سرکلاژ (بستن دهانه رحم)؛ مد یا ضرورت پزشکی

دهانه ی رحم به طور طبیعی باید خود به خود بسته شود اما در برخی از زنان این رحم دهانه اش
باز می ماند که در این گونه مواقع عمل سرکلاژ یا همان بستن دهانه رحم توسط پزشک برای
فرد تشخیص داده می شود این عمل که فرآیند نه چندان سختی نیز دارد گاها برای نگه داشتن
جنین در داخل رحم صورت می گیرد برخی زنان رحمشان قدرت نگه داشتن جنین را ندارد و دهانه
رحمشان شل و یا به اصطلاحی باز می ماند که باید بسته شود . بستن دهانه رحم را در پرشین
وی بخوانید.

روش بستن دهانه رحم با عمل

سالها از عمر سزارین در کشورهای صنعتی و پیشرفته گذشته است، اما هنوز تب آن با وجود عوارض جانبی و
هزینه زیادی که دارد در بین زنان ایرانی داغ است، گرچه با جایگزینی روشهای دیگر این تب رفته رفته رو
به سردی می گذارد و جز موارد ضروری، پزشکان هم آن را توصیه نمی کنند، با این حال چشم و
همچشمی و یا ترس از تحمل درد زایمان و…

خیلی از خانمهای جوان را به سوی این روش می کشاند اما این روزها ظاهراً عمل «سرکلاژ» در طول بارداری،
آن هم با هزینه های قابل توجه در بین گروهی از خانمها، مد روز شده است! * ن – د،
خانم جوان ۲۶ ساله ای که بارداری اول را تجربه می کند و دوقلو حامله است در این باره می
گوید: ویار شدید باعث شد پزشک معالجم عمل «سرکلاژ» برای من انجام دهد.

اما ۵۲۰ هزار تومان برایم آب خورد، چون ۲۵۰ هزار تومان را پزشک گرفت و ۲۷۰ هزار تومان هم ۲
شب بستری در بیمارستان برایم هزینه داشت.

* و – ص ۲۴ ساله بارداری اول با تشخیص کوتاهی دهانه رحم مجبور به «سرکلاژ» شده و خوشحال است
که دکترش ۱۰۰ هزار تومان بیشتر نگرفته! * س – ح ۲۲ ساله هم دکترش گفته اگر «سرکلاژ» نکنی بچه
سقط خواهد شد و در نتیجه عمل «سرکلاژ» شده که مبلغ ۲۰۰ هزار تومان به پزشکش پرداخته و مخارج بیمارستان
را هم جداگانه پرداخت کرده است.

پنج خانم دیگر هم که در همین مقطع زمانی از حاملگی تحت عمل جراحی مزبور قرار گرفتند، حرفهای مشابهی را
با گزارشگر ما مطرح کرده اند.

عمل بستن دهانه رحم

چگونگی عمل بستن دهانه رحم

همه آنها هم در ماه های پنجم و ششم بارداری دست به این عمل زده اند.
پرسش اینجاست که آیا این روش هم مانند خیلی از روشهای دیگر که در عرصه پزشکی به یک باره طرفداران
فراوان پیدا می کند «مد» شده، یا عواملی نظیر آلودگی محیط زیست، بویژه هوا و استرس در این موضوع دخیل
است؟

شاید هم مسایل ژنتیکی و یا وضعیت و نوع تغذیه دختران جوان این شرایط را به وجود می آورد.
دکتر منیره جهانیان و دکتر منیره پورجواد جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی و هر دو از استادان دانشگاه
علوم پزشکی، در این باره به سؤالهای گزارشگر ما پاسخ داده اند.

* دکتر جهانیان! «سرکلاژ» چگونه عملی است و برای چه کسانی در زمان بارداری ضرورت دارد؟ ** «سرکلاژ» (Cerclage) عمل
بستن دهانه رحم است که معمولاً برای خانمهای باردار با سابقه سقط جنین، در هفته ۱۳ حاملگی انجام می شود.
البته برای خانمهایی که در معاینات بارداری و سونوگرافی، تشخیص داده شود دهانه رحمشان کوتاه است، یا رحم دو شاخ
دارند و یا دچار آنومالی های رحمی هستند نیز این عمل انجام می شود.

چون «سرکلاژ» عمل بستن دهانه رحم است و تا بیمار تهدید به سقط نشود آن هم در سه ماهه دوم،
به انجام این عمل نیازی نمی باشد.

