پرشین وی تمساح چگونه موجودی است و چه زیست گاهی دارد؟
علمیبرخی حیوانات بسیار لطیف و دوستداشتنی اند و برخی خوی وحشیانه ای دارند که باید بسیار مراقب باشیم تا بدانیم طبیعت جایگاه انهاست و نمی توان به آنها نزدیک شد . تمساح ها از جمله حیوانات جالبی هستند که به شدت برای طبیعت مفیدند. با پرشین وی همراه باشید تا درباره تمساح پوزه کوتاه ایرانی بیشتر بخوانید.
تمساح پوزه کوتاه ایرانی (گاندو)
خزندگان از جمله جانوران ارزشمندی هستند که نقش مهمی را در تعادل چرخه طبیعت به عهده دارند.
از میان حدود ۲۰۰ گونه خزنده که در کشورمان شناسایی شده گونه کروکودیل از ارزش خاصی برخوردار است.
راسته کروکودیل‌سانان
(Crocodylia) در ایران تنها دارای یک خانواده به نام کروکودیلیا (Crocodyliae) و یک گونه تمساح پوزه کوتاه ایرانی یا تمساح
تالابی (Crocodyluc Palustris) می‌باشد.
اهمیت این گونه منحصر به فرد از آن جهت است که تنها زیستگاه آن محدود به منطقه جنوب شرقی بلوچستان
می‌شود و چون اهالی محل نام «گاندو» را برای این حیوان برگزیده‌اند، سازمان حفاظت محیط زیست جهت حراست و مراقبت
از زیستگاه‌های طبیعی آن، مناطق فوق را تحت عنوان «منطقه حفاظت شده گاندو» تحت مدیریت خود دارد.
وسعت این منطقه بر اساس جدیدترین اطلاعات ماهواره‌ای بالغ بر ۴۶۵ هکتار بوده و دارای رودخانه‌های مهمی همچون سرباز، باهوکلات
و کلاجو می‌باشد.
معرفی تمساح پوزه کوتاه ایرانی
در این روخانه‌ها برکه‌هایی وجود دارد که هر کدام توسط یک یا چند تمساح اشغال شده و با توجه به
موقعیت آن، اسم خاصی دارد.
معروف‌ترین برکه‌های موجود در منطقه عبارت‌اند از برکه فیروزآباد، برکه آزادی، برکه درگس، برکه کهیر برز، برکه هوت کت، برکه
شیر‌گواز، برکه باهو کلات، برکه پیر سهراب، برکه زیر سد پیشین، برکه جنگل، برکه پلنگی و …
و دریاچه سد پیشین.
تمساح پوزه کوتاه
بسیاری از گودال‌های آب که اهالی روستایی به نام «هوتک» می‌گویند.
در خلال سال‌های ۷۷ تا ۸۳ به دلیل بحران‌های خشک‌سالی، خشک شد و منجر به مرگ و میر تعدادی از
این جانوران ارزشمند گردید به طوری که مامورین محیط زیست مجبور به زنده‌گیری و انتقال تعدادی از آنها به مکان‌های
مناسب شدند.
بر اساس سرشماری که در سال ۸۲ انجام گردید.
تعداد کروکودیل‌های ایرانی را نزدیک به ۳۰۰ عدد تخمین زده‌اند که پر تراکم‌ترین بخش، منطقه پیشین و جکی‌گور بوده که
در دریاچه سد پیشین نزدیک به ۱۰۰ عدد مشاهده شده است.
به هر حال آنچه که دارای اهمیت می‌باشد آن است که اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی این
گونه را به لحاظ ارزش و تعداد نادرشان در آخرین طبقه‌بندی خود در سال ۲۰۰۵ جزو گونه‌های آسیب‌پذیر اعلام نموده
است.
البته این گونه به جز در جنوب شرقی ایران در کشورهای نپال، پاکستان، هندوستان، بنگلادش، سریلانکا و احتمالاً بخش‌هایی از
چین نیز وجود دارد که بیشترین تعداد آن از شبه قاره هند گزارش شده است.
