انواع فرش دستباف

فرش دستباف

بشر از زمانی که خود را شناخت و ضرورت وجود ملزومات زندگی را احساس نمود، به فکر داشتن منسوجی بود
تا او را در برابر سرما و سختی زمین محافظت نماید.
پشم و موی حیواناتی نظیر گوسفند و بز، اولین یافته‌های بشر برای برآوردن این نیاز بود و متعاقباً پوست این
حیوانات اولین زیرانداز یا به عبارت دیگر، فرش منسوج بود(dot) به دنبال تحول و پیشرفت در زندگی، بشر آموخت که
می‌تواند با در هم نمودن و فشردن الیاف پشم، زیراندازی ضخیم‌تر و گرم‌تر به نام نمد تهیه نماید.
متعاقباً با فراگیری فنون ریسندگی و تابندگی، نخ‌های پشمی را تولید نمود و برای اولین بار با ادغام رشته نخ‌های
افقی و عمودی نخ‌های پشم، گلیم را ابداع کرد و این سرآغازی بود برای ابداع فرش گره‌دار یا پرزدار که
هنر و فنی پیشرفته‌تر بود.

فرش دستباف

فرش واژه ای عربی است که به معنای زمین است و در زبان فارسی دارای مفاهیمی چون گسترده شدن، زیرانداز
و کفپوش می باشد.
با توجه به تعریف فوق مفاهیمی چون گلیم، نمد، زیلو، فرش ماشینی و دستباف را می توان فرش دانست.

مشخصات قالی دستباف

فرش دستباف دارای سه مشخصه زیر می باشد:۱- دارای تار و پود می باشد.۲- پرز داشته باشد.۳- پرزها دور تارها
گره خورده باشد.

انواع قالی

از لحاظ مواد مصرف شده در می توان قالی دستباف را در ۵ گروه زیر طبقه بندی کرد:۱- پشمی: به
فرشی که تار و پود آن از جنس پنبه و پرز آن پشمی باشد می گویند.
لازم به ذکر است که در میان ایلات و عشایر به جای نخ پنبه از پشم استفاده می شود.

۲- تمام ابریشم: به فرشهایی که پرز و چله آن از ابریشم باشد، تمام ابریشم می گویند.

۳- گل ابریشم: در این گونه فرشها در نقش ها و دور حاشیه ها به جای پرز پشمی از ابریشمی
استفاده می شود و معمولاً چله اینگونه فرشها از ابریشم است.

۴- کف ابریشم: در زمینه اینگونه فرشها به جای پرز پشمی از پرز ابریشمی استفاده می شود.

۵- سوف: نوعی قالی است که زمینه آن از پود ضخیم و نازک تشکیل شده و نقش گل و بوته
ها پرز دار می باشد.

انواع فرش دستباف

انواع فرش دستباف از لحاظ ابعاد:
فرش دستباف را از لحاظ انداز به ۷ نوع تقسیم می کنند که انواع
آن عبارتند از:۱- قالی: به فرشهایی که در اندازه های ۳×۲ متر،۵/۳×۵/۲ متر،۴×۳ متر،۴×۶ متر باشد، گفته می شود که
به چهار دسته زیر تقسیم می شود:الف) قالی های کوچک که ابعاد ۳×۲ متر،۵/۳×۳/۲ متر را شامل می شود.ب) قالی
های متوسط که ابعاد ۴×۳ متر و ۸/۲× ۸/۲ متر را شامل می شود.ج) قالی های بزرگ که ابعاد ۵/۴×
۵/۳ متر و ۸/۴×۷/۳ متر را شامل می شود.د) قالی های بسیار بزرگ با ابعاد ۵×۴ و۶×۴ متر و بالاتر
از این ابعاد را شامل می شود.

۲- قالیچه: به فرشهایی گفته می شود که مساحت آن از ۴ متر مربع کمتر باشد.
اندازه قالیچه های متعارف شامل ۲۰/۲×۴۰/۱ و ۵/۲×۵/۱ متر می باشد.به قالیچه های با اندازه ۲۰/۲×۴۰/۱ س جاده ای و یا
دو ذرعی گفته می شود.همچنین لازم به ذکر است که به قالیچه هایی با ابعاد ۵/۲×۵/۱ را که ریز باف
باشند پرده ای گویند.

۳- کلّگی: به فرش هایی می گویند که از نظر عرض از قالی کم عرض تر و از نظر درازا
از ۴ متر کمتر باشد که در اندازه های ۳×۵/۱ متر،۳×۷/۱ متر و ۷/۳×۲ متر بافته می شود.

۴- کناره: فرشی است که برای مفرش کردن راهروها و راه پله ها استفاده می شود و پهنای آن از
۷۰/۱ تا ۵/۰ متر و طول آنها از ۱۰-۳ متر متفاوت است و در بعضی از موارد استثنائی نیز تا
۱۵ متر و بیشتر بافته شده است.

۵- ذرع و نیم و ذرع چارک: به فرشهایی که ابعاد آن ۵/۱×۰۴/۱ و ۶۰/۱×۱۰/۱ متر باشد ذرع و نیم
گفته می شود.همچنین به فرشهایی که ۳۰/۱×۸۰/۰ متر باشد ذرع و چارک اطلاق می شود.

۶- پشتی: به قالیچه هایی که مساحت آنها کمتر از یک متر مربع باشد.
متداولترین اندازه پشتی ۹۰×۶۰ سانتی متر می باشد.البته در منطقه گرگان و بجنورد به طور جداگانه برای پشت پشتی ها
نوعی گلیم می بافند و داخل آنها را با پر مرغ و ابر پر می کنند که به این گونه
پشتی، قارچین می گویند.

۷- پادری: به قالیچه های کوچکی که اندازه پاگرد در بافته می شود پادری می گویند.

کانون صنعت فرش