آیا نفقه مخصوص زن است؟

نفقه فرزند

سهم بچه‌ها در دعوای آدم‌ بزرگ‌ها:تا وقتی همه گرد یک سفره نشسته‌اند و پدر و مادر و فرزند نقش خودشان
را بازی می‌کنند، مشکلی نیست.
اما معلوم نیست چرا زمانی که پای محبت کنار می‌رود و زن و مرد تصمیم می‌گیرند تلافی مشکلاتشان را سرهم
در بیاورند، پای بچه‌ها را به کارزار مشاجرات خود بازمی‌کنند(dot) این وسط اولین چیزی که گم می‌شود، حق کودکی است
که نیازهایش تا چند روز پیش و زمان صلح ، هیچ تفاوتی ندارد.
ازحالا هرچه نیاز دارد، مادر او را حواله پدرمی‌دهد و پدربا فریاد می‌گوید که “برواز مامانت بگیر”! اگرمی‌خواهید بدانید این
حق بچه‌ها چه نام دارد و قانون ما چه جایگاهی برای آن درنظرگرفته‌است، خواندن این گزارش را از دست ندهید.

سهمی به نام نفقه

حتما این جمله را بارها شنیده‌اید: «زنان درمقابل تمکین از همسرخود صاحب حق نفقه می‌شوند».
اما باید بدانید که حق نفقه تنها مربوط به زوجین نیست و بچه ها نیز ازاین حق نه تنها برخوردار
بوده، بلکه مراحل تامین پول مورد نیازکودکان نیز به طور کامل در قانون مدنی پیش بینی شده است.
براساس ماده ۱۹۹۹ قانون مدنی، پدرمسوول پرداخت و تامین نفقه اولاد است و اگر پدر فوت کرده باشد یا
نتواند این پول را پرداخت کند، این مسوولیت به عهده پدربزرگ خواهد بود، حالا تصور کنید پدربزرگ هم از پس
این کار به هردلیل بر نمی‌آید، به ترتیب تامین هزینه‌های کودک به عهده مادر، مادر بزرگ پدری، مادربزرگ مادری و
پدربزرگ مادری است.
کاملا مشخص است که قانون به این سادگی ها بی خیال این حق کودکانه نمی شود و شیوه های محقق
شدن آن را نیز به طور کامل پیش‌بینی کرده است.

پدرهای بی مسوولیت بدانند

فرض را براین بگیرید که یک پدراز نظرمالی توان پرداخت نفقه کودک خود را دارد، اما به دلیلی، دلش
نمی‌خواهد این حق را پرداخت کند.
این پدراز نظر قانون مجرم است و فرزند یا سرپرست وی می توانند از این پدر بی مسوولیت به دادگاه
شکایت کند.
تازه ماجرا به همین جا ختم نمی شود.
در بسیاری از موارد و با ارایه دادخواست به دادگاه، محکمه به میزان نفقه تعیین شده حکم توقیف اموال پدر
را صادر و این پدر از ۳ ماه و یک روز تا ۵ ماه، به حبس محکوم می‌شود.
پرداخت نفقه مسوولیت مسلم مرد بوده و شامل زن و فرزند می شود.
پرداخت نفقه زن بعد از طلاق ساقط می شود اما این حق در مورد فرزند یا فرزندان باقی می‌ماند.
این را یادتان باشد این امر مشمول شروط ضمن عقد نمی شود و اگر زن و شوهری بخواهند در این
باره درعقدنامه چیزی درج کنند، این موضوع ممکن نیست.
همچنین این سهم کودکانه در قانون ما به حدی جدی است که حتی مشمول فرزندان حاصل از رابطه نامشروع نیز
می‌شود.
براین اساس اگر فرزندی دارای شناسنامه بوده و پدر وی مشخص باشد، پدر موظف به پرداخت نفقه است.
ضمن آنکه حتی اگر مرد بعد از طلاق خانه‌‌ای را دراختیار همسر و فرزندش برای زندگی گذاشته باشد، نمی‌تواند از
پرداخت نفقه شانه خالی کند.

آنهایی که شکایت دارند بخوانند

اگر پدرنفقه کودکش را پرداخت نکند، فرزند یا فردی که قیم اوست، باید برای ارایه دادخواست به دادگاه مراجعه
کند.
البته برخلاف نفقه همسر که او می‌تواند از مدت زمانی مثلا ۲ ساله تقاضای نفقه کند، دادخواست نفقه فرزند فقط
ازهمان مقطع زمانی که شکایت می‌کند، قابل قبول است.
البته فرزند یا قیم او می‌تواند تقاضای نفقه آینده را نیزمطرح کند و دادگاه درباره آن تصمیم‌گیری کند.
هنگام ارایه دادخواست، فرزند یا قیم او باید مبلغ مورد ادعای خود را تعیین کند و به ازای هر یک
میلیون تومان ادعا، ۲۰ هزار تومان تمبر باطل کند.

البته اگر توان باطل کردن تمبر را نداشته باشد، جای نگرانی نیست.
فرد شاکی می‌تواند دادخواست “اعسار” بدهد که دادگاه نیز بدون شاهد اعسار یا ناتوانی در پرداخت حق تمبر را می
پذیرد.
مشکل اینجاست که کارکمی طول می کشد.
بعد از شکایت و ارایه دادخواست، دادگاه مانند هر پرونده دیگری جلسه‌ای را مشخص می‌کند و برای هر دو طرف
پرونده اخطاریه برای حضور در دادگاه ارسال می‌شود.
در این بین اگر پدر ادعا کند که به فرزند نفقه داده است، باید با مدارکی ادعای خود را ثابت
کند، البته برخی از پدران هم هستند که به طور کلی زیر بار این مسوولیت نمی روند.