در نواحی رودخانه‌ای به ویژه در برکه‌هایی که آب آن عمیق‌تر باشد.
تا کنون شواهدی مبنی بر زیست کروکودیل ایران در آب‌های شور به دست نیامده است.
تغذیه تمساح
اغلب شب‌ها به شکار
می‌پردازد و شب‌ها در اطراف رودخانه به منظور تهیه غذا جستجو می‌کند، از ماهی‌ها، پرندگان و پستانداران اطراف رودخانه تغذیه
می‌کند.
البته گه‌گاهی به دام‌ها، سگ‌های گله و حتی انسان نیز گریزی می‌زند.
چند سال پیش کشته شدن یک کودک ۶ ساله توسط تمساح در ایران گزارش شده است و بر خلاف
جثه‌اش به غذای زیادی احتیاج ندارد، شاید در روز به ۵۰۰ گرم گوشت نیز قناعت می‌نماید.
شکار را بعد از گرفتن به طور کامل با آرواره‌های قوی می‌فشارد و سپس آن را کاملاً به داخل آب
می‌برد یا این که آن را در جوار رودخانه یا برکه مخفی می‌کند.
جفت‌گیری و زاد و ولد تمساح ها
تمساح ایرانی معمولاً بین ۵
تا ۱۰ سالگی بالغ می‌شود، اما تعداد محدودی از آنها به سن بلوغ می‌رسند.
پرندگان شغال‌ها، روباه‌ها بزرگ‌ترین آفات بچه‌های تمساح هستند.
در شروع فصل بارندگی تمساح ماده هنگام شب در حاشیه شنی رودخانه گودالی به عمق تقریبی نیم متر حفر
می‌نماید و در آن ۲۰ تا ۶۰ تخم می‌گذارد و روی آن را با شن می‌پوشاند.
هر تخم در حدود ۵/۶ سانتیمتر طول و ۴ سانتیمتر عرض دارد.
تمساح این حفره را معمولاً هم سطح بالاترین میزان قابل پیش‌بینی آب رودخانه حفر می‌کند.
پس از تخم‌گذاری، تمساح پوزه کوتاه ایرانی ماده اغلب اوقات خود را برای حفاظت از تخم‌ها در اطراف این حفره می‌گذارند.
پس از حدود ۶۰ روز که زمان از تخم بیرون آمدن نوزادان است، مادر برای این که احتمالاً شن‌های روی
تخم‌ها برای آنها سخت و سنگین نباشد به کمک آنها می‌شتابد.
لازم به توضیح است که این گونه تنها خزنده ایرانی است که تا این اندازه از نوزادان خود مراقبت به
عمل می‌آورد.
ظاهر کلی تمساح پوزه کوتاه ایرانی
توله با طولی برابر ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر به دنیا می‌آید.
آنها به رنگ زیتونی و با نوارهای تیره بر روی دمشان و نقاط تیره رنگ در طول دو طرف بدنشان
دیده می‌شوند.
در حین رشد به تدریج این علائم محو می‌گردد.
کروکودیل‌های مسن‌تر به رنگ قهوه‌ای روشن با علائم تیره پراکنده‌ای بر بدنشان هستند.
در آرواره بالا ۱۹ دندان و در آرواره پایین ۱۵ دندان دارند (در مجموع ۶۸ عدد می‌باشد).
چهارمین دندان آرواره پایین بزرگتر از باقی است، که در یک حفره در بالای فک جای می‌گیرد.
ساختمان دندان گاندو برای جویدن مناسب نیست، اما شیره گوارشی آنها اسید فراوان دارد که می‌تواند در عرض چند دقیقه
هر چیزی را آب نماید.
تمساح پوزه کوتاه ایرانیسوراخ چشم او مانند گربه بیضی شکل است و عمودی که نشان‌دهنده سازش او با طبیعت یک روکش بی‌رنگ (پلک
سوم) جهت زیر آب، و مجهز به دانه‌هی نورافشان جهت شکار در شب.