مثلاً کسانی که به دنبال زایمان سخت و مشکل، دچار پارگی دهانه رحم شده اند و ترمیم نشده ممکن است
در حاملگی بعدی به «سرکلاژ» نیاز داشته باشند و یا دوقلوهایی که تهدید به سقط می شوند پس به غیر
از این موارد به این عمل نیازی نیست.

دلیل عمل بستن دهانه رحم

* آیا بیمار با مشاهده علایمی مثل لکه بینی و…
باید اقدام به «سرکلاژ» کند؟

** معمولاً این علایم در سه ماهه اول اتفاق می افتد که در این مدت
این عمل انجام نمی شود، زیرا اگر جنین سقط شود و دهانه رحم هم بسته باشد عوارض دیگری ایجاد می
کند، پس «سرکلاژ» برای سقطهایی است که ممکن است در سه ماهه دوم اتفاق بیفتد و معمولاً این بیماران دچار
نارسایی رحم هستند و آن هم در معاینه و سونوگرافی مشخص می شود.

* آیا لاغری و ضعیفی بیش از حد مادر، وضعیت جسمانی، تغذیه، استرس و عواملی از این قبیل تأثیر دارد؟

** شرایط لاغری و چاقی یا ضعف و فربهی مادر هیچ اثری در این خصوص ندارد، بلکه در این بیماران
دهانه رحم به صورت مادرزادی ممکن است حالت شلی داشته باشد.

به طوری که نسج عضلانی دهانه رحم و بافت هم بند آن کم می شود و حالت شلی پیدا می
کند، در نتیجه در چنین شرایطی قدرت نگهداری جنین را ندارد.

* آیا در این مشکل مسایل ژنتیکی هم مؤثر است؟

** بله احتمال اینکه در خانواده چنین شرایطی وجود داشته
باشد، هست چون شلی دهانه رحم مادرزادی است، مگر اینکه همان طور که اشاره شد از زایمان قبلی پارگی ترمیم
نشده باقی مانده باشد یا مشکلات دیگری که به عدم کفایت سرویکس منجر شده باشد.

* استراحت برای کسانی که «سرکلاژ» می شوند چقدر توصیه می شود؟ چون برخی از پزشکان ۹ ماه استراحت مطلق
و بعضی یکی دو هفته استراحت می دهند.

بستن دهانه رحم یا همان سرکلاژ

** معمولاً «سرکلاژ» برای کسانی انجام می شود که نمی توانند استراحت مطلق داشته باشند مثل خانم کارمندی که باید
سر کارش حاضر شود یا کسی که فعالیت زیادی دارد، معمولاً پس از «سرکلاژ» میزان نیاز به استراحت بیمار در
هفته های اول بیشتر و پس از آن استراحت نسبی است، البته باید کارهای سنگین انجام ندهند.

* آیا پیشگیری دارد و آیا حاملگی در سن پایین در جلوگیری از عمل مزبور مؤثر است؟

** پیشگیری ندارد.
چون شلی یا کوتاهی دهانه رحم چیزی نیست که در اثر عاملی خاص به وجود آمده باشد و بیمار از
آن عوامل پرهیز کند.

سن مادر هم هر چه بالاتر باشد شانس تهدید به سقط در سه ماهه دوم و نیاز به «سرکلاژ» بیشتر
می شود.

* دکتر پورجواد !واژه «عدم کفایت سرویکس» چیست و چه عوارضی ایجاد می کند؟

** عدم کفایت یا نارسایی سرویکس
«دهانه رحم» که دیلاتاسیون زودرس سرویکس نیز نامیده می شود،

یک علت مهم شکست حاملگی در سه ماهه دوم است
و مشخصات آن عبارتند از: ویلاتاسیون تدریجی و بدون درد سرویکس همراه با برجسته شدن و پارگی پرده ها و
متعاقب آن خروج جفت نارس، به طوری که بقای آن ممکن نباشد.

معمولاً اگر خانمی دچار ناهنجاری سرویکس باشد در سه ماهه دوم احتمال سقط افزایش می یابد.

