نظر فقها در مورد گرفتن شیربها چیست؟

شاید با ها اسم کلمه ی شیر بها را شنیده باشید . یعنی یک مبلغی را به عنوان مهریه و یک کمک خرجی برای جهیزیه خانواده ی داماد به خانواده ی عروس میدادند .در گذشته این رسم شیر بها گرفتن فقط مخصوص شهر و مناطق خاصی بود ولی امروزه بیشتر شهر ها این رسم را دارند .  حکم شیربها  را در پرشین وی ببینید.

حکم شیربها

گرفتن شیربها در اسلام چه حکمی دارد؟سوال: گرفتن شیربها توسط پدر یا نزدیکان دختر چه حکمی دارد؟امام خمینی(ره):اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می گیرد یا با رضایت به او می بخشند، حلالاست.(تحریرالوسیله، ۱۳۸۲، ج۲، ص ۲۹۸، م۹)(استفتائات، ۱۳۸۲، ج ۳، ص ۱۹۰، س ۳۸)

آیه الله بهجت(ره):

اگر جزو مهریه باشد یا به عنوانجعاله (تعهد به پرداخت مالی معین، در برابر انجام دادن کاری حلال و درخور اعتنای عقلاء ـ فرهنگ فقه، ج۳،ص۹۰) باشد یا شرط ضمن عقد باشد، لازم الوفاء است.(در غیراین صورت) مربوط به تراضی طرفین است.(استفتائات ۱۳۸۶، ج۴، ص۴۹، ۴۷۲۳ و ۲۷۲۵)

بررسی حکم فقهی شیربها

 آیه الله تبریزی(ره):

گرفتن شیربها مورد اشکال است ولی اگر به صورت شرط ضمن عقد برای غرض صحیح دیگریشرط هبه کنند برای پدر دختر و غیره یا در مقابل عمل مباح برای غیر دختر مالی را به عنوان جعاله و مانند آن قرار دهند جایز است.(استفتائات، ۱۳۸۵، ج۱، ص ۲۶۳، م ۱۶۲۸و ج۲، ص ۳۲۸، س ۱۳۵۱)

آیه الله خوئی(ره):

اگردر متن عقد شرط شود که زوج بدهد، صحیح و پرداختن آن لازم است.(استفتائات، ص ۳۱۴، س ۱۰۵۱)

آیه الله سیستانی(دام ظلّه):

اگر شیربهارا در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می گیرد یا با رضایت به او می بخشند، حلال است.(منهاج الصالحین،۱۴۲۷هـ ق، ج۳، ص ۹۴، م ۳۰۱ و سوالشفاهی از دفتر)

دادن و گرفتن شیربها

آیه الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):

اگر شیربها را در مقابل عملی مثلسعی در ازدواج می گیرد یا با رضایت به او می بخشند، حلال است.(هدایه العباد، ۱۴۲۰هـ ق، ج۲، ص ۴۵۷،م۹)(جامع الاحکام، ۱۳۸۵، ج۲، ص ۲۶، س۱۳۰۶)

شرایط دریافت شیربها

آیه الله فاضل لنکرانی(ره):

اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می گیرد یبا رضایت به او می بخشند، حلال است.(الاحکام الواضحه، ۱۴۲۶هـ ق، ص ۲۹۰، م ۱۷۳۲)(جامع المسائل، ج۱، ص ۳۹۵، س۱۴۹۷)

آیه الله گلپایگانی(ره):

اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می گیرد یا با رضایت به او می بخشند،حلال است.(مجمع المسائل، ۱۴۱۲هـ ق، ج۲، ص ۱۶۸، س ۴۶۹)(هدایه العباد، ج۲، ص ۳۶۰، م ۱۲۶۲) آیه الله مکارم شیرازی(دامظلّه): اگر به صورت شرط ضمن عقد به هنگام خواندن عقد نکاح قید شود، جایز است.(استفتائات جدید، ج۱، ص ۲۴۲،با استفاده از س ۸۵۴ و ص ۲۴۵، با استفاده از س ۸۶۸)

آیه الله نوری همدانی(دام ظلّه):

اگر به عنوان جعاله یا هبه باشد، اشکال ندارد.(هزار و یک مساله فقهی، ۱۳۸۳، ج۲، ص ۱۸۸، س ۶۲۶)

آیه الله وحیدخراسانی(دام ظلّه):

اگر دادن و گرفتن شیربها به عنوان جعاله برای عمل مباحی باشد جایز و حلال است و عاملاستحقاق آن را دارد و زوج بعد از دادن آن نمی تواند آن را پس بگیرد و اگر به عنوان جعاله نیست چنانچه زوج با طیب نفس و رضایت خود، شیربها را به نزدیکان دختر می دهد اگر چه برایجلب خاطر و راضی کردن نزدیکان باشد به جهت اینکه رضایت آن نزدیکان، فی نفسه مقصود است (مثل رضایت ولیدر ازدواج بکر) یا به جهت اینکه رضایت دختر منوط به رضایت نزدیکان است (مثل وابسته بودن رضایت دختر بهرضایت مادرش) و با ملاحظه این جهات زوج با طیب نفس و رضایت این مال را بذل می کند گرفتنآن جایز است.

ولی در این صورت زوج می تواند تا زمانی که مال بذل شده از ناحیه وی موجوداست، مالش را پس بگیرد ولی اگر زوج به دادن شیربها راضی نیست و فقط به جهت استخلاص دختر شیربهارا می دهد چون نزدیکان مانع از ازدواج هستند در حالیکه دختر با همان مهریه راضیه به ازدواج است دراین صورت گرفتن و تصرف در شیربها حرام است و معصیت خدای متعال می باشد و زوج می تواند آن را پس بگیرد و حتی در صورتی که تلف شده می تواند بدل آن را مطالبه نماید.

جامعه الزهرا