در سوراخ بینی ماهیچه‌ای وجود دارد که آن را در زیر آب محافظت می‌نماید.
گوش او به صورت شکاف باریک در عقب چشم واقع شده و پوسته‌ای متحرک جهت محافظت از آن در زیر
آب دارد.
تمساح ایرانی
در قسمت پشت او ۴ یا ۶ ردیف صفحه استخوانی قرار دارد که در هر ردیف بین ۱۶
تا ۱۸ استخوان صفحه غضروفی و محکمی را ایجاد نموده‌اند و همچون زرهی (پشت او را از شانه تا کمر)
می‌پوشانند.
قسمت زیرینه تمساح، پوشیده از فلس‌های غضروفی ریز هستند.
در حدود نیمی از کل بدن کروکودیل را دم قوی
این حیوان تشکیل می‌دهد.
دم مانند سکان کشتی پهن و انتهای آن را صفحات دندانه‌دار استخوانی فرا گرفته است (۳۳ قطعه) همچنین زاییده‌ای نیز
در جلوی آن قرار دارد که به جلو بردن او در آب کمک می‌کند.
دست و پا بسیار کوتاه است.
۵ انگشت در هر دست و ۴ انگشت در هر پا که با پرده نازکی نیز پوشیده شده است.
تمساح پوزه کوتاه ایرانی از نظر اندازه و قد یک تمساح با جثه متوسط است.
این کروکودیل می‌تواند با طول ۴ متر نیز رشد کند اما در محل، تمساح‌های ۳ متری نیز ندرتاً ممکن است
دیده شوند.
بزرگ‌ترین گاندو که تا کنون مشاهده شده حدود ۶/۳ متر بوده است و در منطقه‌ای به نام کافه یوسف در
نزدیکی گرم بیت دیده شده.
تمساح پوزه کوتاه
ایران سرزمینی است پهناور، با آب و هوای گوناگون و طبیعتی پربار،که هنوز گوشه و کناره‌های آن ناشناخته باقی مانده
است.
جنوب شرقی‌ترین ناحیه ایران، حد فاصل بین ایرانشهر و چابهار، در این منطقه درجه حرارت در فصل تابستان به ۴۵
درجه سانتیگراد می‌رسد.
تمساح ایرانیباهوکلات، منطقه‌ای که طبیعت بکر و زیبای آن تقریبا ناشناخته باقی مانده است، اغلب بارندگی‌ها به صورت
مقطعی و سیل آساست.
به همین سبب در سراسر رودخانه‌ها باهوکلات، برکه‌هایی ایجاد می‌شود که بستر مناسبی، پر از زیست‌گونه‌های مختلف جانوری، از جمله
پستانداران، دوزیستان و خزندگان می‌باشد.
به سراغ یکی از جذابترین و مخوفترین جانوران این منطقه می‌رویم.
کروکدیل پوزه کوتاه باتلاق‌های با نام انگلیسی مگر (Mager) و نام علمی کروکدیلیوس پاستریس که در اصطلاح بومیان منطقه گاندو
نامیده می‌شود.
درباره گاندو
گاندو کوروکدیلی است که با جثه‌ای متوسط و بزرگ، با پوزه پهن و کوتاه این جانور دارای قدرت سازش پذیری
بسیار بالا بوده و دامنه وسیعی از برکه‌های آب شیرین رودخانه‌های سرباز، باجو و باهوکلات، از جمله زیستگاه‌های این جانور
به شمار می‌رود. حداکثر طول آن به ۴ متر می‌رسد که نیمی از طول متعلق به دم این جانور می‌باشد.
دم در قاعده بسیار تنومند و سترگ و درانتها فشرده و باریک است و این شکل خاص آنها را به
شناگرانی ماهر و کارآمد تبدیل کرده است.
