قرآن چنان
که در گذشته تحریف نشده، و مقتضاى هر یک از دلیل هاى دوم و سوم و چهارم این است که
در آینده هم تحریفى صورت نخواهد گرفت.

اندیشه قم