پیامدهای جرم توهین و مجازات آن طبق قوانین ایران

توهین در لغت به معنای خوار کردن، سبک داشتن، خواری و خفت آمده است.
جرم توهین دارای اقسامی است: توهین ساده و توهین مشدد.

جرم توهین

توهین ساده

عبارت است از توهین و اهانتی که علیرغم دارا بودن وصف مجرمانه هیچ کیفیت مشدده ای ندارد.

توهین مشدد به اعتبار مقام مخاطب

قانون‌گذار در برخی موارد به اعتبار مقام و شخصیت طرف اهانت شده همچون توهین به مقام معظم رهبری,
و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی «ره»، کارکنان و مقامات دولتی، مقامات سیاسی خارجی و ,
توهین به صاحبان حرفه‌ها و مشاغل خاص برای مرتکب مجازات بیشتری تعیین نموده است.

توهین و فحاشی از منظر قانون

مواد قانونی که به توهین و اهانت در قانون مجازات اسلامی می‌پردازند عبارت است از:
هرکس به‌وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به‌وسیله‌ی درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع,
یا به هر وسیله‌ی دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آن‌ها را منتشر نماید

که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن را ثابت نماید، جز در مواردی که,
موجب حد است، به یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا یکی از آن‌ها،
حسب مورد، محکوم خواهد شد.

توهین به افراد با نشر اکاذیب

تبصره: در مواردی که نشر آن امر اشاعه‌ی فحشا محسوب گردد، هرچند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید،
مرتکب، به مجازات مذکور خواهد شد.

هرکس به‌ قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به‌وسیله‌ی نامه یا شکوائیه ,
یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا ,
اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راسا ,
یا به‌عنوان نقل‌قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی، تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد،

آشنایی با اقسام جرم توهین

اعم از این‌که از طریق مزبور به نحوی از انحاء، ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده‌ی حیثیت،
در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.

هرکس عالماً به‌ قصد متهم نمودن دیگری آلات و ادوات جرم یا اشیایی را که یافت شدن آن,
در تصرف یک نفر موجب اتهام او می‌گردد، بدون اطلاع آن شخص در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که,
متعلق به اوست بگذارد یا مخفی کند یا به نحوی متعلق به او قلمداد نماید

و در اثر این عمل شخص مزبور تعقیب گرد، پس از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی,
آن شخص مرتکب از حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.

هرکس با نظم یا نثر یا کتبی یا شفاهی کسی را هجو کند یا هجویه را منتشر نماید
به حبس از یک تا شش ماه محکوم می‌شود.

مجازات توهین به افراد

جرم توهین و فحاشی در ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ پیش‌بینی‌ شده است ,
که مقرر می‌دارد «توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک،
چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود»

برخورد قانون با افراد توهین کننده

برخی بر این باورند که توهین به کسانی که فوت‌شده‌اند نیز مشمول ماده ۶۰۸ می‌شود
و برخی معتقدند واژه «افراد» در ماده فوق به انسان‌های زنده اشاره دارد ,
و درنتیجه توهین به مردگان تنها در صورتی می‌تواند مشمول ماده مذکور قرار گیرد

که عرفاً توهین به بازماندگان تلقی شود و درواقع آنان بزه دیده محسوب می‌شوند.
این موضع در تبصره ۲ ماده ۳۰ از قانون مطبوعات مصوب سال ۱۳۶۴ نیز پذیرفته ‌شده است ,

مجارات جرم توهین در قانون

که به‌موجب آن «هرگاه انتشار مطالب مذکور در ماده فوق راجع به شخص متوفی بوده ,
ولی عرفاً هتاکی به بازماندگان وی به‌حساب‌ آید هر یک از ورثه قانونی می‌تواند,
ازنظر جزایی یا حقوقی طبق ماده و تبصره فوق اقامه دعوی نماید.»

تنها گفتن فحشی که متضمن نسبت ناموسی ناروا باشد، قذف نیست. قانون می‌گوید ,
چنانچه افرادی نزد مراجع قضایی به‌عنوان شاهد زنا یا لواط دیگران حاضر شوند،
اما شهادت آن‌ها مستند به مشاهده نباشد یا تعدادشان به حدنصاب لازم برای شهادت نرسد،

عمل آن‌ها نیز قذف و مستوجب مجازات ۸۰ ضربه شلاق خواهد بود. نکته پایانی آن‌که قذف محدود به گفتن,
فحش ناموسی نیست، نوشتن آن یا درج الکترونیک (نظیر انتشار در اینترنت یا ارسال ایمیل)
نیز طبق قانون جدید مجازات اسلامی جرم انگاشته شده است.

هرآنچه باید درباره تقسیم‌بندی جرایم حیثیتی بدانید

یک وکیل دادگستری با اشاره به جرایم توهین و هتک حرمت، افترا و قذف می‌گوید:
این جرایم با حیثیت افراد در ارتباط هستند. مهدی تیماجی در بررسی تفاوت این جرایم ابتدا به تفاوت ,
در رکن مادی آنها اشاره می‌کند و می‌گوید:

احکام توهین در فصل‌های دوم و پانزدهم کتاب پنجم قانون مجازات مصوب ۱۳۷۰جزا و افترا ,
در فصل بیست‌و‌هفتم این قانون بیان شده است و جرم سوم یعنی قذف به تنهایی ,
موضوع باب پنجم کتاب دوم آن قانون است.

برخی می‌گویند جرم قذف زیرمجموعه افتراست. در قانون مجازات اسلامی افترا عبارت است,
از اینکه انسان جرمی را به کسی نسبت دهد، بدون آنکه قادر به اثبات آن باشد؛
پس اگر کسی جرمی را به کسی نسبت دهد متهم به افترا می‌شود،
اما اگر کسی مطلب کذبی را به دیگری نسبت داد متهم به جرم نشر اکاذیب می‌شود.

مجازات شلاق برای جرم توهین

وی ادامه می‌دهد: اگر بخواهیم برداشت ساده‌ای از موضوع داشته باشیم باید بگوییم ,
که افترا را از زاویه‌های مختلف می‌توان تقسیم‌بندی کرد. می‌توان گفت که برخی از موارد افترا ناموسی است ,
که در قالب جرم قذف بحث می‌شود و برخی ناموسی نیست
که موضوع ماده‌ ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی است.

بنابراین در عمل میان این سه جرم باید تفاوت گذاشت. توهین هم خود انواع مختلفی دارد؛
ممکن است توهین به واسطه مقام بالای توهین‌شونده مجازات شدیدتری داشته باشد.

تابناک , باشگاه خبرنگاران