مجموع دندان‌ها به ۶۶ تا ۶۸ عدد بالغ می‌گردد، که دو دندان تک پائین بزرگتر بوده و هنگام بسته شدن
دهان از سوراخ‌های تک بالا بیرون می‌آید.
ساختمان دندان‌ها به شکلی است که در زیر هر دندان یک دندان کوچک دیگر قرار دارد و در صورت شکستن
دندان بالایی جایگزین آن می‌شود.
شکل ظاهری آرواره‌ه تمساح
به نحوی است که جانور قادر به جویدن غذا نمی‌باشد و شکارهای کوچک را بلعیده و شکارهای
بزرگ را تکه تکه می‌کند پاهای جلویی معمولا ضعیف و پاهای عقبی قدرتمند و در اصل برای حرکت بر روی
خشکی به کار گرفته می‌شود.
پاها هنگام شنا در امتداد بدن جمع می‌شود و دخالت چندانی در شنا ندارد.
چشم در این گونه عمودی و بیضوی شکل می‌باشد که نوعی تطابق برای فعالیت‌های شبانه جانور به حساب می‌آید.
هنگام شنا پلک سوم که همانند پرده‌ای شفاف که مانع از دید جانور نمی‌شود سطح چشم را در داخل آب
می‌پوشاند و از آن حفاظت می‌کند.
موقعیت و نحوه قرار گرفتن چشم‌ها و همچنین سوراخ‌های بینی و گوش‌ها روی سر تمساح پوزه کوتاه ایرانی طوری است که حتی وقتی تمام
بدن زیر آب قرار می‌گیرد کوروکدیل می‌تواند هر سه اعضای بویایی، شنوایی و بینایی را خارج از آب نگهدارد.
بدون اینکه سایر بخشهای بدن قابل رویت باشد.
نوع تغذیه گاندو، بستگی به منابع غذایی قابل دسترس دارد.
غذا و شکار مورد نظر، همراه با رشد کوروکدیل تغییر می‌کند.
انواع بزرگتر از تنوع غذایی بیشتری برخوردار هستند.
با خنک‌تر شدن و تاریک شدن هوا این جانور از آب بیرون آمده و مشغول گشت و گذار در منطقه
برای یافتن غذا می‌شود.
درباره راهپیمایی در بستر برکه
راهپیمایی در بستر برکه یا رودخانه از رفتارهای روزمره این جانور درنده می‌باشد که به نظر می‌رسد این امر فعالیتی
در جهت یافتن غذا باشد.
در منطقه باهوکلات شکار سگ‌های ولگرد و احشام اهالی و روستاییان اطراف برکه توسط گاندو بسیار معمول بوده و این
امر مهمترین موردی است که اهالی محل نسبت به آن معترض می‌باشند.
در منطقه حفاظت شده تمساح پوزه کوتاه ایرانی به ندرت حمله‌ای
از سوی گاندو به روستاییان دیده شده است که قابل اغماض می‌باشد.
در کل وجود گاندو در برکه‌ها تهدیدی برای اهالی و بومیان ساکن منطقه نمی‌باشد.
بومیان منطقه به لحاظ اعتقادات خاصی که دارند از آسیب رساندن به کروکدیل‌ها خودداری میکنند.
ولی در عین حال از برکه‌ها جهت آبیاری باغ و زمین‌های کشاورزی استفاده میکنند،که این امر موجب پایین آمدن آب
برکه‌ها و خشک شدن آنها و در نهایت، تخریب زیستگا‌های گاندو می‌شود به ناچار این جانور، مجبور به ترک محل
زیست خود و مهاجرت به منطقه‌ای دیگر می‌شود.
این جانور با استفاده از حس بویایی قوی خود می‌تواند مسیر برکه بعدی خود را از فاصله‌ای چند کیلومتری تشخیص
دهد.
زیست شناسی ـ همشهری آنلاین
فال حافظ 
فال روزانه 
تعبیر خواب 
سوره های قرآن 
سوژه های داغ 
فال روز تولد 
فال چوب 
فال قهوه 
فال قرآن 