به این ترتیب پرونده مطابق روال قانونی، به کارشناسی ارسال می‌شود.
کارشناس نیز با صحبت با پدر و فرزند یا قیم او، میزان نفقه را تعیین می‌کند.
رقم تعیین شده به پدر ابلاغ می‌شود و درصورت اعتراض او یا فرزند، پرونده برای کارشناسی به ۳ کارشناس ارجاع
می‌شود.
پس از این مرحله نیز پرونده مراحل خود را برای قطعی شدن حکم در دادگاه تجدید نظرطی می‌کند و دیگرمراحل
خود را برای ابلاغ و صدور اجراییه طی می‌کند.
در این پرونده نیز مانند دیگر پرونده‌ها، فردی که به پرداخت مبلغی محکوم شده، می‌تواند تقاضای اعسار و تقسیط دهد.
البته دراین بین اگر پدرقبول کند که نفقه را نپرداخته، می‌تواند در دادگاه به طرف دعوا به تفاهم برسد که
ماجرا با خیر و خوشی به پایان می رسد.

اگر نفقه می‌دهید

این بخش را پدران مسوولیت پذیری بخوانند که نفقه پرداخت می کنند، شما می توانید حسابی به نام کودک
خود بازکرده و هر ماه پولی به این حساب بریزید و حق برداشت از این حساب را به قیم فرزند
خود بدهید.
البته روش دیگری هم هست، اگر پدر هر ماه به صورت دستی پولی را به قیم فرزندش پرداخت می کند،
می تواند برای پول پرداختی، رسید بگیرد.

روش ارزیابی سهم بچه‌ها
در پرونده نفقه بچه‌ها، یک کارشناس مسوول رسیدگی و تعیین قیمت نفقه می‌شود.
این فرد مبلغ نفقه را با وضعیت اجتماعی و نیازهای کودک مشخص می‌کند.
دراین بین موقعیت زندگی مادر در تعیین میزان و مبلغ نفقه کودک تاثیر زیادی دارد و کارشناس بعد از بررسی
وضع زندگی خانوادگی کودک و نیز بررسی مدارکی که از سوی مادر یا قیم او ارایه می‌شود، میزان هزینه نگهداری
کودک را محاسبه می‌کند.
این امر شامل زنان شاغل نیز می شود واشتغال مادرکودک تغییری در مسوولیت پرداخت نفقه ایجاد نمی‌کند.
به عبارتی وضعیت زندگی مادر به زندگی کودک خود نیز سرایت می کند.
یعنی اگر مادری در نوجوانی خود از سطح رفاه بالایی برخوردار بوده باشد، یا زمان طرح شکایت در منطقه خوب
شهر زندگی کند، مبلغ نفقه طفل افزایش می‌یابد.
در یک کلام ساده میزان نفقه فرزند از یک جامعه روستایی به یک شهر و در نقاط مختلف شهر متفاوت
است.

مطالبه نفقه سال‌های گذشته
فرزند برای دریافت نفقه از پدر خود نه تنها می تواند بارها شکایت کند، بلکه بعد
از دریافت نفقه می تواند درخواست دریافت نفقه سال های گذشته را نیز به دادگاه ارایه دهد.
براساس قانون مدنی دختران تا زمانی که مجرد هستند و ازدواج نکرده اند می توانند درخواست نفقه گذشته را داشته
باشند.
اما بعد از ازدواج حتی در صورتی که طلاق بگیرند، این حق از آنان ساقط می شود، ضمن آنکه این
پسران هم تا ۱۸ سالگی و تا زمانی که درخانه پدرخود تحصیل می‌کنند، حتی درصورت جدا نشدن پدر و مادر
از هم، می‌توانند دادخواست نفقه ارایه کنند؛ اما پس از ۱۸ سالگی و با اتمام تحصیل، دیگر پدر وظیفه‌ای برای
پرداخت نفقه به آنها ندارد.

راه‌های دور زدن یک قانون
در این کارزارخانوادگی، کودکان اولین قربانیان هستند، و در بسیاری از موارد زنان برای
آنکه شوهر خود را تحت فشار قرار دهند، علاوه بر دادخواست مهریه، نفقه گذشته، نفقه حال، جهیزیه و اجرت‌المثل، دادخواستی
نیز برای نفقه فرزند به دادگاه ارایه می‌کنند.
البته دراین بین پدران نیز با حاضر نشدن در دادگاه و صدور رای غیابی و اعتراض به رای صادره، باعث
طولانی شدن دادرسی می شوند.
همچنین با ارایه دادخواست اعساربه دادگاه برای هزینه دادگاه، بازهم زمان را می‌سوزانند تا با این روش به زن خود
فشار بیاورند، درحالی که بازنده اصلی فرزند آنهاست.
دراین میان دادگاه به اندازه کافی برای صدورحکم طول می‌کشد و دیگر نیازی به این جنجال‌ها نیست، یادتان باشد وقتی
کودکی برای دریافت نفقه راهی دادگاه می شود، یعنی به طور حتم به آن نیاز دارد و کاش در قانون
موردی بود که به این امر دقت کرده و این بخش از قانون ما درگیر بازی انتقام زوج‌ها نمی‌شد.

بابافارس