* علت عدم کفایت یا نارسایی سرویکس چیست؟

انجام عمل بستن دهانه رحم

** برخلاف بقیه رحم ساختمان سرویکس یک بافت پیوندی دارد و به
جز موارد نقص ساختمان مادرزادی آن و ناهنجاری رحمی و یا تکامل غیرطبیعی ممکن است عللی نظیر استفاده از دارویی
به نام «دی اتیل استیل بسترول» در دوران حاملگی، عمل جراحی قلبی و وارد آمدن ضربه به سرویکس، قطع آن،
مخروط برداری (وقتی دهانه رحم مشکوک به بدخیمی است و هنوز در مراحل اولیه سرطان دهانه رحم باشد به شکل
مخروط دهانه رحم را برمی داریم)،

کوتر کردن (سوزاندن دهانه رحم وقتی دهانه رحم زخم باشد)، عمل اکسیزیون، DFC (باز
کردن دهانه رحم برای انجام کورتاژ و…
) در ایجاد عدم کفایت یا نارسایی سرویکس مؤثر باشد.

* بیمار چطور متوجه مشکل خود می شود و در چه شرایطی ضرورت «سرکلاژ» را تشخیص می دهد؟ آیا راه
دیگری وجود ندارد؟

** این تشخیص به عهده پزشک است و پزشک معالج در معاینات دوره ای بیمار و انجام
سونوگرافی به این تشخیص می رسد و در نتیجه برای جلوگیری از سقط جنین اقدام به عمل «سرکلاژ» می کند.
اگر دهانه رحم کوتاه و شل باشد جنین در رحم نمی ماند و سقط می شود، پس تنها راه کمک
به این بیماران انجام عمل «سرکلاژ» است.

دلیل بستن دهانه رحم

در غیر این صورت، ۹ ماه استراحت مطلق برای بیمار ناممکن و دشوار است.

* بعد از انجام عمل تا چه مدت باید دهانه رحم بسته باشد؟

** چنانچه پرده ها پاره شدند یا
در هر زمانی که درد زایمان روی دهد برای جلوگیری از عفونت پرده روی کیسه آب و همچنین عفونت خون
مادر، نیز پارگی سرویکس و یا پاره شدن رحم باید،

برداشتن «سرکلاژ» حتماً مدنظر باشد.
از طرف دیگر هنگامی که بلوغ جنین کامل شد یعنی به طور معمول پس از هفته سی و هفتم حاملگی،
بخیه ها برداشته می شود.
اگر بیمار بدقت گزینش شود و پزشک تشخیص دهد «سرکلاژ» برای بیمار صد درصد ضروری است این نوع درمان می
تواند در جلوگیری از تولد نوزاد نارس در ۸۰ تا ۹۰ درصد موفقیت آمیز باشد.

ضمن تشکر از این دو پزشک متخصص برای ما این پرسش مطرح می شود که چرا قدیمیها بدون امکانات امروزی،
به عدم کفایت سرویکس دچار نمی شدند و به عمل «سرکلاژ» نیاز پیدا نمی کردند؟

و چرا یک جراحی معمولی
که تنها ده دقیقه به طول می انجامد ۲۵۰ هزار تومان هزینه دارد؟ آیا می توان کم تحرکی و تغییر
در شیوه زندگی نسل جوان را در این امر مؤثر دانست.
پاسخ این پرسش ها را هر کدام از متخصصان می توانند با ما در میان بگذارند

بد نیست بدانید که : انواع مختلف بستن دهانه رحم یا همان سرکلاژ

انواع سرکلاژ:

۱- mcdonald stitch

در این نوع سرکلاژ، مادر می تواند زایمان طبیعی انجام دهد.

۲-shirodkar stitch

در این نوع سرکلاژ ممکن است مادر بتواند زایمان طبیعی انجام دهد و در غیر این صورت
باید تحت جراحی سزارین قرار بگیرد.

۳- abdominal stitch

هنگامی که طول گردن رحم کوتاه باشد و یا آسیب دیده باشد، بافت کافی برای انجام عمل
سرکلاژ وجود ندارد و از این روش استفاده می شود.

برشی در ناحیه شکم مادر ایجاد می کنند و قسمت های بالا و پایین دهانه رحم را به هم متصل
می کنند. مادرانی که با این روش تحت عمل سرکلاژ قرار می گیرند، تنها از طریق سزارین می توانند زایمان کنند.

۴-lash cerclage

سرکلاژی است که قبل از باردار شدن انجام می گیرد و مادرانی که با این روش تحت عمل
سرکلاژ قرار می گیرند تنها از طریق سزارین می توانند زایمان داشته باشند.

persian-area.com ، اوما